“İse” bağlacının doğruluk değerlerini kavramakta birçok öğrenci zorluk çekebiliyor, çünkü “ise” bağlacı içeren bileşik önermelerde sadece 2. önermenin değeri yanlış ise bileşik önerme yanlış oluyor. Peki ama neden? Çünkü önermenin doğru ya da yanlış olması önermenin sonucunun doğru ya da yanlış olacağı anlamına gelmez. Bir örnekle gösterelim:
“Bugün yağmur yağarsa, şemsiyemi alırım.” ifadesi bileşik ve doğru bir önermedir diyelim. (Yağmur yağar: Doğru, Şemsiyemi alırım: Doğru) Olasılıkları inceleyelim.
Yağmur yağar ve şemsiyemi alırım. Bu zaten yukarıda yazdığımız gibi doğrudur.
Yağmur yağar ve şemsiyemi almam. Yağmur yağarsa şemsiyemi alırım demiştik, fakat almadık. Bu durumda ıslanırız. İfademiz yanlış oldu.
Yağmur yağmaz ve şemsiyemi alırım. Mantıkta, yağmur yağmazsa şemsiyenin alınıp alınmayacağı bu cümleden anlaşılamaz. Şemsiyemi alırım ya da almam, önemli değil. Ben yağmurun yağması sonucunda şemsiyemi alacağımı belirttim, yağmur yağmazsa koşulunda alıp almayacağımı belirtmedim. Doğru bir önermedir.
Yağmur yağmaz ve şemsiyemi almam. Olabilir. Doğrudur.
Merhaba.
Ben de 9.sınıfa giden bir öğrenci olarak başka bir mantıksal cümle ile bu durumu açıklamak isterim.
"Yağmurun yağması" ve "yerlerin ıslanması"
Eğer p ve q doğru ise: "Yağmur yağarsa yerler ıslanır", bu doğrudur çünkü yağmurda yerler ıslanır.
P doğru, q yanlış ise: "Yağmur yağarsa yerler ıslanmaz", bu yanlıştır çünkü yağmurun yağması durumunda yerler ıslanacaktır.
Diğer iki seçeneğe de bakalım.
P yanlış, q doğru ise: "Yağmur yağmazsa yerler ıslanır", bu her ne kadar yanlış gibi görünse de yağmurun yağmaması durumunda da yerler başka bir şekilde ıslanabilir. Dolayısıyla bu da doğrudur.
İkisi de yanlış ise:"Yağmur yağmazsa yerler ıslanmaz", bu durum da doğrudur,yağmur yağmazsa yerler ıslanmayabilir.
Umarım faydalı olmuştur.
