Einstein: ''Kütle uzayı büker ve bükülen uzay da kütleye nasıl yol alacağını gösterir.'' Peki bu ne anlama geliyor?
Yer Çekimi - Uzay İlişkisi
Einstein’ın genel Görelilik Teorisinde Dünya çevresinde yörüngede dönen veya Dünya’ya düşmekte olan cisimler kütleçekim kuvveti tarafından Yerküreye çekilmezler. Dünya, kütlesi gereği Yerküre'nin etrafında bir çukur oluşturuyor. Cisimler bu çukura düşerek Dünya'ya yaklaşıyor.
Uzay-zaman dört boyutlu bir koordinat sistemi ve matematiksel bütün (üçü uzaysal boyut olup biri zaman boyutudur).
Genel Görelilik'te uzay ve zaman bir bütündür. Dünya'nın yerçekimi uzay-zamanı büker. Kütle uzay-zamanı yerel bir şekilde büker ve bu bükmeyi geometrik olarak göstermek için Einstein evrensel Topoloji kullanmıştır. Tekrar, Görelilik teorisinde kütle uzayı büker fakat evrenin genişlemesinin sebebi kütle değildir. Kütle her şeyi kendine çekmeye çalışır. Bütün kütleli cisimler uzayda tek bir noktada toplanma eğilimindedir.
Toparlamak adına şu şekilde açıklayabiliriz: Elinize maddesel olarak sudan daha ağır olan (örneğin taş) cismi suya attığınızda suda oluşan hareler ve dalgaları gözlemleyeceksiniz. Suda oluşan dalgaların sebebinin taş olduğunu biliyoruz. Su birikintisini uzay-zaman olarak düşünürsek taşı da Dünya veya Güneş olarak düşünebiliriz. Sonuç olarak taş, uzay-zamanı bükmüştür. Buna Kütle çekimi diyoruz. ( kütle çekim, kütleçekimi veya yer çekimi aynı ifadelerdir)
Yıldızlar, kara delikler, gezegenlerin kendine has kütleleri olduğundan uzay-zamanda çukurlar oluşturarak bükerler. Kütlenin oluşturduğu çukurların etrafında cisimler düşmez (?) fakat kendini çukura teslim ederek çekim gücüyle birlikte ''yaşamına'' devam ederler. Buna en güzel örnek Dünya'nın Güneş etrafında dönmesidir.
Bükülmeye sebep olmak için yeterli bir kütleye sahip olmak gerekiyor. Yıldızlar, kara delikler ve Güneş gibi gezegenler buna verilebilecek en iyi örneklerden.
Kumaş örneğinde ise şöyle düşünebiliriz: Gerilmiş bir kumaş parçasına tekrar ağır bir taş attığımızı düşünelim. Taş çökme oluşturacak, yani bir çukur. Bunun sadece bir yönde bükülme olduğunu söylemek ne kadar doğru bilmiyorum. Aynı şeyi düz bir karton üzerinde düşünürsek attığımız taşın düzlemsel bir şekilde çukur yaptığını görürüz.
Eğer konuya daha görsel olarak bakmak isterseniz bu videoya bakabilirsiniz. Sanırım alt yazısı var.
https://www.youtube.com/watch?v=tzQC3uYL67U
https://www.youtube.com/watch?v=DFMfizDSWKY
Kaynaklar
- Kozan Demircan. Yerçekimi Uzayla Zamanı Nasıl Büküyor? » Kozan Demircan. (14 Mart 2020). Alındığı Tarih: 30 Eylül 2023. Alındığı Yer: Kozan Demircan | Arşiv Bağlantısı
