Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Elif Kavak
Elif Kavak
9K UP
Üye
1

Neden kafamın içinde çalan bir şarkıyla uyanıyorum?

Genellikle sabahları uyandığımda daha önceden dinlediğim herhangi bir şarkının kafamda çaldığını duyuyorum ve gece yatmadan önce şarkı da dinlemiyorum. Bu şarkılar her sabah değişkenlik de gösteriyor işin ilginci, bilgisi olan var mı?
211 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Cevap
Yasin KAYALAR
Yasin KAYALAR
158K UP
Bilim ve felsefe okuru

Müzik veya melodilerin beynimiz için sıradan sesler olmadığına dair bir çok durum var. Bunun nedeni tam olarak açıklanmış değil. Bu açıdan beynimiz icin müzikal seslerin neden farklı olduğunu çözmek için öncelikle melodik yapılar ile normal seslerin farklarına odaklanmak gerekli. Melodi dedigimizde söz konusu olan şey ağırlıklı olarak ses dalgalarının normal seslere göre daha sekron ve akış halinde olmasıdır. Ritmik ve kesintisiz akış beyinde rahatlama, huzur, dinginlik veya tam tersi stres, gerilim, korku (mesela korku filmlerindeki sesler gibi) anlam tetiklemeleri yapar. Esasen bu durumda ilginçtir. Çünkü melodik yapının kendindeki ozellikler beyinde de doğal olarak ses algılayan korteksi aynı bicimde yani benzer yapıda etkiliyor gibi durmakta. Bir nevi beynimizin ses dalgalarını işleyen kısmında benzer ritmik dalgalanma veya akışa neden olur, olmak durumunda. Hal böyle olunca ritmik akışın beynimizde etkisinin çok farklı ve ilginç, sanılandan çok daha garip olduğunu anlıyoruz. Sanki burada beynin işleyişinde söz konusu ana şey olan nöronlar arası bağlantılara dayanan dalga ve frekanslar ile ses akışındaki dalga ve frekanslar temel düzeyde "aynı yapıda" özel bir etkileşime giriyor gibi bir durum olduğunu düşünebiliriz. Çünkü beyin sesleri olduğu gibi algılamaz havadaki titreşimleri seçer (belli frekans aralığındaki sesler uyaran olur) ve bunları da sese kendisi dönüştürür. Bu dönüştürme süreci özel bir veri işleme biçimidir. Böylece hava moleküllerindeki titreşimler ve dalgalar beyin tarafından bir nevi kendi bünyesinde sese dönüştürülmektedir. İşte bu dönüştürme sürecinde yukarıda belirttiğimiz temel bir yapısal eşleşme oluyor muhtemelen. Örneğin melodik akıştaki nota (frekans) değişimleri beyinde sesleri oluşturan bölgede nöron bağlantılarının da aynı biçimde titreşmesini sağlıyor bu sırada da ritmik akış ve tekrarlar beyinde sakinlik, dinginlik veya stres, gerilim gibi temel etkilerin tetiklenmesine neden oluyor gibi durmakta. Mesela konunun daha iyi anlaşılması için örnek verirsek Jaws film müziğinde köpek balığının yaklaştığı anda başlayan melodik yapıda yavaş başlayıp hızlanan ve daha tizleşen sesler beyinde doğal ve içkin olarak bir şeyin Yaklaştığına dayalı bir algı ve tetikleme oluşmasına neden olur. Burada beynimiz için seslere dayalı bir hareket algısı tetiklenmekte ve oluşmaktadır. Oluşan algı ise gerçekten bir şey hareket ediyormuş gibidir. Mesela internette dolaşan 8d sesleri kulaklıkla dinlemenizi öneririm. Aşağıda bir tane bu tarz sesin bağlantısı ekliyorum. Bu sesler bize beynimizin nasıl etkilendiğine yönelik güzel bir örnek sunmakta. Sanki beynimizin içinde bir şey gerçekten sağa sola hareket etmekte gibi algı oluşmasına neden olmakta. Öyle ki sanki gerçekten beynimizin içinde bir şey dolaşıyor hissi oluşmakta. İşte tam da bu noktada beynin içinde olan bitenlerin neler olduğunu düşünmek önemli. Mesela bu 8d seslerde oluşan algı öylesine derin ki sesin 8d olması ile beynimizin içinde sağa sola çok büyük bir alan sanki varmış gibi bir etki bırakmakta. Sanki beynimiz kocaman bir nesne ve ses bu nesnenin içinde dolaşmaktadır. Oluşan algı çok ilginç ve enteresandır. Burada algı olgunun çok ötesinde hissedilir ve deneyimlenir. Dururken hareket etmek gibi veya küçük bir nesnenin çok büyük olduğu[1] sanısı gibi. (Kulaklık stereo ses sayesinde iki kulağın ayrı ayrı ses işlemesini sağlayarak bu etkinin tam olarak oluşmasında önemli bir unsurdur. Bu nedenle kulaklık kullanmak önemlidir.)

Kısacası müziğin temel düzeyde ve özel bir biçimde beyni etkilediği ortadır. Bu nedenle melodik yapılar da beyin için sıradan seslerden daha çok etkileşim ve etki bırakmakta ve böylece istemsizce şarkıların melodik yapıları beynimizde tekrarlanmaktadır. Tabi melodik yapılara bir de şarkıların sözleri ve bu sözlerdeki anlam eşlesmesi de eklenince melodik yapının ve şarkı sözlerindeki hecelerin nota geçişlerine bağlı uyumlu birlikteliği sayesinde müzikle birlikte şarkıdaki sözler de beynimizde aynı biçimde tekrar edebilmekte.

