Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
2

Neden nemrut dağındaki heykellerin, antik duvar resimlerinin veya benzer oluşumların doğal yollarla oluştuğu hiç düşünülmedi?

Hiçbir bilgi almadan, salt akıl ile mesela peri bacalarının doğal veya yapay oluşum olduğuna inanabilirdim ama mesela nemrut dağındaki heykellerin doğal oluşum olduğuna inanmazdım ki muhtemelen hiçbir insan bunu düşünmemiştir. Peki neden?
564 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap

Çünkü onların insanlarla ilgili figürler olduğu biliniyor, ondan.

Bilimde bir şeye bakıp da "Ya bunu olsa olsa insan yapmıştır, bu olsa olsa doğal yollarla olmuştur." gibi bir çıkarım yapıp günümüze devam etmiyoruz. Bu tür sorular, bilimsel analizin ne kadar hafife alındığını gösteriyor. Çok çocuksu ve zayıf bir bilimsel yöntem algımız var, bunu kırmamız lazım.

Tüm Reklamları Kapat

Bir şeyin nasıl oluştuğuna dair çok sayıda veri hattından, önceden yapılan keşiflerden, sahaya dair bilgilerimizden gelen çok parçalı bir bilgiler bütününü kullanıyoruz. Ve vardığımız sonucun her zaman yanlışlanabileceğini bilerek hareket ediyoruz.

Örneğin duvar resimlerinde sadece duvar resimlerini bulmuyoruz; aynı zamanda bu mağaralarda insansı kemikler buluyoruz. Sadece o da değil, kullanılan boya pigmentlerinin izlerini ve kullanılan hokka gibi sopaların kalıntılarını buluyoruz. Diğer coğrafyalardan çıkarılan verilerle bunları örtüştürüyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Peribacalarındaki sürecin rüzgarla olduğunu sadece bir bakışta anlamıyoruz, bilgisayar modelleriyle bunun böyle olabileceğini gösteriyoruz. Neden "İnsan yapmıştır!" demiyoruz? Diyoruz; ama gizli/örtülü bir şekilde. Ancak bunu destekleyecek hiçbir kanıt bulamıyoruz, dolayısıyla alternatif açıklamalara yöneliyoruz (bazı insanların sizin sorduğunuz gibi sorularda gizliden gizliye imâ etmeye çalıştığı şeyin bilimde kabul edilmeme nedeni de bu mesela). Buna boş hipotez deniyor.

Birinin bir konuda pozitif bir iddiası varsa ("Bunu yapan rüzgardır.", "Bunu yapan insandır.", "Bunu yapan uzaylılardır.", "Bunu yapan süpergüçlü bir varlıktır."), bunu makul şüphenin ötesinde, objektif verilerle ispatlamakla yükümlüdür. Peribacalarının insan yapımı veya Nemrut figürlerinin doğa yapımı olduğu gösterilebilirse, bilim de bunu kabul edecektir. Bugüne kadar gösterilmedi, bilim de bu yüzden kabul etmiyor. Bu konuda ispat yükü ve cehalete başvurma safsatası ile ilgili yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Konuyla ilgili çok sık atlanan bir uyarıyı da yapmadan geçmeyeyim (burada sözünü ettiğimizin zıttı):

"İnsan yapımı şeylerin 'insan yapımı' olması, insan yapımı gibi olan şeylerin insan benzeri bir şey tarafından yapılmasını gerektirmez."

Aksini iddia etmek, cehalete başvurma safsatasından tutun da parça-bütün safsatasına kadar bir dolu mantık hatasına düşmek oluyor. Ama nedense bunu göremiyor insanlar ve çok yaygın bir argüman olarak kullanıyorlar. Buna genel olarak dikkat etmekte fayda var.

253 görüntülenme
14
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Ufuk Derin
Skeptik

Çok güzel bir soru. Ama bazı yanlış anlamalar içeriyor. Bir şeye bakıp onun karmaşık olması gibi nedenlerden ötürü insan gibi akıllı bir varlık tarafından yapılıp yapılmadığını "bilemeyiz." Bilmediğiniz bir durumdan bildiğiniz bir duruma çıkarım yapamazsınız. Bilmediğiniz bir duruma benzetme yapamazsınız. Analoji yaparken benzetme yönünün uyuştuğunu bilmek zorundasınız. Benzetme yönünün uyuştuğunu bilmediğiniz durumlarda yaptığınız benzetmeler hatalı bir akıl yürütme olur. Buna mantık felsefesinde "Yanlış benzetme safsatası" ya da "Hatalı eşitleme safsatası" diyoruz.

Pilot kalemden tutun arabalara, telefonlara kadar insan yapımı olduğunu bildiğimiz maddelerden yola çıkıp bizi de üstün bir varlığın yaratması gerektiği düşüncesi bu nedenle tamamen hatalı bir akıl yürütme. Bunu burada incelemiştim.

Tüm Reklamları Kapat

Arabaların, telefonların, heykellerin insan tarafından yapıldığını "biliyoruz." Doğrudan göremesek de birçok veri hattı ile gözlüyoruz. Telefon, arabalar, çamaşır makineleri gibi diğer insan yapımı nesneler de kendi aralarında bu yönden benziyor. Ama insan gibi biyolojik organizmalara gelince "organik yapılı" ve biyolojik olarak evrimleşebilen yapıların bir süper güç tarafından yapıldığına yönelik bir veriye ulaşamıyoruz. Pilot kalem ile ilgili cevabımda da belirttiğim gibi insan gibi bir akıllı varlık tarafından yapıldığını tespit edebildiğimiz "biyolojik olarak evrimleşemeyen" inorganik yapılı ve insanın yaptığını bildiğimiz ve buna yönelik nesnel veriler topladığımız arabalar, telefonlar, çamaşır makineleri, heykeller gibi nesneler ile insan gibi biyolojik bir organizma soruda benzetilmeye çalışılan açıdan tamamen zıt. Bu yüzden insan gibi organik canlıların doğal olarak evrimleştiğini söyleyebiliyorken heykellerin veya diğer insan yapımı nesneler için söylemiyoruz.

5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close