Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
2

Korona virüsünün evrim sürecine etkisi nasıl olacaktır? Ya da olacak mıdır?

Korona virüsünün RNA baz alarak etkilediğini söylediklerinden beri kafamda canlanan tek soru bu oldu. Acaba türümüzün evrimsel sürecinde ne gibi tehdit oluşturduğu yönünde. Ciddi anlamda merak ediyorum. Net bir şey saptamak şu an için çok mümkün olmamakla beraber tezini dahi merak ediyorum.
120 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Cevap
Rabia İnan
Rabia İnan
2,625 UP
Fen Bilgisi Öğretmenliği 4. sınıf öğrencisiyim

Gerçekten de karanlığın içinde bir yıldızdır evrim. Sayılı komplolara maruz kalmış ama sonunda kabul görmüş bir inanış değil bir teoridir. Hayatın şifresinin saklı olduğu kocaman bir ağaç. Aristoteles’e göre dört element nasıl bir şeyi o şey yapan şey, öz töz ve cevher ise insan yaşamı ve türler içerisindeki değişikliklerdeki, bir şeyi o şey yapan şey, öz töz ve cevher de evrim ve onun mekanizmalarıdır.

Charles Darwin’in merakı ve araştırmaları, Beagle ile beş yıl süren yolculuğu, Galapagos adalarındaki keşifleri ve gözlemleri sayesinde taşlar yerine oturmaya başlamıştır. Bu mücadelenin kabulü ve açıklanması uzun yıllar sürse bile şu an hayatımızda mihenk taşı görevi görmektedir. Bir kitapta insanların Darwin için “O solucan gibi bir insandır.” diye aşağılandığını okumuştum. Aslında solucanlarla yaptığı deneyinden dolayı ona öyle denmiş. Ama demek istediği şey şu Darwin’in, solucan deneylerinden çıkardığı bir gözlemde şudur solucanlar saban yokken de toprağı sürüyor ve evir devir ediyor, saban varken de bu işe devam ediyorlar. Yani evrim teorisi ortaya atılmadan önce de evrim vardı ve mekanizmaları işliyordu kimse farkında değildi ve bu teori ortaya atıldıktan sonra da herkes ne kadar yalanlarsa yalanlasın evrim hala var ve devam etmekte. İşte her şey Darwin’in doğal seçilim görüşüyle başladı. Çeşitli evrim mekanizmaları da buna eklenerek devam etti.

