Merhaba
Basitce anlatmaya çalışacağım. Matematikçi olmayan biri 4 boyutlu şeylerden söz edilince biraz titrer ama yinede üstünde yaşadığımız dünyanın 4 boyutlu süreklisi olduğunu belirtmek doğal bir ifadedir
Uzay, 3 boyutlu bir sürekliliktir bununla durağan bir noktanın durumunu koordinatlar(x,y,z) ile tarif edilebilmenin mümkün olduğunu ve bu noktaların yakınında durumları x1, y1, z1 gibi koordinatla tariflenen ve birinci noktanın koordinatları olan x y z değerlerine istediğimiz kadar yakın olabilen sonsuz sayıda noktanın bulunduğunu söyleyebiliriz. Bu özellik sayesinde bir sürekli den ve koordinatlardan dolayı bunun 3 boyutlu olduğundan söz edebiliyoruz.
Minkowski tarafından özetle dünya diye adlandırılan fiziksel olaylar dünyası uzay zaman anlamında doğal olarak 4 boyutlu bir yapıdır(uzay zaman dedigimiz uzayin 3 boyutu ile zaman boyutunun=4 boyutlu yapı matematiksel modeli) çünkü her biri 4 uzay koordinatları ve 1 zaman koordinatı x y z t değeri ile tariflenen olaylardan oluşmaktadır
Bu anlamda minkowskinin dünyası da bir süreklilik dir çünkü öncekine de dediğim gibi her olayın yaninda x1 y1 z1 t1 olan ve basta sözü edilen x y z t olayından sonsuz küçük uzaklıkta bulunan çok sayıda düşünebilen olayla doludur.
Dünyayı 4 boyutlu olarak görme biçimi ilişkinlik kuramına özgündür, çünkü zaman bağımsızlığından uzaklaştırılmıştır.
Minkowskinin asıl başarılarını bunlardan ziyade görelilik kuramının 4 boyutlu uzay zaman süreklisinin oklidyen geometrik uzayın 3 boyutlu süreklisi ile ilişkisi olduğunu görmesidir.
√-1ct koşulları altında görelilik kuramı isteklerini karşılayan yasalar zaman koordinatlarının 3 uzay koordinatı ile ile ayni rolü oynadığı matematiksel biçimleri alır.
Önceden bu 4 koordinat tamamen oklidyen geometrinin 3 uzay koordinatına karşılık gelirdi
Yani özetle görelilik teorisini en uygun bicimde gösterildiği matematiksel yapı.
Umarım bu açıklayıcı olmuştur.
Kaynaklar
- Albert Einstein. İzafiyet Teorisi.
- Sibel Çağlar. Oklid Uzayi Ile Minkowskinin Uzayi. Alındığı Tarih: 13 Haziran 2023. Alındığı Yer: matematiksel org | Arşiv Bağlantısı