Tüm Reklamları Kapat

Burada ilginç olan şey melodik yapıların türüne göre beynimizde anlam tetiklemesi yapabilmesi. Örneğin duygusal ve yavaş (slow) müziklerin bizi otomatikman hüzünlendirmesi gibi etkilerden bahsediyorum. Bu konu gercekten ilginçtir. Beynimizdeki faaliyetlerde anlamı nerede bulacağız. Anlamlar nasıl oluşuyor. Örneğin hücrelerde mi. Bu zor görünüyor. Eğer böyle değilse peki anlam nasıl ortaya çıkıyor ve oluşuyor. Burada anlam daha çok beyindeki nöronlar arası bağlantıların oluşturduğu ağ tabanındaki frekans ve dalgalarla açıklanabilir mi. Yani anlamlar kısacası melodik seslerin beyinde biçimsel bir eşleşmesi sonucu oluştuğu gibi mi beyinde kelimeler vasıtası kılınarak benzer bir süreç ve etki ile mi oluşmakta. Bir radyo dalgasında örneğin sesler doğrudan dalgada taşınmamakta, Bunun yerine radyo dalgasına kodlanıp alıcı cihazda çözülmekte ve decode edilmekte. Beyin içinde durum benzer olabilir mi??? Eğer böyleyse anlam beynin hiç bir yerinde bulamayacağız mı?? Böyle bir durumda anlam tıpkı şarkı melodilerinin beyindeki etkisindeki gibi bir süreçle ortaya çıkıyor olabilir. Yani burada temel duzeyde beyindeki ağ salınımlarının yapısı ile anlam tetiklemeleri ortaya çıkıyor olabilir. Mesela hızlanmak kelimesinin anlamı (yani beyne etkisi) tıpkı Jaws filmindeki müziğin yaptığı tetikleme ile aynı etkiye neden olarak anlamını oluşturuyor olabilir. Tabi kelimedeki bu etki müziktekine göre anlık bir etki olacaktır. Özellikle hareket algısı veya anlamını içeren kelimeler de bu gibi etkiler veya anlam tetiklemeleri beyinde oluşuyor olabilir. Tabi kelime sesleri eşleştikleri anlamı tetikleyerek bunu doğrudan yapmazken müzik ise direk bu etkiyi tetikler veya oluşturur. Sonuçta kelimeler normal şartlarda anlamsız ses gruplarıdır. Bunlar beyinde belli anlamları (etkileri) temsil ederler ve bu anlamlarla eşleştikleri için anlam kazanırlar. İngilizce Apple kelimesinin temsil ettiği sesin hiç bir anlamı yoktur taki bu kelimenin 'elma' anlamını veya imgesini temsil ettiğinin beyinde eşleşmesi haline kadar.

Sonuç olarak melodik sesler beynimizde dinlendiği sırada 'ses desenleri' çizerler gibi duruyor. Bunlar sayesinde ise beynimizde sesin türüne göre hareket deneyim ve algıları oluşabilmekte. Böylece bilinc deneyimimiz olduğu yerde durmasına rağmen bizi adeta yarattığı etki ile 'bilincsel bir gezintiye' çıkarmaktadır. Sesler sayesinde olduğumuz yerde dururken beynimizin içindeki etkiyle bize doğru birşey geliyor hissi oluşur veya tersine uzaklaşma hissi veya müzikteki coşkunun beyne yansımasıyla enerjinizin yükselmesi hissi. Bu açıdan müzik gerçekten beynin temel düzeyde anlaştığı bir araç gibi durmakta ve bu anlamda 'beynin gıdası'na dönüşmektedir. Beynin melodik seslerle arasının bu kadar iyi olma sebebinin elimizdeki bulgulara göre bu durum olduğunu düşünüyorum. Çünkü bir nevi her ikisi bu şekilde temelde 'aynı dili' konuşmuş oluyor ve bu konuşma bizim kelimelerle konuşma biçimimize göre çok daha temel, doğrudan ve sekron bir etkileşim biçimidir.

Kaynaklar

  1. youtu.be. 8D Ses. Alındığı Tarih: 29 Nisan 2023. Alındığı Yer: youtu.be | Arşiv Bağlantısı
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Araba Tekerleği Yuvarlak Olmak Zorunda mı? Üçgen Tekerlek Mümkün mü?
Araba Tekerleği Yuvarlak Olmak Zorunda mı? Üçgen Tekerlek Mümkün mü?
Bazen Kalbinize Bıçak Saplanmış Gibi Bir Ağrı Hissediyor musunuz?
Bazen Kalbinize Bıçak Saplanmış Gibi Bir Ağrı Hissediyor musunuz?
Bir Diyetin Zırva Olup Olmadığını Nasıl Anlarız?
Bir Diyetin Zırva Olup Olmadığını Nasıl Anlarız?
Yazın Cereyanda (Soğuk Hava Akıntısında) Kalmak Sizi Hasta Eder mi?
Yazın Cereyanda (Soğuk Hava Akıntısında) Kalmak Sizi Hasta Eder mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close