Tüm Reklamları Kapat

Şu an günümüzde var olan küresel bir salgınla mücadele etmekteyiz. Çoğu insan bu salgın için komplo dese de bilim her şeyi tüm berraklığıyla açıklıyor. İşte evrim burada kaçınılmaz gerçekliğimiz oluyor. Bizzat elle tutulur örneği Sars-Cov-2 virüsünün hastalığı Covid-19 ve evrimi. Koronavirüs’ten biraz bahsedecek olursak, 1940’larda görülmeye başlamış, 1960’larda ise bu virüs insanlarda da görülmüştür. Koronavirüsler bir RNA virüsü olduğu için dünya üzerine en büyük genoma sahip virüs tipidirler. Bu virüs %30 civarında yarasada bulunan koronavirüse benzer, bir miktar da pangolinlerdeki koronavirüsle benzerlik gösterir. 2002 yılında Sars, 2012-2013 yıllarında ise Mers virüsleri gözlemlenmiştir. 2019 yılında pnömoni olarak meydana çıkan büyük pandemi Sars-Cov2 olarak tanımlanmış Covid-19 olarak da literatürdeki yerini almıştır. Dünya’da Aralık 2019’dan bu yana bu virüs çoğu kez mutasyon geçirmiş, aynı kalmamıştır. Tüm canlılar mutasyon geçirir. Mutasyon hayatın bir parçası ve evrimin bir kaynağıdır. Kopyalanırken oluşan hatalar yüzünden mutasyona uğruyorlar. Bu gerçekleşen mutasyonların çoğu virüse etki etmezken oluşan mutasyon ekstrem sonuçlar da doğurabilir, virüsü yok etmek gibi. Eğer ki bir seçilim baskısı varsa çünkü seçilim baskısı olmadan seçilim ve evrim olmaz. Darwin’in “Doğal Seçilim” görüşü yine virüslerde iş başında. Çünkü doğal seçilim, belli bir türde dış çevreye uyum konusunda daha elverişli özelliklere sahip organizmaların, bu elverişli özelliklere sahip olmayan diğer bireylere göre yaşama ve üreme şanslarının daha yüksek olması ve bunun sonucu olarak genlerini yeni kuşaklara aktarabilmeleri yoluyla işleyen bir evrim mekanizmasıdır. İşte mutasyon tek başına yeterli değildir, mutasyonla beraber seçilim baskısı da varsa o zaman seçilme olur ve filogenetik olarak yapılan çalışmalarda bir virüsün yok olup gittiği ve daha çok çoğaldığı görülür. Bugünkü filogenetik çalışmalarda Sars-Cov-2 mutasyona uğramaktadır. Bu mutasyonlar şu an virüse bir avantaj ve dezavantaj sağlamamaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Yukarıda yeni koronavirüsün genomik epidemiyolojisi verilmiştir. Yani soy ağacı denilebilir. Görüldüğü üzere 2019 Aralık ayında tek bir atadan meydana gelen koronavirüs zamanla dallanarak uzayan geniş çoğalmalar yaşamıştır. Buna mutasyon ve doğal seçilim denir ve hiç kuşkusuz koronavirüsler üzerinden evrimi konuşmaktayız. Bu nasıl oluyor nasıl bu şekilde bir dallanma gözlenebiliyor gelin bakalım. Koronavirüsler RNA virüsü olduklarından yapılarında meydana gelen mutasyonları bir DNA gibi onaramazlar ve genetik yapısı değişmiş yeni bireyler oluştururlar. Oluşan bu mutasyonlar planlı olmaz hayatlarında rastgele meydana gelir ve buna adapte olarak uyum sağlamaya çalışır, verimli türler oluşturur ve yaşam mücadelesi verirler. Yani burada seçilim ön plana çıkar seçilim ne kadar baskınsa seçilim olur ve virüs yeni haliyle devam eder. Bu bir kırmızı alarm mı tabiki de değil ya da olabilir. Ama bir virüs hem çok bulaşıcı hem de çok ölümcül olamaz çünkü böyle bir süreçte kendi yaşamını düşünmek zorunda bu yüzden konakçıya uyum sağlamalı ve hayatını devam ettirmelidir. Kafanızda ama İngiltere’de yeni mutasyonlu virüs var imdat dediğinizi duyarım ama bu bir korku değil bir gerçek. Ölümler olabilir, bunlar immün sistem yetersizliğine bağlı, yaşa bağlı ya da kronik hastalığa bağlı sonuçlar olabilir. Ölümün yanı sıra bazı insanlar bu hastalığı bir nezle, alerji vs. daha hafif atlatıyorlar. Demek ki bu virüs de yaşamayı seviyor ve canlılığı için canlı bir organizmaya ihtiyacı var bu yüzden kendince olumlu yönde evrimleştiğini gösteriyor. İşte çevrenin destekleyebileceğinden fazla bireyin üretilmesi yaşamı devam ettirmek için bir mücadeleye yol açar ve her kuşaktan yavrular yaşamını sürdürebilir, bu da doğal seçilimin aşikar örneğidir. Türler değişecek belki ölümler daha da artacak, verimli döller oluşmayacak ya da hiç üreyemeyecekler. Burada yine evrim devam edecek, Covid’e neden olan virüsün değiştiği gibi. Doğal seçilimin milyarlarca kuşak boyunca türleri değiştirebileceği sonucu yine gözler önünde. Covid-19’a her birey farklı reaksiyonlar gösterir ama bireyler tek başına evrim geçirmez evrim popülasyonda gözlemlenir. Yani evrim popülasyonlarda kuşaktan kuşağa değişiklikleri gösterir. Koronavirüslerde ki mutasyon ve doğal seçilim örneği böyledir. Virüs mutasyon geçirdi bu nasıl olur? Yine onlarca endişe. Virüsün evrimleşme sürecinde şansa bağlı olduğunu söylemiştik, şansa bağlı değişimlerde nötral mutasyonlar baş gösterir duruma bağlı olarak dalgalanmalarda artış ya da azalış gösterebilirler bu da genetik sürüklenmedir fakat genetik sürüklenme populasyonun küçülmesine sebep olur ve dar boğaz etkisi ve kurucu etkisi meydana gelebilir. Depremler, seller meydana gelebilir bireylerin büyük çoğunluğu ölebilir ve ordan kalan yeni bir korona türü etrafa geçmiş olabilir bir değişim böyle gözlemlenebilir bu darboğaz etkisidir. Kurucu etkisine bakacak olursak 2019 Mart’a kadar yeni tip korona virüs ülkemizde de yoktu virüslü bir bireyin ülkemize giriş yapmasıyla bu virüs ülkemize giriş yaptı ve bulaş yoluyla yaşamını devam ettirdi. Çünkü kurucu etkisi birkaç x bireyinin izole olmuş bir alanda yerleşip çoğaldığında daha büyük popülasyonlardaki gen havuzunun bir kısmını oluşturur, koronavirüslerde de bu mekanizmayı düşünebiliriz.

