Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Haktan Ata
Haktan Ata
1,957 UP
Üye
65

Kuantum dolanık iki parçacıktan biri bir karadeliğe düşşe, diğer parçacık üzerinde nasıl bir etki gözlemleriz? Ya da böyle bir gözlem mümkün mü?

4,251 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
7 Cevap
Mete Atatüre
Cambridge Üniversitesi Fizik Profesörü

Güzel bir soru, öyle ki başka fizikçileri de meşgul ediyordu epey süredir. Burada kilit soru, kara deliğin hangi özelliğinin önemli olduğu tabii, eğer karadelik içindeki parçacık sadece "unitary" olarak adlandırdığımız dinamiğe tabi oluyorsa o zaman kuantum dolanıklık yaşamaya devam edeceğini düşünüyoruz. Hatta lokalize haldeki kuantum bilginin çok parçalı bir sisteme geri dönüştürülebilir olarak dağıtılmasına kuantum karışıklık diyoruz.

Karadelik içindeki karmaşıklık ile özdeş olduğu için, bu konudaki araştırmalar bir yandan da kuantum bilgi ve kozmoloji arasında benzerlikler aramakta. Karadelikte olduğu gibi karmaşıklığı arttığı durumlarda gözlemlenebilir dolanıklığın da zamanla azalmasını bekliyoruz. 2019 yılında laboratuvar ortamında gerçek kara deliklerle olmasa da, en azından yakalanmış iyonlar kullanarak bu karadelik ve kuantum dolanıklık kavramının fiziksel simülasyonunun gerçekleştirdiler.

Tüm Reklamları Kapat

1,170 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Verified Quantum Information Scrambling. (10 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.
44
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Abdulkadir K
Abdulkadir K
9K UP
Tanrı zar atmaz diyen bir genç
Orijinal Soru: Kuantum dolanıklıklığa göre iki benzer parçacıktan birini karadeliğe gönderip diğerinin de hareketlerinden karadelikte neler olduğunu bilebilir miyiz?

Kuantum dolanıklığı ve kuantum fiziğinin doğası bazı çelişkiler içermektedir. Özellikle de genel görelilik teorisiyle olan çelişkilerinin ortaya konulduğu EPR paradoksu tam da dolanıklık ile ilgilidir.

Aynı anda birbirini yalanlayan iki görüşü destekleyemezsiniz. (ışığın ikililiği birbirini yalanlamaz sadece bir olaya iki açıdan bakılmasının verdiği sonuçlardır) Ancak kuantum dolanıklık, görelilik teorisinin hiç bir şey ışık hızından hızlı hareket edemez ilkesine bilgiyi ışıktan hızlı ileterek ters düşmektedir. (bu durumu bir çift eldiven ile açıklamak bana çok saçma geliyor çünkü sol eldivenin parçalanıp sağ teki gibi dikilmesi sağ tekini etkilemez) [lütfen göndermeyi anlamak için kaynaklara gözat] )Bu sebeple birbiriyle zaten çelişkili olan iki teoriyi aynı düşünce deneyinde kullanırsak sanırım evet, kara deliğin içinden bilgi alınabilir. Ama çelişkili iki teori sonuçta. Ben olsam bu sonuca güvenmezdim.

Tüm Reklamları Kapat

403 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Oggito. (15 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. Evrim Ağacı. (15 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  3. Yazar Yok. Evrim Ağacı. (15 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
6
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Soner Albayrak
Fizik Doktora Öğrencisi
Orijinal Soru: Kuantum dolanıklıklığa göre iki benzer parçacıktan birini karadeliğe gönderip diğerinin de hareketlerinden karadelikte neler olduğunu bilebilir miyiz?

Sorduğun sorunun net bir cevabı yok, çünkü kara delikleri tam anlayabilmemiz için gereken teori henüz geliştirilmedi. Daha doğru bir ifadeyle, Einstein'ın genel göreliliğini kuantum fiziği ile birleştirecek olan quantum theory of gravity henüz bilinmiyor.

Fakat bugün anladığımız şekliyle sorduğun soruya fizikçiler muhtemelen hayır diyeceklerdir. Bunun sebebi de şu anki teorilerimize göre kara delikler hakkında dışarıdan elde edebileceğimiz bilgilerin kara deliğin sadece kütlesi, elektrik yükü, ve açısal momentumu olması. Bu beklentimize no hair theorem deniyor!

Tüm Reklamları Kapat

273 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Wikipedia. (4 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 4 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
7
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Özgür Aras
Özgür Aras
25K UP
Fizikçi, Yazılımcı ve Felsefeci
Orijinal Soru: Kuantum dolanıklıklığa göre iki benzer parçacıktan birini karadeliğe gönderip diğerinin de hareketlerinden karadelikte neler olduğunu bilebilir miyiz?

Sorunuz çok güzel. Bilimadamlarının bununla ilgili bir fikri var. Ekte bulabilirsiniz.

Fakat şu an için bunun çok mümkünatı yok görünüyor. Karadeliğe giren herhangi birşey kendisine ait tüm bilgiyi de karadelik yüzeyinde bırakır. Bu bilgi miktarı 1 planck kare'lik alana 1 bit şeklindedir.

Tüm Reklamları Kapat

Karadeliğe giren bir foton ise kendi çiftini oluşturarak deliğe düşer. Bu durumda karadelikten ayrılan çiftlerden biri hawking radyasyonuna sebep olur ve biz bunu gözlemleyebiliriz. Fakat böyle de olsa fotonların dolanıklık durumları bilgi içerdiğinden ve evrenimiz bilgiyi koruduğundan onun dışarıya çıkmasına izin vermez.

Yani bildiğimiz kadarı ile dolanık durumdaki bir fotondan karadelik içinde bilgi elde edemezsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Fakat ekteki yazıyı okursanız bilim insanlarının bu konuda umutlu olduğunu söyleyebiliriz.


166 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Cosmos Magazine. (6 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 6 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Ozan Çakin
Ozan Çakin
1,152 UP
Sr. Software Developer

Mete Atatüre iyi bir şekilde özetlemiş aslında. Ancak burada Joseph Polchinski'nin de araştırmalarına yer verilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Polchinski'nin bahsettiği, karadeliklerin etrafında oluşan ve ışık hızında seyreden fotonların çok sıcak olmasından ötürü bilgiyi tamamiyle sileceğini söyler. Hawking radyasyonu ile oluşan bu duvardan geçen bir cisim yanarak bilgisini yitirecektir der.

Tüm Reklamları Kapat

Principle of complementarity ile çakıştığı nokta burada bir paradoks oluşturuyor.

PoC ye göre eğer bir cismi karadeliğe yaklaştırırsanız olay ufkundan sonrasını bilemez der. Bize göre ise orada donmuş gibi görünür diye tamamlar.

Tüm Reklamları Kapat

Parçacıkların davranışına göre bir parçacık ancak bir sistemle dolanık olabileceğinden, karadelik sistemine gönderilmiş bir parçacığın dolanıklığını evren engelleyecektir.

Bilgimin sınırını da gözeterek son söz olarak dolanıklık sağlanamayacaktır diye bitiriyorum.

254 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Complementarity Or Firewalls?. (7 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 7 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close