Yine de bu durum üzerine durup düşünebiliriz. Tüm fiziği bir kenara koyup hayal edelim, bir şalteri indirdik ve Dünya’nın yerçekimi bir anda yok oldu. Ne olurdu?
Herşeyin ağırlıksız biçimde uzayda süzüleceğini farkedip, bu deneyimden heyecan duyduysanız, durup tekrar düşünün.
Bu Reklamı Kapat
Öncelikle atmosferimizin Dünya’da kalmasının sebebi yerçekimidir. Dolayısıyla, düğmeye basıp yerçekimini kapattığımızda, atmosfer uzaya savrulup yok olacaktır. Sonrasında okyanuslar, masanız, telefonunuz ve kalan her şey, siz de dahil, yavaşça uzaya savrulur ve önce yavaş, sonra daha hızlı bir şekilde ondan uzaklaşırdınız.
Yerçekimi
Bu Reklamı Kapat
Tabi sizin şöyle bir avantajınız var, tüm olumsuz koşullara rağmen (atmosfer yok, sular gitti, tüm yiyecekleriniz de) Dünya’ya tutunmaya çalışabilirsiniz. Üstelik bunun için çok az bir kuvvet yeterli olacak. Ama burada da bir sorun var, çünkü dünyamızı bir arada tutan da, onun kütle çekimi. Dolayısıyla Dünyamız da parçalara ayrılıp uzayda süzülmek isteyecek.
Şimdi durup herşeyin uzaya doğru savrulması üzerine düşünelim. Aslında benzer savrulmayı her gün yaşıyoruz.
Hareket halindeki bir araç fren yaptığında öne doğru, hızlandığında arkaya doğru kuvvet hissediyoruz, araç viraj aldığında da aksi yönde savruluyoruz. Bu hareketler ivmeli hareket örnekleridir ve etkisi de kütle çekim kuvvetiyle çok benzeşiyor.
Bir otomobil kazasında sizi ön camdan fırlatan etken, ivmenin yol açtığı g kuvvetidir. Ne kadar güçlü ve dikkatli biri olursanız olun, bu kuvvetin sizi savunmasından bir yerlere tutunarak kurtulamazsınız. Otomobil kullanmak “ciddi bir iş”tir. Dünya’da her yıl 1 milyon insan nükleer santral kazalarında değil, otomobil kazalarında ölüyor.
İşte Einstein da benzer bir akıl yürütmeyle kütle çekim ile ivmeli hareketin eşdeğer olduğunu söylemiştir. Şöyle düşünelim, ayaklarınızın altında bir tartı var ve bir roketin içindesiniz. Roket havalanırken ivmesi öyle akıllılıkla ayarlansın ki, uzaya çıktığınızda bile ağırlığınız (size etki eden kütle çekim kuvveti) değişmesin. Bu mümkün mü? Pek tabi mümkün. Dünyadan uzaklaşırken, yani yerçekimi daha az hissedilirken, rokettin yukarı doğru ivmelenmesini bunu telafi edecek biçimde arttırabiliriz.
Yazının başındaki senaryoda bir şalteri indirerek kütle çekimini yok ettik. Şimdi de Dünya’yı durduralım, ne olurdu? Yine üzerindeki herşeyle birlikte uzaya savrulacağımızı söyleyebiliriz. Tıpkı fren yapan, hızlanan veya viraj alan bir araçta hissettiğimiz gibi.
186 görüntülenme
Kaynaklar
Yazar Yok. Kozmik Anafor. (14 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı
| Arşiv Bağlantısı
Bu soruya cevap vermek için kütle çekimin ortadan kalkmasına gerek yok aslında.
Şöyle düşünelim. Kütleçekimin en az olduğu uzay ortamında cisimler, üzerlerinde herhangi bir F kuvveti olmadığı şartlarda sabit durmaktadır. Eğer herhangi bir nedenle (çarpma vs) harekete darbeye maruz kalırlarsa, kuvvetin etkisinde doğrusal hareketlerini sürdürürler yeni bir etkiye maruz kalana kadar. Dış faktörleri görmezden gelirsek ise sabit hareketleri sürtünme olmadığı için süreklidir. Uzay statik ve mutlak durağan bir alan olmaktan çok uzak olduğu için farklı kütleçekim etkileri neredeyse kaçınılmazdır. Buna göre kütleçekim ortadan kalkmış olsaydı, dönme etkisi birden ortadan kalkmayacağı için cisimler üzerlerindeki F kuvveti miktarınca doğrusal (kütleçekim etkisindeki son yöne doğru) hareketlerini sürdürürlerdi. Kütleçekim etkisinde olmayanlar sabit kalırlardı eğer doğrusal hareketli başka cisim tarafından üzerlerine herhangi bir F kuvveti çarpma vs ile etkimiyorsa.
Kendim,mekaniğe ilgi duyduğum ve bu alandaki bilgilerden keyif aldığım için gerekmeyen ancak Dünya üzerindeki hareketimizi anlamaya yararlı bilgileri, heveslenip yanıtıma dahil ettiğimden biraz uzun bir yazı oldu kusuruma bakmayın. Ancak tümünü okumak istemeyenler için başlık başlık ayırdım. Sizin sorunuzun cevabı aslında ilk ve son bölümlerde.
