Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Bu soruya yönlendirilmiş başka bir sorudan geldiniz: Plasebo etkisinin evrimsel temeli nedir?
Ejvg Fhbc
Üye
19

Plasebo etkisinin biyolojik, psikolojik ve fiziksel temeli nedir?

316 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
7 Cevap
Ea Discord Soci Science Grubu
Yönetim Ekibi
Orijinal Soru: Plasebo etkisindeki beynin psikolojik mekanizması nasıldır?

Bu cevap Soci Science grup üyesi olan Burak Albayrak tarafından cevaplandırılarak yönetim ekibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir.

Plasebo etkisinin mekanizmasına ilişkin öne sürülen iki teori vardır. Bunlardan biri, plasebo etkisinin koşullandırılmış bir tepki olduğunu söyleyen Koşullanma Teorisi; diğeri ise hastanın beklentisini plasebo etkisinin birincil nedeni olarak gören Beklenti Teorisidir.

Tüm Reklamları Kapat

Normalde bir plaseboya verilen biyolojik yanıt, koşullu bir yanıta çok benzer. Pavlov'un köpeklerde tükürük salgılanması için gösterdiği gibi, birçok biyolojik yanıt görsel, işitsel vb. uyaranlarla (koşullu uyaran) ilişkilendirilebilir. İlaç ve uyaranların eş zamanlı olarak verildiği koşullandırma döneminin ardından, koşullandırma uyaranı ilaçla aynı biyolojik etkiyi tetikleyebilmektedir. Yani klasik koşullanma teorisine göre, plasebo koşullanmış bir uyarıcıdır ve plasebo etkileri koşullanmış yanıtlardır.

Beklenti teorisi ise plasebo etkisini yanıt beklentisiyle açıklar ve ilginç bir şekilde, koşullanma teorisinin oluşturulmasına temel hazırlayan çalışmalarla aynı yıl yayınlanmıştır. Bu teori, etkilerin müdahaleye ilişkin beklentilerden kaynaklandığını varsayar ve klasik koşullanmanın, beklentinin edinilmesi ve değiştirilmesinde de rol oynadığını söyler. Yani kabaca, plasebo etkisinin tek bir mekanizmasının olduğunu söyler: beklenti (klasik koşullanma sadece beklentiyi edinmek veya değiştirmek için kullanılan bir yöntemdir).

Tüm Reklamları Kapat

Koşullanma teorisinin problemlerinden biri, ilaca hiç maruz kalmamış hastalardaki plasebo etkilerini açıklayamamasıdır. Bu noktada Beklenti Teorisi devreye girer. Tedaviye daha önce maruz kalınmadığı durumlarda, beklenti ve iyileşme umudunun plasebo etkisinin tetikleyicisi olması muhtemeldir. Koşullanma ve beklenti muhtemelen birlikte hareket etmektedir çünkü hayvan koşullanması çalışmaları, pavlovian koşullanmasında öğrenilen şeyin aslında beklenti olduğunu göstermektedir. İnsanlarda ise çeşitli faktörler göz önünde bulundurulabilir (stres ve kaygının azalması, endorfin veya dopamin salınımı ve terapistle/doktorla olan ilişkinin kalitesi gibi). Plasebo etkisi, bilişsel ve duygusal bilgilerin yanı sıra bireysel inançlarla da bağlantılı olduğu için nicelleştirilmesi zordur.

Özetle, koşullanmanın beklentiye yol açtığı varsayılabilir ancak bu süreç otomatik değildir ve hastanın elindeki bilgilere ve hastalığına, ilaca ve doktora/terapiste ilişkin algısına bağlıdır. Bir yanıt beklentisinin beklenen yanıtı nasıl ürettiği ise henüz daha tam olarak anlaşılmış değildir.

Kaynaklar

  1. I. Kirsch. (2018). Response Expectancy And The Placebo Effect. International Review of Neurobiology, sf: 81-93. doi: 10.1016/bs.irn.2018.01.003. | Arşiv Bağlantısı
  2. F. Haour. (2005). Mechanisms Of The Placebo Effect And Of Conditioning. Neuroimmunomodulation, sf: 195-200. doi: 10.1159/000085651. | Arşiv Bağlantısı
  3. I. Rehman, et al. (2023). Classical Conditioning. Yayınevi: StatPearls Publishing.
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Muhsin Alperen Yılmaz
Biyoloji Öğrencisi
Orijinal Soru: Plasebo etkisinin evrimsel temeli nedir?

Merhaba.Plasebo'nun evrimine dair kaynaklara da bırakacağım bir makale mevcut.Konu kapsamlı ve uzun olduğu için burada uzun uzun yazamadım;bu yüzden içerik olarak Evrim Ağacına makale olarak gönderdim ve halihazırda yayında.Keyifli okumalar.:)

220 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Beril Dursunkaya,Alperen Yılmaz. Plasebonun Evrimsel Kökeni. (6 Aralık 2020). Alındığı Tarih: 6 Aralık 2020. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Yusra Aslan
Yusra Aslan
81K UP
Biyoloji Öğrencisi
Orijinal Soru: Plasebo etkisi arkasındaki fizik açıklanmış mıdır?

