Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Muharrem Varol
Üye 23 Haziran 2023 2 Cevap
2

Korkularımızın Kaynağı Nereden Gelir?

Korkularımızın kaynağı veya neye dair olduğu bir yana, tabiatımızdan mı yoksa zamanla mı kazanılır. Ayrıca mevcut korkularımız ile başa çıkabilmenin en kolay ve en etkili üç yöntemini söyleyebilir misiniz?
633 görüntülenme
Korkularımızın Kaynağı Nereden Gelir?
Korkularımızın Kaynağı Nereden Gelir?
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Yasin Kayalar
Yasin Kayalar
183K UP
Bilim ve felsefe okuru 27 Haziran 2023

Birisi size korkuların da 'özgül tadı' olabileceğini söylese şaşırır mıydınız? İnsan beyninde olan bitenlerin en önemli kaynağı hem biyolojik hem de çevresel (yetişme/deneyim) faktörlerin erken evrede eşleşmesi ile kurulan ilişkilere dayandığı bilgisinin bir çok örneği var. Zihniniz bu erken evrede 'tadları' yaratır ve bu 'tadlar' yaşanılan olaylara göre bazı şeylerle eşleşir. Bu eşleniklik o kadar güçlü bilinç altının derinlerine uzanır ki insanın ömür boyu devam edebilir.

Bir çocuk beyninde herşey 'masalımsı' bir dünya ile başlar. Bunun nedeni çocuk beyninin çok daha fazla ve kompleks nöral bağlantılar içermesi nedeniyledir. Bu bir nevi beynin daha yüksek ve zengin bir kapasite ile çalışması demek. (Kaynakta 2 yaşındaki çocuk beyninin ne kadar zengin nöral bağlantı içerdiği ve zamanla bunun 20'li yaşlara kadar değişip budanarak görece son ve daha az bağlantı içeren şeklini almaya başladığı bilgi ve görselini bulabilirsiniz.[1] ) Çocukların dünyasında lezzetler, şekerler, renkler çok daha güzel ve zengin, 'masalımsı' ama korkular da yine çok daha güçlü ve başkadır. Çocuk dünyasında zamanla gerçekler masallar (masalımsı tadların) yerini almaya başlar. Ama çocukluk masallarındaki korkularda bahsettiğimiz 'korkunun tadı' tıpkı rüyadaki korku unsurlarının gerçeğinden çok daha korkutucu ve etkili olması gibi gerçeğin çok ötesinde deneyimlenir. Çocukluktan yanınıza ne alabildiyseniz veya size ne kaldıysa sizin o kadar içinizdeki 'masalımsı' dünyanızın kaynağını oluşturacağını söyleyebiliriz. Bir Şimşeğin çakışında şuan bile duyduğunuz korku ve ümit çocukluğunuzun masal dünyasına kadar uzanabilir. Veya aşk diyerek cinselliğe bağlandığınız bir duygu da çocukluk masallarına dair zihninizin yarattıkları yeniden varlık bulmuş olabilir. Ama insan bunların kökenlerinin farkında olmayabilir. Oysa ki herşey zihninin içindeki çok çok öznel bir dünyada olup bitiyordur, adeta zihninin içinde bambaşka bir dünya vardır ve siz bazı olayları ve anları orada yaşıyorken kendinizi gerçek dünyada yaşıyor zannediyorsunuzdur oysa ki bütün bu masalımsı dünya insanın kendisinde gerçekten farksız deneyimlenmesine, deneyimlenmiş olmasına ve deneyimleniyor olmasına rağmen. Deneyimlenen şeylerin (deneyimlenmesi nedeniyle) gerçek olmadığını iddia edebilir miyiz. Yada o kişi için bu iddianın bir anlamı var mı??. Son söz olarak çocuklar 'masalların tadını' sever ve 'masalların tadı' deneyimlendiği ölçüde diğer tüm deneyimler gibi vardır, yaşanır ve gerçektir. Siz belirleyen şey tamamen zihninizin yarattığı 'tadlara' bağlı. Korku, ümit, iyilik, aşk, kötülük ve kötülükte gördüğünüz 'çirkinlik'veya tiksindiricilik, tiksindirici bulduğunuz şeylerdeki tiksinç (hem ahlaki hem de normal tiksinçlik) 'tad' veya diğer bir çok duyguda (örneğin hoobylerinizde bulduğunuz tadlar, gezmekten ve yeni bir mekandan aldığınız duygu veya bir fantastik filmin içeriğinden aldığınız tadlar) yarattığı tadlar sizi belirler. Siz bu 'tadlar'sınız ve bu 'tadlar' kadarsınız. Belki de size bu hayattan miras olarak kalacak tek şey içinizdeki bu (öznel) dünya ve içinizdeki dünyadaki 'tadlar' olacak. Tabiri caizse sonunda ya kendi 'cehennemimizi' yaratmış olacağız yada kendi 'cennetimizi' ve herhalükarda kendi zihnimize mahkumuz ve mahkum olacağız.

Tüm Reklamları Kapat

Kaynaklar

  1. D. Eagleman. (2017). The Brain. ISBN: 9783641183158. Yayınevi: Pantheon Verlag.
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
1
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Nuray Mustafazade
Evrim Ağacı Psikoloji Yazarı 27 Haziran 2023

Psikoloji araştırmalarına göre korku, evrensel bir biyokimyasal tepkiyi ve yüksek bireysel duygusal tepkiyi içeren ilkel bir duygudur. Korku ister fiziksel ister psikolojik olsun, tehlikenin veya zarar verme tehdidinin varlığına karşı bizi uyarır.