Bu Reklamı Kapat
Hesaplamalar için;
Hız, kuvvet hesaplarında yer çekimi ivmesi 9.814 m/s2 olarak alınmıştır ancak yine de sayılar bir miktar yuvarlandığından hata payı içermektedirler, en fazla yüzde 10 civarında bir hata payı tahmin edilmektedir.Zaten amaç büyüklüklerin kafada canlandırılabilmesidir, daha iyi sonuç almak adına virgülden sonraki basamak sayısını artırarak kendiniz hesap yapabilirsiniz.
Bu Reklamı Kapat
Elle yapılan hesaplar "Türkiye'deki hızımız" ve "Türkiye'de 60 kg kütleli bireye uygulanan merkezcil kuvvet" tir. En altta bu hesaplar gösterilmiştir.
1)Hız Değişimi ve Sebebi Nedir?
Öncelikle Newton'un 2. hareket yasasına (F=ma; F kuvveti, m kütleyi, a da ivmeyi temsil eder) göre eğer herhangi bir cisim üzerinde net kuvvet varsa cisim ivmelenir . Yani hızı değişir. Unutulmamalıdır ki hız yönlü bir büyüklüktür. Yani hız değişimi sadece hızın büyüklüğünün değişimi değildir, yön değişimi de hız değişimi tanımına girer. Sonuç olarak eğer hiç bir kuvvet yoksa da ne yön değişir ne de hız (Newton'un 1. kanunu).
2)Çembersel Hareket Nedir? Dünya Üzerindeki Hareketimiz Neden Çembersel Olarak Tanımlanabilir?
Bizim Dünya'da bulunan cisimler olarak yaptığımız hareket çembersel harekettir. Fakat fark edilmelidir ki, yalnızca cisimlerin geri kalan hızlarını ihmal edersek hareketimize çembersel hareket diyebiliriz. İhmal edip etmeyeceğimize büyüklük karşılaştırması yaparak karar vereceğiz: Türkiye enlemlerinde bir cismin Dünya'nın günlük hareketi kaynaklı hızı saatte 1277.6 km. Dolayısıyla genel olarak herhangi bir başka hareketimizin hızı (arabamızın hızı, otobüslerin hızı...) bu hızın yanında oldukça küçük kalır, hesaba pek bir etkisi yoktur, dolayısıyla bu hareketler rahatlıkla ihmal edilebilir..
3)Çembersel Hareketin Nasıl Bir Kuvvet Sonucu Oluşur?
Çembersel hareket, belli bir merkez etrafında sabit hız büyüklüğü ile hareket etmektir. Bunun için merkeze doğru sürekli net kuvvet gereklidir. Bu çoğu kişiye iç güdüsel gelmeyebilir ancak, belinize bir ip bağlı olduğunu düşünün ve merkezde ben sizi bu ipten çekiyorum. Düz hareket etmeye çalışıyorsunuz ancak ipin sizin üzerinizdeki merkeze doğru olan kuvvetinden dolayı ipin uzunluğu kadar bir yarı çapta dairesel hareket yapacaksınız, gibi bir düşünce deneyi ile merkezcil kuvvetin daha rahat anlaşılabilir olduğunu düşünüyorum. Ek olarak merkezcil kuvvetin artması durumunda hareketinizin düzgün olmayacağını çünkü spiral halinde merkeze çekileceğinizi, kuvvetin azalması halinde spiral halinde merkezden uzaklaşacağınızı, sizi arkadan iten bir kuvvet sonucu hızınızın artacağını, bu hız artışı sonucu aynı yörüngede sabit kalabilmek için ipteki gerilmenin artacağını hayal ederek konumuzdan bağımsız olarak bu yöndeki iç güdülerinizi kuvvetlendirebilir ve "merkezkaç kuvveti" gibi bir terim duyduğunuzda bunun "hayali" bir kuvvet olduğunu söyleyebilirsiniz.
4)Dünya Üzerindeki Hareketimiz ve Yer Çekimi
Bu Reklamı Kapat
Üstteki iki bölümde, Dünya'dakiler olarak çembersel hareket yaptığımızı ve çembersel hareketin var olmak için merkeze doğru olan merkezcil kuvvete ihtiyaç duyduğunu açıklamaya çalıştım. Şimdi bizim durumumuza gelelim. Merkezcil kuvvetimiz yer çekimi, ağırlığımız (ancak karıştırılmamalıdır, bu kuvvetin çok küçük bir kısmı (Türkiye'de bulunan 60 kg bir birey için 588.8 Newton'luk ağırlığın yaklaşık 2 Newton'u merkezcil kuvvettir, geri kalan kuvvet yerin tepki kuvveti ile dengelenir, ayaklarımızda bu tepki kuvvetini hissedebiliriz. Bu yüzden ayakta iken yoruluruz. Merkezcil kuvvetin daha fazla olması gerekse, kendimizi taşımamız çok daha rahat olurdu.).