Koronavirüs Filogenetik Ağaç
Koronavirüs Filogenetik Ağaç

Yeni mutasyonlu virüs dedikleri aslında en başından beri mutasyon geçiren bir virüs yukarıdaki filogenetik ağaçta da görüldüğü üzere gen akışı sayesinde farklı popülasyonlarla genetik alışverişi sağlamış ve farklılaşarak yani evrim mekanizmalarını kullanarak, evrim ile beraber ülkeler arası dağılımı gerçekleştirmiş ve bir gen akışı oluşturmuştur. Bu mekanizmaların yanında bir mekanizmaya daha değinecek olursak transpozonlar. Transpozonlar, gen kopyalamalarından sonraki sıçramadır, kendini kopyalar ve kopyalanan dizi üç dört nükleotid öteye sıçrayabilir. Bu sıçramalar düzgün giderse bir sorun oluşturmaz ama sıçrama sırasında boşluklar kalır ve tamamlanma olmazsa mutasyon gerçekleşeceği için yine bir evrim görülebilir. Yeni tip koronavirüsünde de transpozonların etkili olmuş olabileceği düşünülebilir ama bu kanıtlanmış değildir.

Şu an küçücük bir virüs üzerinden evrim konuşabiliyorsak bunu Darwinw’e, Darwin’in beynini kurcalayacak sorunu ortaya attığı için Malthus’a çok şey borçluyuz. Hatta Galapagos adasındaki ispinozlara, fosillere bile. Belki de şu an otururken canlılığın bir kısmında evrim yeniden doğum yapıyor türler değişiyor bunu ancak bilimle bilebiliriz. Lisedeyken edebiyat öğretmenimiz “Tanzimat edebiyatın doğum sancısıdır.” demişti. Bence evrimde biyolojinin ve bilimin hatta yaşamın doğum sancısıdır. Ali Demirsoy hocamızın dediği gibi ne zaman dogmalardan kurtulursak o zaman bilimde ilerleyeceğiz. İşte mutasyon, doğal seçilim, gen akışı, genetik sürüklenme, transpozon, darboğaz kurucu derken evrim, virüs ve insanlık iç içe. İşte evrim hayatın muazzam gerçeği.

Derlediğim bu yazımla yardımcı olabileceğimi düşünüyorum. Sağlıkla ve bilimle kalın...

Bu yazıyı dönem ödevim için yazmış ve ders hocamdan tam puan almıştım çeşitli kaynaklar kullanarak bu yazıyı oluşturdum. Kullandığım kaynakları size buraya listeliyorum;

KAYNAKLAR

• Türkan, P. D. (2017). Temel Biyoloji (242-292). Palme Yayıncılık.

• Biyoloji Eğitiminde Evrim Sempozyumu Kitabı (s. 14-38)

Tüm Reklamları Kapat

• Bakırcı, Çağrı Mert. (2018). Evrim Kuramı ve Mekanizmaları. (3.Baskı). İstanbul: Ginko Bilim. (s.98-138)

• Tont. Sargun. (2019). Solucanlara Piyano Çalan Adam. (1.Baskı). İstanbul: Ginko Bilim. (s.11-14)

• Kence, A. (tarih yok). Biyoloji Eğitiminde Evrim ve Yaratıcılık. Ankara.

• Aydın, S.Ö. (2020-2021). Balıkesir. (Ders Kayıtları)

Tüm Reklamları Kapat

https://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Darwin (Darwin’in Hayatı)

https://nextstrain.org/ncov/global (Filogenetik ağaç)

https://www.youtube.com/watch?v=T7HjDkfQ6es&t=7189s (Semih Tareen Sars-Cov2 viral evrimi)

https://www.youtube.com/watch?v=JK1YYV0jOjg (Evrimağacı, Mutant koronavirüs evrimleşirse)

Tüm Reklamları Kapat

https://www.youtube.com/watch?v=F5XOpXLrj00 (Evrimağacı Wuhan Koronavirüs Salgını (2019-nCoV) Hakkında Bilimsel Gerçekler

https://www.youtube.com/watch?v=R4g-Uqtd5pw&t=1712s (Evrim 101, evrimleşme mekanizmları)

https://www.youtube.com/watch?v=zd5lQyHwJ6c

• ATOCOSMİC 8 ve 9. Saatler arası Cihan Taştan ile CRISPR

https://www.youtube.com/watch?v=mbC_iXkNoUM

https://www.youtube.com/watch?v=kale3L3VUbg&t=33s (Darwin’in Mücadelesi Türlerin Kökeni)

https://www.youtube.com/watch?v=8GHVjFs20m8 (Darwin’in Kayıp Yolculuğu)

Kaynaklar

  1. Rabia İnan. (2021). Karanliğin İçinde Bir Yildiz: Evrim. Not: Derleme yazı.
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.