Bazen korku gerçek tehditlerden kaynaklanır, ancak hayali tehlikelerden de kaynaklanabilir. Korku, bazı durumlara verilen doğal bir tepki olsa da gerçek tehdide göre aşırı veya orantısız olduğunda sıkıntıya ve aksamaya yol açabilir.

Korku, panik bozukluğu, sosyal kaygı bozukluğu, fobiler ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi bazı zihinsel sağlık durumlarının da bir belirtisi olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Korku, algılanan bir tür tehdide karşı iki temel tepkiden oluşur: biyokimyasal ve duygusal.

Biyokimyasal Reaksiyon

Korku doğal bir duygu ve hayatta kalma mekanizmasıdır. Algılanan bir tehditle karşılaştığımızda, bedenlerimiz belirli şekillerde tepki verir. Korkuya verilen fiziksel tepkiler arasında terleme, artan kalp atış hızı ve bizi son derece uyanık hale getiren yüksek adrenalin seviyeleri yer alır.

Bu fiziksel tepki, vücudunuzun kendisini savaşa girmeye veya kaçmaya hazırladığı "savaş ya da kaç" tepkisi olarak da bilinir. Bu biyokimyasal reaksiyon muhtemelen evrimsel bir geliş.

Duygusal tepki

Korkuya verilen duygusal tepki ise oldukça kişiseldir. Korku, beynimizde mutluluk ve heyecan gibi olumlu duygularla aynı kimyasal reaksiyonların bazılarını içerdiğinden, belirli koşullar altında korku hissetmek, örneğin korku filmi izlemek gibi eğlenceli olarak görülebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bazı insanlar aşırı sporlar ve diğer korku uyandıran heyecan durumlarında gelişen adrenalin arayıcılarıdır. Diğerleri, korku duygusuna olumsuz tepki verir ve ne pahasına olursa olsun korku uyandıran durumlardan kaçınır.

Fiziksel tepki aynı olsa da korku deneyimi kişiye bağlı olarak olumlu ya da olumsuz olarak algılanabilir.

Korkunun Belirtileri

Korku genellikle hem fiziksel hem de duygusal semptomları içerir. Her insan korkuyu farklı şekilde deneyimleyebilir, ancak ortak belirti ve semptomlardan bazıları şunlardır:

  • Göğüs ağrısı
  • Titreme
  • Kuru ağız
  • Mide bulantısı
  • Hızlı kalp atımı
  • Nefes darlığı
  • Terlemek
  • Titreme
  • Mide rahatsızlığı

Korkunun fiziksel semptomlarına ek olarak, insanlar bunalmış olma, üzülme, kontrolden çıkma hissi veya yaklaşan ölüm hissi gibi psikolojik semptomlar yaşayabilir.

Korkunun Nedenleri

Korku inanılmaz derecede karmaşıktır ve tek bir birincil nedeni yoktur. Bazı korkular, deneyimlerden veya travmalardan kaynaklanabilirken, diğerleri tamamen başka bir şeyden, örneğin kontrolü kaybetmekten korkmayı temsil edebilir. Yine de fiziksel belirtilere neden oldukları için başka korkular da ortaya çıkabilir; örneğin, başınızın dönmesine ve midenizin bulanmasına neden olduğu için yüksekten korkmak gibi.

Bazı yaygın korku tetikleyicileri şunları içerir:

  • Belirli belirli nesneler veya durumlar (örümcekler, yılanlar, yükseklikler, uçmak vb.)
  • Gelecekteki olaylar
  • Hayali olaylar
  • Gerçek çevresel tehlikeler
  • Bilinmeyen

Bazı korkular doğuştan gelme eğilimindedir ve hayatta kalmaya yardımcı oldukları için evrimsel olarak etkilenebilirler. Diğerleri öğrenilir ve çağrışımlarla veya travmatik deneyimlerle bağlantılıdır.

Korkuyla Başa Çıkmak

Günlük yaşamda korkuyla başa çıkmak için atabileceğiniz adımlar da vardır. Bu tür stratejiler, korkunun fiziksel, duygusal ve davranışsal etkilerini yönetmeye odaklanır. Yapabileceğiniz bazı şeyler şunlardır:

  • Sosyal destek alın. Hayatınızda destekleyici insanlara sahip olmak, korku duygularınızı yönetmenize yardımcı olabilir.
  • Dikkat egzersizi yapın. Belirli duyguları her zaman engelleyemeseniz de dikkatli olmak onları yönetmenize ve olumsuz düşünceleri daha yararlı olanlarla değiştirmenize yardımcı olabilir.
  • Derin nefes alma, progresif kas gevşemesi ve görselleştirme gibi stres yönetimi tekniklerini kullanın.
  • Sağlığınıza dikkat edin. İyi beslenin, düzenli egzersiz yapın ve her gece yeterli uyku alın.

Kaynaklar

  1. T. Pyszczynski. (2014). What Are We So Afraid Of?: A Terror Management Theory Perspective On The Politics Of Fear. Social Research: An International Quarterly, sf: 827-848. doi: 10.1353/sor.2004.0012. | Arşiv Bağlantısı
  2. Verywell Mind. The Psychology Of Fear. Alındığı Tarih: 27 Haziran 2023. Alındığı Yer: Verywell Mind | Arşiv Bağlantısı
  3. Paul Ekman Group. Fear. (13 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2023. Alındığı Yer: Paul Ekman Group | Arşiv Bağlantısı
  4. E. Holland. Where Does Fear Actually Come From?. (2 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2023. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
  5. S. Popovich. Finding The Source Of Your Fears. (28 Ekim 2014). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2023. Alındığı Yer: Psych Central | Arşiv Bağlantısı
15
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close