Evrim Ağacı'na üye olmak tamamen ücretsiz ve çok sayıda avantajı beraberinde getiriyor. Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olabilirsiniz (üyeyseniz, giriş yapmanızı tavsiye ederiz).
uzayın bükülmesi anlatılırken, gergin bir yüzeye bırakılan bir bowling topuyla örneklendiriliyor. Ancak dünyadaki deneyimlerimizde yüzeye bırakılan bowling topu o yüzeyi kütle çekiminin etkisiyle büküyor. Uzayda bir gezegenin/yıldızın uzayı bükmesi başka bir kuvvet etkisi olmadan nasıl gerçekleşebiliyor?
Aslında burada bükülen bizim duyu organlarımızla algıladığımız 3 boyutlu uzay değil. Bükülen 4 boyutlu uzay-zaman dediğimiz yapı.
Şimdi kütle çekimini tamamen bir kenara bırakın. Büyükçe bir süngerin üstünde farklı yerlerde, çeşitli büyüklük ve kütlelerde bowling topları olsun. Yukarıdan baktığınızda, süngerin farklı bölgelerinin farklı farklı şekilde büküldüğünü, eğriliğin farklı yerlerde farklı farklı olduğunu göreceksiniz. Şimdi küçük bir bilyeyi süngerin herhangi bir yerinden serbest bıraktığınızı düşünün. Bu bilye süngerdeki eğrilikler nedeniyle hareket edecektir, büyük kütleli bowling toplarının olduğu bölgelere doğru çekilecektir, bu kütlelerin etrafındaki eğrilik nedeniyle dairesel hareket yapacaktır vb. Buradaki anahtar nokta hereketin, bowling toplarının bilyeyi çekmesinden dolayı değil, süngerdeki değişen eğriliklerden dolayı olması.
İşte bu hareketler, uzaydaki gezegenlerin kütle çekimi etkisi ile yaptığı hareketler gibidir. Kütle çekimini tamamen bir kenara bırakıp "bükülen uzay" içindeki bilyenin hareketinin, sanki uzay düzmüş de kütleler birbirini çekiyormuş gibi olduğunu görebilirsiniz. Yani kütle çekimini, uzayın bükülmesi ile anlatabilirsiniz.
Ancak 4 boyutlu uzayda (uzay-zaman) durum bu kadar basit değil. Einstein, özel görecelikte yaptıkları ile kütle çekimini birleştirmek için çalışıp genel göreceliği ortaya attı. İşte uzay-zaman yapısının bükülmesi burada ortaya çıkıyor. Uzay-zamanın kütlelerce bükülmesinin sebebi kuvvet vb. değil. Bükülmüş uzay-zaman verili bir durum ve uzay-zamanın bir bölgesinin ne kadar büküldmüş olduğu oradaki kütlenin büyüklüğü ile belirleniyor. Uzayın bir bölgesinin ne kadar bükülmüş olduğu (eğriliği) o bölgedeki kütle çekimini belirliyor.
Başka bir kuvvetin etkisi olmadığı bilgisine nereden eriştiniz?
Dünya güneş etrafında dönüyor. Güneş kendi bulunduğu uzay zamanı öyle bir bükmüştür ki ona doğru hızla gitmemiz gerekir normalde. Fakat jüpiter isimli dev kendi büktüğü uzay zaman ile buna mani oluyor.
Güneş sistemi ise samanyolu galaksisinin merkezinde bulunan dev karadeliğin yöründesinde dönmektedir.
Kısacası evrende her şey hareket halindedir ve bu hareketin uzay zamanı büken bir sorumlusu vardır.
