Kitap yazarken merak unsurunu canlı tutacak öğeler nelerdir?

Birçok öge var bu konuda ama ben en önemlisini söyleyeyim size:

Sinema, edebiyat, tiyatro, opera gibi sanatlarda "dramatik yapı" dediğimiz bir olgu vardır. Bu kabaca eseri meydana getiren eylemlerin, olayların ve ana öykünün ilerleyiş hızı ve dinamiğidir. Basit bir örnek verelim: Çocuğu öldürülen bir babanın intikamını alış öyküsünü romanlaştırdık diyelim. Bu ana öyküyü anlatırken aralara da, dramatik etkiyi arttırmak için geriye dönüşler ile babanın çocuğu ile yaşadığı güzel, unutulmaz anları anlatıyoruz diyelim. Eğer siz, bu geri dönüşleri, 50'şer sayfa yazarsanız, atıyorum 400 sayfalık bir romanda 3 tane devasa, toplamda 150 sayfa geri dönüş yazarsanız, okuyucu ana öyküden kopar, aslında anlattığımız "intikam alma" öyküsünü sekteye uğratmış, dikkati dağıtmış, odağı kaybetmiş olursunuz. Yani dramatik olayım, duygulu olayım derken öykünün temelini kaybetmiş olursunuz. Bu duruma "dramatik yapı bozukluğu" denir. Türk dizilerindeki bitmek tükenmek bilmez "bakışma" anlarından tutun da Yeşilçam filmlerindeki "mesaj verme" repliklerinden geçin de kötü gişe aksiyonlarındaki sonu gelmez vurdu kırdı dövüş sahnelerine kadar bunun çok sayıda örneği vardır. Korku yazarı Stephen King bu tuzağa sıkça düşer. Bir karakter barda oturup bir içki alır ve geçmişi düşünmeye başlar. 70 sayfa okursunuz, o içki hala bitmemiştir. HAdi be kardeşim, iç şu içkiyi de evine git de birileri seni öldürsün artık dersiniz.

Bir öykü anlatırken eğer o öyküye ara veriyor iseniz, okuyucuyu ya da izleyiciyi, öyküye ara verme kararınıza ikna etmeniz gerekir. Gerçekten gerekli bir bilgi duygu katıyor olmanız gerekir. Eylem ve olayların meydana geliş hızı öykünün akış dinamiğini belirler, bu da dramatik yapıyı oturtur. Özetle yazacağınız kitap, ister kurmaca (öykü, roman, piyes vs) olsun, isterse inceleme, derleme, araştırma olsun anlatacağınızı belirli bir ritimde ve akış hızında anlatmalısınız. Bu durum sinemada, edebiyata göre çok daha fazla önem arz eder ki bu ayrı bir konu. Ama her şekilde kitap belirli bir ritimde akmalı. Akmıyorsa da bunun güçlü bir gerekçesi olmalı.

Flashback'lerin yanı sıra bir dramatik yapıda merak unsurunu canlı tutacak bir diğer öge anlatılan ana konuya ek olarak bazı yan konulara yer vermektir. Eğer tek mekânda geçen, az kişili bir metin yazmıyorsanız yan konular aynı zamanda seyircinin ilgisini kaybetmemek için zorunlu diyebiliriz.

Ama yan konuları yazmak ana konuyu yazmaktan daha büyük ustalık ister. Yan konular; inandırıcı, akıcı ve ilginç olmalıdır. Ve en önemlisi de finale yaklaştıkça bu yan konular ana konuya bağlanıp bir bütün oluşturmalıdır. Metni yazarken yan konuları ne kadar sıklıkla hikâyeye dâhil edeceğinize ve ne kadar farklı sayıda yan konu tercih edeceğinize karar vermek de önemlidir.

Basitçe ifade edecek olursam sezgilerinizi yabana atmamalısınız. Yazarken sık sık ara verip yazdığınız metni gözünüzde canlandırarak ve objektif bir şekilde okumaya çalışın. Eğer yazdıklarınıza aşık olmadıysanız bir yerden sonra hikâyenin sıkıcılaşmaya başladığını fark edersiniz. Tam da bu anda bir kırılma noktasına veya yan konunun dahline ihtiyacınız var demektir.

Yazdıklarınıza aşık olmak derken bahsettiğim de sorduğunuz soru için önemli bir nokta. Şahsi tecrübemden örnek verecek olursam: Bir karakter yaratırım, ve zamanla kendi yarattığım karaktere ısınırım. Sonrasında karakterin ağzından kendi düşüncelerimi şaşalı bir dille ifade ederim. Halbuki o karakter bu cümleyi kuracak tıynette bir karakter değil. Ve eğer okuyucu bu cümleyi okurken inanmazsa yavaş yavaş karakterden soğur. Bu yüzden aklınıza gelen o güzel cümleleri bir karakterin ağzına yerleştirmeden önce not etmenizi ve uygun yeri, karakteri ve zamanı beklemenizi öneririm.

Biraz savruk anlattığımın farkındayım ve soruya cevap olabilecek daha çok fazla öge var. Her birini açmaya kalksak bir kitap da bizim yazmamız gerekir. Onun yerine ben size yardımcı olabilecek birkaç kitap önereyim:

Turgut Özakman - Oyun ve Senaryo Yazma Tekniği

Lajos Egri - Piyes Yazma Sanatı

Umarım hayalinizdeki kadar güzel bir ürün ortaya çıkarmayı başarabilirsiniz. Uzun yaşayın ve başarılı olun.