Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Hasan Kara
Üye
2

Maymun dna'sı ile %98 benzerlik bu kadar fark yaratıyorsa iki insan arasındaki %0,01'lik farklılık da ırkları yaratmaz mı?

Soru dna farkının ırkçı fikirlere (kötü anlamda da olsa) bir dayanak olup olamayacağı üzerinedir. (Irkçı değilim ancak bilim olabilir.) Sonuçta muz ile olan %40'lık, maymun ile olan %98'lik benzerlik bu kadar fark yaratıyorken %0,01'lik fark da ırkların var olduğu anlamına gelmez mi?
5,273 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap

Hayır, çünkü bu yüzdelere bakarak türleri veya ırkları belirlemiyoruz. Şöyle düşünün: Bunun sınırı ne olacaktı? İki insan arasındaki fark %0.01 değil de, %0.00001 olsaydı da "Ama yine bir fark var, demek ki ırklar var!" mı diyecektik? Veya %0.01'lik fark ırklar için yeterli değildiyse, %0.05'te mi ırklardan söz etmeye başlayacaktık, %0.1'de mi, %1'de mi?

İşin aslı, dediğim gibi, bu sayıların tek başlarına tamamen anlamsız olduğudur. Daha önceki yazılarımızda da anlattığımız gibi, bu oranlar yalnızca, tüm türlerin birbirlerine göreli akrabalık ilişkisini belirlemek istediğinizde anlamlıdır. Öyle ki, farklı yöntemlerle elde edilen akrabalık yüzdelerini birbirine karıştırarak bile kullanamazsınız; çünkü örneğin genlerin protein kodlayan kısımları olan ekzonlara bakarak elde ettiğiniz bir benzerlik oranının mutlak değeri, intronlara bakarak elde ettiğiniz benzerlik oranının mutlak değerinden tamamen alakasızdır (veya alaka, çok muğlaktır ve tek bir sayıyla ifade edilemez). Dolayısıyla ancak ve ancak birebir aynı metodu kullanarak ve bu metodun ürettiği akrabalık oranlarına bakarak hangi iki canlının daha yakın, hangi iki canlının daha uzak akraba olduğunu görebilirsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Ama bu sayılara (daha doğrusu, sayıların mutlak değerlerine) tek başına bakarak, tek bir türü daha alt gruplara ayıramazsınız veya o türün altında birden fazla grup olması gerektiği sonucuna varamazsınız.

Bunu yapmak için, o türü oluşturan bireylerden rastgele aldığınız genom örneklerini, çok sayıda geni bir arada kullanarak kümelendirmeye çalışırsınız ve anlamlı bir kümelenme oluşuyorsa, yani bir coğrafyadan aldığınız genomları, diğer coğrafyadan aldığınız genomlardan, sadece birkaç adet gen ile değil, genom genelinde yaptığınız karşılaştırmalı analizle ayırabiliyorsanız (yani bu genler, coğrafyaya bağlı olarak belirgin bir öbeklenme gösteriyorsa), o tür içerisinde ayrık gruplar olduğunu söyleyebilirsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar için böyle bir durum söz konusu değil, dolayısıyla insanlarda ırklardan bahsedemiyoruz.

Bununla ilgili ıncık cıncık tüm bilgileri tartıştığımız bu yayını izlemenizi tavsiye ederim.

1,125 görüntülenme
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.
7
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tan Yıldız
Tan Yıldız
38K UP
Nüfus Genetiği, Evrimsel Biyoloji ve Fiziksel Antropolojisi meraklısı

Öncelikle soruyu sorarken kullandığın figürlerin gerçek boyutlarını ve manalarını altını çizerek yeniden anlatmak isterim. Genetik benzerlik burada tüm genom dizileme (whole genome sequencing) ile iki organizmanın DNA dizilimindeki tek nükleotid polimorfizmlerinin hangi sıkılıkla aynı olduğunu gösterir. İnsan Genom Projesi, Craig Venter'in öncülüğünde 2000 yılında sonuçlanmıştır ve rastgele iki insanın genetik benzerliğinin 99.9% olduğu açıklanmıştır (99.99% değil soruyu sorarken kullanmış olduğun gibi). Fakat bu sonuçlar her ne kadar medyada hızla vulgarize edilip güncel genetik ve bilimsel bulgular hakkında çok da bilgi sahibi olmayan kitlelere iletilmişse de Craig Venter ve meslektaşlarının 2007 yılındaki çalışması aynı ilgiyi görmemesine rağmen çok önemli bir bulguyu öne sürmüşlerdir (Venter et al. 2007). Bu çalışmada coğrafi kökenleri benzer -birbirinden farklı ama coğrafi olarak yakın Avrupalı nüfuslar gibi- nüfuslardan seçilen iki rastgele bireyin genetik benzerliğinin bile ancak 99.5% olduğunu kanıtlanmıştır. Bu, ilk öne sürülen figürün beş katı bir farklılık olmasının yanında sadece coğrafi olarak birbirlerine yakın olan nüfuslar için geçerli olan bir figürdür. Bunun yanında da insanlar ve maymunların genetik benzerliği 98.6%'dır. Sadece bu iki figür bile benzer coğrafi konumlardan seçilen iki rastgele bireyin birbirleri ile olan genetik farklılıklarının maymunlara olan genetik farklılıklarının çeyreğinden bile yüksek olduğunu gösteriyor. Bu ise hayli yüksek bir rakam. Ancak bu kimseyi şaşırtmaması gereken bir bulgu, nitekim davranışsal genetik alanındaki bulgular bireyler arasındaki genetik farklılıklarının ne kadar büyük farklılıklar yarattığını yarım asırı aşan bir süredir defalarca kanıtladı. Fakat ırk meselesine gelince bireyler arasındaki büyük genetik farklılıkların ırkların varlığını kanıtlayacağı söylenemez. Irkların varlığının söz konusu olabilmesi için nüfus genetiği bağlamında yapılan çalışmalarda farklı ırklara mensup olan nüfusların birbirlerinden temel bileşen analizi yapılarak ayrıştırılabilmesi ve bu nüfusların birer genetik küme oluşturması beklenir. Bu türden bir kanıt, Luigi Cavalli-Sforza'nın 1994 yılında yayımladığı çığır açan çalışmasında mevcuttur. Kendisi toplam 10 büyük genetik küme bulmuştur. Cavalli-Sforza her ne kadar da "ırk" teriminin kullanılmasına karşı çıkmış olsa bile başka çalışmalarında "razza" (race/ırk) diyerek bu konudaki fikirlerini ağzından kaçırmıştır.

