Aslında çoğumuz, dolaşıklığı tam olarak anlamakta yetersiziz. Bunun asıl nedeni popüler kültür ve bilgi kirliliği.
Dolanıklığı anlatırken, iki parça birbiri ile haberleşiyor denmemesine rağmen, insanlara bu düşünce çok absürt geldiği için, aralarındaki bağı bir tür haberleşme vasıtası ile yapıyorlardır düşüncesine kapılıyoruz. Kendimizi, o absürt çıkarımdan uzaklaştırıp, daha mantıklı, açıklanabilir bir veriye inandırıyoruz.
Soruna gelirsek; dolaşıklık, kuantum mekaniğinde, iki parçacığın birbirlerinden fiziksel olarak ayrılmış olsalar bile özellikleri birbiriyle ilişkili olacak şekilde bağlandığı bir olgudur. Bu korelasyon anlıktır ve herhangi bir klasik yöntemle açıklanamaz. Ancak dolaşık parçacıkların klasik anlamda birbirleriyle iletişim kurmadığını bilmek önemlidir.
İki parçacık birbirine karıştığında durumları birbirine bağımlı hale gelir. Bu, eğer bir parçacığı ölçerseniz, diğer parçacığın durumunun, aralarındaki mesafeye bakılmaksızın anında belirleneceği anlamına gelir. Bu, kuantum yerelsizliği olarak bilinir. (quantum nonlocality.)
Şimdi sorunun cevabı da kendiliğinden şekillenmiş oldu. Kısa bir analoji ile anlatmaya çalışayım.
- İki adet birbirine geçmiş dişlimiz olsun, mekanik saatlerin dişlileri gibi. Birini sağa çevirirseniz, öteki de sola dönüyor olsun. Dişliler birbirlerine geçmiş haldeyken birini çevirdik diyelim, sonra diğer dişliyi ayırarak, uzaklaştırmış olalım ve dişliler hala dönmeye devam etsin. Bu dişlilerden birinin ne tarafa döndüğü ölçersek, diğer dişliyi görmeden bile, onun ters tarafa döndüğü bilgisini öğrenmiş oluruz.
Mükemmel bir analoji olmadığını biliyorum, maruz görün ama kaba hatları ile kuantum dolanıklık buna benzerdir. Yani parçacıklar birbirleri ile haberleşmez, doğal olarak senin sorduğun sorunun referans bilgisi yanlış olduğu için, aklında; böyle yanlış yöne giden sorular beliriyor.