Plasebo etkisini çok büyük rahatsızlıklar için kullanılmadığı durumlarda psikiyatrik olarak ya da ağrı kesici etkisi sebebi ile görebiliyoruz. Bahsettiğin fiziksel rahatlamanın nasıl sağlandığına dair bir araştırma özeti geçeceğim.

2004’te Michigan Üniversitesi`nde yapılan bir çalışmada plasebo etkisinin beynin kendisinin sahip olduğu doğal ağrı kesiciler olan endorfinlerle ilgili olduğunu gösterdi. Bu çalışmada sağlıklı deneklere ağızdan ağrılı ama zararsız bir enjeksiyon verilirken beyinleri de PET tarayıcısı ile tarandı. Deneklere ağrı seviyelerinin oranı soruldu ve araştırmacılar beyin taraması boyunca ağrıyı belli bir seviyede tutmak için farklı oranlarda tuz enjekte ettiler. Daha sonra deneklere ağrı kesici olarak düşündükleri şey verildi ve hepsi plasebo aldıktan sonra ağrı seviyelerinde bir azalma deneyimlediğini söyledi. Ama ayrıca beynin ağrıya cevap veren endorfin reseptörlerinin bulunduğu alanlarında da bir değişiklik görüldü. Ağrı kesici beklentisi beynin ağrı kesme sisteminin aktif hale gelmesine neden oldu.

Tüm Reklamları Kapat

Yani aslında psikolojik olan bu durum beynimiz sayesinde fizyolojik etkiler de yaratabiliyor böylece.

Kaynaklar

  1. Editör. Plasebo Etkisi Nedir?. (26 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 26 Nisan 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Muhsin Alperen Yılmaz
Biyoloji Öğrencisi
Orijinal Soru: Plasebo ve Nocebo etkileri neden evrimleşti?

Plasebo Etkisinin Evrimsel Kökenleri

Bendensky ve Sonabend, 2005 yılında yayınladıkları makalede "insan evriminin bir noktasında, hasta insanların bir şekilde kendilerini iyileştirebileceklerini düşünmeleri" görüşü temel alınmaktadır; temel alır; ancak bu akıl yürütme şekli yeterli değildir.[1] Çünkü hasta insanların bağışıklık sistemlerinin aktive olabilmesi için, bireylerin nasıl ve ne şekilde harekete geçtikleri açık değildir.

Beklenti Teorisi, bilinçaltı ve psikoimmünolojik etkiler gibi, plasebo etkisine dair birçok tartışmalı model öne sürülmüştür.Bu tartışmalı modeller ilk olarak biribirlerini dışlıyor gibi gözükse de, Stewart-Williams ve Podd, 2004 yılında yayınladıkları makaleyle aslında öne sürülen bu modellerin birbirlerini desteklediklerini göstermiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak tüm bunların aksine Humphrey, evrimsel biyoloji perspektifinden plasebo etkisine dair sözlü bir argüman ortaya çıkarmıştır

Plaseboda Nicholas Humphrey Konsepti

Doğal seçilim, kaynaklarını etkin bir şekilde yönetebilen organizmaları tercih etme eğiliminde olacaktır. McNamara ve Buchanan'ın 2005'te varsaydığı gibi, "fizyolojik kaynakların yeniden dağıtımına izin veren süreçler, uygunluğu en üst düzeye çıkarmak için kaynakları en iyi şekilde dağıtmalıdır."[5]

Tüm Reklamları Kapat

Humphrey, bir organizmanın iç işleyişi ile ulusal bir sağlık hizmetindeki kaynakların yönetimi arasında bir paralellik kurarak, bütçe, triyaj sistemleri vb. nedeniyle kaynakların kullanımında bazen sınırlamalara işaret etmektedir. Tıpkı bir hastane yöneticisinin kaynakları daha sonra olabilecek risklere göre yönetmesi gerektiği gibi, bağışıklık sisteminin kaynakları yönetirken gelecekteki potansiyel enfeksiyonları hesaba katmasını bekleyebiliriz.

Humphrey, resmi bir model sunmuyor; ancak optimal değiş tokuşların bir organizmanın kaynakları savunma ve onarıma nasıl tahsis etmesi gerektiğini tahmin edeceğini öne sürüyor. Mevcut sağlık için ne kadar çaba sarf edileceği ve bu çabanın diğer ihtiyaçlarla (gelecekteki potansiyel gereksinimler dahil) nasıl değiş tokuş edildiği bu makale için esastır.

Bazen hastalığı veya acıyı görmezden gelmenin faydaları, acil bir müdahalenin faydalarından daha ağır basabilir. Örneğin, ateşi veya bacağı kırılmış bir birey, yırtıcı bir hayvan yaklaştığında, kaynaklarını güvenliğe doğru hareket etmeye harcamalıdır. Bir bağışıklık sistemini çalıştırmak enerji açısından maliyetli olabilir ve bir kişi zaten fiziksel olarak stres altındayken bir hastalıkla mücadele etmeye çalışırsa, otoimmün bir hastalık geliştirme riski artar.Bu etkiler, zamanın belirli bir noktasında bir hastalıkla savaşmak için harcanan optimum çaba düzeyini azaltabilir.