Cavalli-Sforza'nın nüfuslar arasındaki Fst değerleri ölçüleri.
Cavalli-Sforza'nın nüfuslar arasındaki Fst değerleri ölçüleri.
(Salter 2003)

Bu bulgu şüphesiz ırkların olabileceğini gösteren bir bulgu olmasına rağmen var olduğu hükmünü vermek için tek başına kesinlikle yeterli değildir. Gerçi bu tartışmanın tek bir cevapta barındırılamayacak kadar fazla yanı olduğundan burada Richard Lewontin'in 1972 argümanının nasıl A. W. F. Edwards tarafından hatalı olduğunun gösterildiğini, Richard Dawkins gibi önemli evrimsel biyologların ve Steven Pinker gibi önemli bilişsel psikologların ırkların varlığı hakkında fikirlerini, J. Philippe Rushton'ın çok büyük tartışmalar yaratan ırksal çalışmalarını özetlemem mümkün değil. Tek söyleyebileceğim bu tartışmanın daha kesin bir sonuca ulaşmadığı, ırkların varlığını da yokluğunu da su götürmez bir gerçek olarak kabul eden bilim insanlarının olduğu, insanların bu konu hakkında aşırı derecede duyarlı olmasından dolayı özellikle de ırkların olmadığını savunanların bilimsellik seviyesini düşürecek derecede duygusal bir yaklaşım sergiledikleridir.

Tüm Reklamları Kapat

Çağrı Mert Bakırcı'nın cevabında da eklediği yayın linkinde ise Lewontin, Kamin ve Gould gibi bilime adeta siyasi bir şekilde yaklaşan, sol fikirlere sahip olduklarını gizlemeyen bilim insanlarının fikirlerine her manada çok rağbet eden bir bilim insanının bakış açısının sunulduğu, E. O. Wilson gibi çığır açan bir evrimsel biyologun fikirlerinin bile bilim dışı olduğunu iddia eden bazı fahiş ve günümüzde çok da kabul görmeyen fikirlere sahip olduğunu da belirtmem gerekir. Kanımca bu yayının içeriği daha objektif olmalı idi ancak gene de tartışmanın bir kanadının bakış açısının sunulmuş olması da tartışmanın mizacı hakkında izleyicilere bir fikir vermiştir. Irkların varlığı ve ırklar arasındaki olası farkların varlığı hakkında daha objektif, profesyonel ve iki tarafın da fikirlerine yer veren bir belgesel izlemek istiyorsanız buradan izleyebilirsiniz.

Bu konuda daha fazla okumak istiyorsan özellikle John G. Fuerst'in 2015 tarihli, 195 sayfalık "The Nature of Race" çalışmasını tavsiye ederim. Bu çalışmasında ırk kavramını olabildiğince detaylıca ve çeşitli açılardan (kavramsal, ampirik, vs.) inceliyor ve var olduğuna hüküm veriyor. Daha kavramsal, kısa ve öz bir incelem için ise Sesardic (2010)'u öneririm.

456 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Venter, et al. (2007). The Diploid Genome Sequence Of An Individual Human. PLoS Biology. | Arşiv Bağlantısı
  2. Neven Sesardic. (2010). Race: The Social Destruction Of A Biological Concept. Biology & Philosophy. doi: 10.1007/s10539-009-9193-7. | Arşiv Bağlantısı
  3. John Fuerst. (2015). The Nature Of Race: The Genealogy Of The Concept And The Biological Construct’s Contemporaneous Utility. Open Behavioral Genetics. | Arşiv Bağlantısı
  4. Luigi Luca Cavalli-Sforza. (2021). The History And Geography Of Human Genes.
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close