5)Yer Çekimi Ortadan Kalkarsa
Bu kuvvetin olmaması durumunda üzerimizdeki net kuvvet 0 olur. Haliyle ivmemiz de. Uçmaktan ziyade kendi hızımızı hiç değiştirmeden hareketimize devam ederiz. Peki hareketimiz nedir? Dünyanın yüzeyine paralel saatte 1277 km ile batıdan doğuya hareket.
Çembersel Hareket Yapan Cismin Yörüngenin Farklı Noktalarında iken Hızının YönüSanatsal Bilgi
Yani uçmak veya havalanmak yerine dümdüz hareket ederiz. Başka herhangi bir kuvvetle karşılaşana kadar da aynı hızda, aynı yönde hareket etmeye devam ederiz.
Bu Reklamı Kapat
6) El Hesapları
-Türkiye'deki hızımız:
w: Dünya'nın açısal hızı
R: Dünya'nın yarı çapı
Bu Reklamı Kapat
v: hızımız
α: Türkiyenin bulunduğu konum ile ekvator arasındaki açı (40 derece olarak varsayılmıştır). Daha rahat anlaşılması adına görsel paylaşılmıştır.
R':Yörüngenin yarı çapı
α Açısı Şekilde 51.5 derece olan açıdır. Türkiye için 40 olarak varsayılmıştır. Coğrafi koordinatlarımızdan paralel derecemiz (Türkiye 36-42 derece paralelleri arasındadır).GISGeography
R'=R*(cosα), kosinüs çarpımı Türkiye'nin dönme eksenine uzaklığını bulmak için, aksi halde ekvatorun yarı çapı kullanılmış olur hesapta ki arada fark vardır.
v=w*R'
ilk denklemi ikinci denkleme yerleştirince
v=w*R*(cosα)
v=(2π/24 rad/sa)*(6371 km)*(cos40)=1277.6 km/sa
-Türkiye'de 60 kg kütleli bireye uygulanan merkezcil kuvvet
v: bireyin hızı
Bu Reklamı Kapat
m: bireyin kütlesi
R: Dünya'nın yarı çapı
R':Yörüngenin yarı çapı
F: Merkezcil kuvvet
Bu Reklamı Kapat
Huygens'in 1659'da ispatını yayımladığı üzere, düzgün çembersel hareket halindeki cisme etki eden merkezcil kuvvet: cismin hızına, kütlesine ve dönme eksenine olan uzaklığına aşağıdaki ilişki ile bağlıdır:
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz
denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından
yayınlanan
makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru
olup
olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu
platformda
yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti
etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla
işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla
platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim
Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak
için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden
oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi
eğitim
girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz.
Daha fazla bilgi için
buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya
bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu
var?
Etkinlik & İlan Platformumuzda
paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini
biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast
Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify,
iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Bakmadığın zamanlarda da Evrim Ağacı Evreni'nde düşen ağaçların ses çıkardığını biliyor
muydun? Sen bakmazken yaşananları kaçırmamak için, anlık bildirimleri şimdi aç
(istediğinde kapatabilirsin).
Güncelleniyor...
Anlık Bildirimleri Aç
Anlık Bildirimleri Kapat
Giriş Yap | Kayıt Ol
“Gün boyu ilginç bir şey fark etmediyseniz, pek de iyi bir gün geçirmemişsiniz demektir.” J. A. Wheeler
Evrim Ağacı'nda reklamları 2 şekilde kapatabilirsiniz:
Ücretsiz üye girişi yapmak: Sitedeki reklamların %50 kadarını
kapatmak için ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği açmanız ve
sitemizi/uygulamamızı giriş
yaparak kullanmanız
yeterli!
Maddi destekçilerimiz arasına katılmak: Evrim Ağacı'nın
çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem
Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve
uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim,
sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek
çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi
sunmaktadır.
Kreosus
Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek
seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı
bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye
girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
Patreon
Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek
oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik
e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin
devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTube
YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar
ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını
sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını
okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra
YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime
erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu
doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer Platformlar
Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim
ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi
sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!
Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza
üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş
yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam
edeceksinizdir.
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki
tuşa tıklayarak
uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri
artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu
tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza
sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine
tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle
tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için
yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu.
Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda avantajından
biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak
reklamların %100'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı
zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş yapmanızı
tavsiye ederiz).
Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne
geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya
cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul
edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye
çalışın veya diğer kullanıcıları oylama, teşekkür ve kabul edilen cevap araçları ile
daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri
eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar
geliştirmekteyiz.
Alıntı Ekle
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, fark edildiğinde ufku genişleten tespitler içindir.
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına
tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi.
Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini
girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini
doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler
silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman
söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site
geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı
sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Bu Eseri Neden Tavsiye Ediyorsun?
Aşağıdaki kutuya, isimli neden
tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri
[OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin
faydalı bulunması halinde Evrim Ağacı kullanıcılarından daha fazla UP kazanman
mümkün olacak. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi
kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu
lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.