Kısaca evet.Çünkü bir olaydan önce yaşadıklarımız bizim düşüncelerimizi yerimizi nasıl davranmamız gerektiğini yakınımızdaki ve o olayı yaşayan kişilerin davranışlarını diyaloglarımızı belirler buda bizim sonrasında yaşayacaklarımızı tetikler.
Kısaca evet.Çünkü bir olaydan önce yaşadıklarımız bizim düşüncelerimizi yerimizi nasıl davranmamız gerektiğini yakınımızdaki ve o olayı yaşayan kişilerin davranışlarını diyaloglarımızı belirler buda bizim sonrasında yaşayacaklarımızı tetikler.
Sorumuz temelde kısacası Neden-Sonuç kavramına dayanır. Bu soru, ilkel bilimin başladığı ilk yıllardan beri hem bilimi hemde daha oncesinde felsefeyi rahatsız etmiştir. Öncelikle bildiğimizin aksine felsefede 2 Neden ve Sonuç olduğunu belirtmeliyiz.
Bu iki argüman felsefede bircok kez kullanılmıs ve degısık destekleme argumanları ve degısık karsı cıkıs argumanlarıyla karşılasmıstır. Örneğin;
David Hume, dış nesneler üzerinde bir neden sonuc aramanın ımkansız olduğunu cünkü, zihnin iki olgu arasında bir zamansal bağ kurarak, bilginin imkanı için ona bu anlamı yüklediğini söylemiştir. David Hume'un argümanına göre Dış dünyanın Tümelselliğine ancak, tikel verilerin birbiriyle zamansal yakınlığı ıle tümeli düşünebiliriz. Bunun ötesinde Tümdengelimsel bir Neden-Sonuç yalnızca bir varsayımdır.
“… Bizde bu sonuçların deneyim olmadan yalnızca akıl yürütme yetimizin işlemiyle ortaya çıkarabileceğimizi sanma eğilimi vardır. Biz,dünyaya ansızın bırakılmış olsak, bir bilardo topunun diğerine çarparak ona hareket ileteceğini baştan çıkarabileceğimizi ve onunla ilgili kesinliği bildirmek için bu olayı beklememize gerek kalmayacağını sanırız. Alışkanlıkların etkisi şöyledir: En güçlü olduğu yerde, doğal bilgisizliğimizi örtmekle kalmaz kendisini bile gizler…”
David Hume, İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, çev Münevver Özgen, Biblos yayınları , 3. Basım sy 43
Immanuel Kant ise,
Neden Sonuc'un dış nesnellikte aranamayacağını çünkü dış nesnelliğin zaten zihnin kendi yetisi olan, uzay ve zaman görüleri aracılığyla deneyimlenebileceğini söyler. Kısacası Kant'a göre gördüğümüz dış gerceklik zaten zıhnın bıze gosterebıldıgı bir yorumdur. Bu nedenle dısarıda aranan Neden-Sonuc aslında düşünce yöntemimizin içerisinde gizlidir.
Bu nedenle kısa ceva olarak, bır sonucun ve ona baglı nedenın olduğu söylemimiz, yalnızca iki öncül arasında bilgi işleyebilmemiz için bize bir temel oluşturmaktadır.
Devamı ve daha fazlası ıcın
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.