Kimyasal Proseslerin Temel İlkeleri

Ayrıca Houston ve arkadaşları, bireylerin bağışıklık savunmasına enerji yatırımı ile açlığı önlemek için onu rezerv olarak saklamak arasında bir değiş tokuş yapması gerektiğini belirtmektedir.[8] Benzer şekilde, savunma ve onarım için kaynakların zamanlaması ve tahsisi ile ilgili olarak değiş-tokuşlar yapılabilir.[9], [10] Bu nedenle, dış ipuçları bazen bir organizmanın bir problemle başa çıkmaya (bir hastalıkla mücadele veya bir yaralanmayı iyileştirme) kaynak ayırıp ayırmayacağını, ne zaman ve ne dereceye kadar ayıracağını etkilemelidir ve bu nedenle davranışı etkileyen öznel önlemleri (ağrı gibi) da etkileyebilir.

London School of Economics'ten emekli bir psikolog olan Nicholas Humphrey, bu fikri ilk olarak on yıl önce ortaya attı, ancak şu anda Trimmer ve meslektaşları tarafından tasarlanan bir bilgisayar modelinden ortaya çıktığını destekleyecek kanıtlara sahip.

Trimmer'ın Simülasyonu

Trimmer'ın simülasyonu, hayvanların düşük seviyeli enfeksiyonlarla savaşmak için hayati kaynakları harcamaları gerektiği varsayımı üzerine inşa edilmiştir. Model, zorlu ortamlarda hayvanların daha uzun yaşadıklarını ve bir bağışıklık tepkisi oluşturmadan enfeksiyonlara katlandıklarında daha fazla yavru doğurduklarını ortaya çıkardı. Daha elverişli ortamlarda, hayvanların bir bağışıklık tepkisi oluşturması ve mümkün olan en kısa sürede sağlığına dönmesi en iyisiydi. Sonuçlar, çevresel koşullara bağlı olarak bağışıklık sistemini açıp kapatmanın net bir evrimsel faydasını göstermektedir. Trimmer, şöyle diyor:

Çevresel faktörlere bağlı olarak bağışıklık sisteminin daha fazla kaynak harcamamak adına kendini açıp kapama anahtarı var.

Tüm Reklamları Kapat

Humphrey ise şöyle diyor:

"Teorimin hesaplamalı modellemeye dayandığını görmekten memnunum."

Fikir doğruysa, bu, plaseboların doğasını yanlış anladığımız anlamına gelir. Son 10.000 yıldaki çiftçilik ve diğer yenilikler, birçok insanın istikrarlı bir gıda kaynağına sahip olduğu ve herhangi bir zamanda güvenli bir şekilde tam bir bağışıklık tepkisi sağlayabileceği anlamına geliyor - ancak bilinçaltı anahtarımız henüz buna uyum sağlamadı. Humphrey, bir plasebo, zihni bir bağışıklık tepkisini açmak için ideal bir zaman olduğunu düşünmek için kandırdığını söylüyor.

Kaynaklar

  1. Alperen Yılmaz. Plasebonun Evrimsel Kökeni. (15 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 15 Ocak 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tuna Toprak
Tuna Toprak
38K UP
Eczacılık bilgim var
Orijinal Soru: Plasebo etkisi nedir nasıl çalışır ve evrimsel süreci nedir?

Plasebo etkisi, farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma halidir. Latince kökenli bir kelime olup hoşnut etmek anlamına gelir. İlaç, vücuda ağız, burun veya enjeksiyon yolu ile verilebilir. Bunun yanında cerrahi girişimlerle bile placebo etkisi sağlanabilir.

Aslında plasebonun fiziksel anlamda tedaviye yönelik bir gücü yoktur. Sahip olduğu tedavi gücünü tamamen hastanın verilen ilacın işe yarayacak ilaç olduğunu düşünmesinden alır. Plasebo, tıbbın bilimsel olarak açıklayamadığı bir şekilde insanların istemeleri halinde kendi kendilerini iyileştirme gücüne yöneliktir. Tıbbi olarak kurtulma ihtimali zayıf görülen birçok hasta, ölmekten bu güç sayesinde kurtulmuş, tıbbın çözüm bulamadığı kanserin tedavisinde çoğunlukla yüksek moral ve iyileşme azmi etkili olmuştur. Plasebo, gayriresmî yazışma dilinde ve halk arasında faydalı tıbbi içeriğinin bulunmadığını ifade etmek için bazen "şeker hapı" olarak da adlandırılır.

Tüm Reklamları Kapat

Kaynaklar

  1. Wikipedia. Bir Ilacın Telkine Dayalı Bir Etki Ortaya Çıkarma Hali. (26 Nisan 2007). Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close