Maymun dna'sı ile %98 benzerlik bu kadar fark yaratıyorsa iki insan arasındaki %0,01'lik farklılık da ırkları yaratmaz mı?

Öncelikle soruyu sorarken kullandığın figürlerin gerçek boyutlarını ve manalarını altını çizerek yeniden anlatmak isterim. Genetik benzerlik burada tüm genom dizileme (whole genome sequencing) ile iki organizmanın DNA dizilimindeki tek nükleotid polimorfizmlerinin hangi sıkılıkla aynı olduğunu gösterir. İnsan Genom Projesi, Craig Venter'in öncülüğünde 2000 yılında sonuçlanmıştır ve rastgele iki insanın genetik benzerliğinin 99.9% olduğu açıklanmıştır (99.99% değil soruyu sorarken kullanmış olduğun gibi). Fakat bu sonuçlar her ne kadar medyada hızla vulgarize edilip güncel genetik ve bilimsel bulgular hakkında çok da bilgi sahibi olmayan kitlelere iletilmişse de Craig Venter ve meslektaşlarının 2007 yılındaki çalışması aynı ilgiyi görmemesine rağmen çok önemli bir bulguyu öne sürmüşlerdir (Venter et al. 2007). Bu çalışmada coğrafi kökenleri benzer -birbirinden farklı ama coğrafi olarak yakın Avrupalı nüfuslar gibi- nüfuslardan seçilen iki rastgele bireyin genetik benzerliğinin bile ancak 99.5% olduğunu kanıtlanmıştır. Bu, ilk öne sürülen figürün beş katı bir farklılık olmasının yanında sadece coğrafi olarak birbirlerine yakın olan nüfuslar için geçerli olan bir figürdür. Bunun yanında da insanlar ve maymunların genetik benzerliği 98.6%'dır. Sadece bu iki figür bile benzer coğrafi konumlardan seçilen iki rastgele bireyin birbirleri ile olan genetik farklılıklarının maymunlara olan genetik farklılıklarının çeyreğinden bile yüksek olduğunu gösteriyor. Bu ise hayli yüksek bir rakam. Ancak bu kimseyi şaşırtmaması gereken bir bulgu, nitekim davranışsal genetik alanındaki bulgular bireyler arasındaki genetik farklılıklarının ne kadar büyük farklılıklar yarattığını yarım asırı aşan bir süredir defalarca kanıtladı. Fakat ırk meselesine gelince bireyler arasındaki büyük genetik farklılıkların ırkların varlığını kanıtlayacağı söylenemez. Irkların varlığının söz konusu olabilmesi için nüfus genetiği bağlamında yapılan çalışmalarda farklı ırklara mensup olan nüfusların birbirlerinden temel bileşen analizi yapılarak ayrıştırılabilmesi ve bu nüfusların birer genetik küme oluşturması beklenir. Bu türden bir kanıt, Luigi Cavalli-Sforza'nın 1994 yılında yayımladığı çığır açan çalışmasında mevcuttur. Kendisi toplam 10 büyük genetik küme bulmuştur. Cavalli-Sforza her ne kadar da "ırk" teriminin kullanılmasına karşı çıkmış olsa bile başka çalışmalarında "razza" (race/ırk) diyerek bu konudaki fikirlerini ağzından kaçırmıştır.

(Salter 2003)

Bu bulgu şüphesiz ırkların olabileceğini gösteren bir bulgu olmasına rağmen var olduğu hükmünü vermek için tek başına kesinlikle yeterli değildir. Gerçi bu tartışmanın tek bir cevapta barındırılamayacak kadar fazla yanı olduğundan burada Richard Lewontin'in 1972 argümanının nasıl A. W. F. Edwards tarafından hatalı olduğunun gösterildiğini, Richard Dawkins gibi önemli evrimsel biyologların ve Steven Pinker gibi önemli bilişsel psikologların ırkların varlığı hakkında fikirlerini, J. Philippe Rushton'ın çok büyük tartışmalar yaratan ırksal çalışmalarını özetlemem mümkün değil. Tek söyleyebileceğim bu tartışmanın daha kesin bir sonuca ulaşmadığı, ırkların varlığını da yokluğunu da su götürmez bir gerçek olarak kabul eden bilim insanlarının olduğu, insanların bu konu hakkında aşırı derecede duyarlı olmasından dolayı özellikle de ırkların olmadığını savunanların bilimsellik seviyesini düşürecek derecede duygusal bir yaklaşım sergiledikleridir.

Çağrı Mert Bakırcı'nın cevabında da eklediği yayın linkinde ise Lewontin, Kamin ve Gould gibi bilime adeta siyasi bir şekilde yaklaşan, sol fikirlere sahip olduklarını gizlemeyen bilim insanlarının fikirlerine her manada çok rağbet eden bir bilim insanının bakış açısının sunulduğu, E. O. Wilson gibi çığır açan bir evrimsel biyologun fikirlerinin bile bilim dışı olduğunu iddia eden bazı fahiş ve günümüzde çok da kabul görmeyen fikirlere sahip olduğunu da belirtmem gerekir. Kanımca bu yayının içeriği daha objektif olmalı idi ancak gene de tartışmanın bir kanadının bakış açısının sunulmuş olması da tartışmanın mizacı hakkında izleyicilere bir fikir vermiştir. Irkların varlığı ve ırklar arasındaki olası farkların varlığı hakkında daha objektif, profesyonel ve iki tarafın da fikirlerine yer veren bir belgesel izlemek istiyorsanız buradan izleyebilirsiniz.

Bu konuda daha fazla okumak istiyorsan özellikle John G. Fuerst'in 2015 tarihli, 195 sayfalık "The Nature of Race" çalışmasını tavsiye ederim. Bu çalışmasında ırk kavramını olabildiğince detaylıca ve çeşitli açılardan (kavramsal, ampirik, vs.) inceliyor ve var olduğuna hüküm veriyor. Daha kavramsal, kısa ve öz bir incelem için ise Sesardic (2010)'u öneririm.