Kısa cevap, dilinizdeki suyun dilinizin üzerindeki deri ile soğuk metal arasında donarak katılaşmasıdır. Bu yapışmanın gerçekleşmesi için metalin sıcaklığının 0 C'nin altında olması gerekir, aksi takdirde su donamaz. Metalin sıcaklığı ne kadar düşükse diliniz o kadar çabuk yapışacaktır. Eliniz biraz terliyse eliniz bile soğuk metale yapışabilir, elinizi sıcak bir eldivenden çıkarıp soğuk bir metal tutarsanız bunu görebilirsiniz.
Peki elimizi son derece soğuk bir plastiğe veya kauçuğa koyduğumuzda neden bir yapışma gerçekleşmemektedir? Bu sorunun cevabı maddelerin termal iletkenlik adı verilen bir özelliği ile ilgilidir. Yüksek ısı iletkenliğine sahip maddeler, daha yüksek bir sıcaklıktan daha düşük bir sıcaklığa çok fazla ısı aktarır. Yani daha yüksek sıcaklıktaki maddeden (bu durumda diliniz) daha düşük sıcaklıktaki maddeye (metal) iletilen ısı, termal iletkenlik çarpımının iki madde arasındaki sıcaklık farkına eşittir. Suyun dilinizde donması için, sıcaklığını donma noktasına (0 C) düşürmek üzere sudan ısı çekilmesi gerekir. Ancak diliniz sıcaktır ve vücudunuz kan dolaşımınız aracılığıyla dilinize sürekli ısı sağlar. Dolayısıyla bir yapışmanın gerçekleşebilmesi için dokunduğunuz madde, dilinizden kan dolaşımının ısıttığı hızdan daha yüksek bir hızla ısı çekebilecek bir termal iletkenlik düzeyinde olmalıdır.
Özetle cevap bu noktada tahmin ettiğiniz gibidir. Metaller, dilinizdeki suyun donmasına neden olacak kadar yüksek bir ısı iletkenliğine sahiptir. Ancak plastikler ve kauçuklar yaklaşık yüz kat daha düşük ısı iletkenliğine sahiptir ve bu maddeler çok soğuk olsa bile (sizinle arasında büyük bir sıcaklık farkı olsa bile) dilinizdeki ısıyı suyun donmasını sağlayacak bir hızda çekemezler.
Dolayısıyla dilinizi soğuk bir şeyin üzerine koyacaksanız, öncelikle bu maddenin düşük ısı iletkenliğine sahip olduğundan emin olun. Bu arada, bir buzlu şeker veya bir göletteki buz yeterince soğuksa, diliniz aynı şekilde bu maddelere de yapışacaktır. Buzun ısı iletkenliği metaller ile plastikler arasında bir yerlerdedir.[1]
Kaynaklar
- F. J. DiSalvo. Why Does Your Tongue Get Stuck To Metal In The Winter?. Alındığı Tarih: 16 Kasım 2022. Alındığı Yer: Cornell Center for Materials Research | Arşiv Bağlantısı
