Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Genç Mühendis
Genç Mühendis
214K UP
Üye
11

Kırmızıya kayma sırasında enerji korunuyor mu? Evrim Ağacı'nın bu konudaki videosunda hata olabilir mi?

Yazdığım blog yazısında olabildiğince sade bir dille bu durumu anlatmaya çalıştım. Kırmızıya kayma nasıl enerjinin korunumuyla çelişiyor bana anlatabilir misiniz. Bende mi hata var yoksa Videoda mı? sadece öğrenmek için soruyorum, amacım bir kimseyi yanlışlamak ya da kötülemek değil.
1,225 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap

Blog yazınız için teşekkürler. Ama hayır, en azından sizin yazdıklarınız çerçevesinde, videoda bir hata yok.

Verdiğiniz örneklerin, özellikle de arabadan su dökme örneğinin konuyla alakasını anlayamadığım gibi, örneklerin kendileri de tamamen hatalı gibi gözüküyor (arabayla arası açılınca neden suyu daha az görsün ki?). Keza konunun "hızlanma" ile açıklanabileceğini söylemişsiniz; ancak değişmez bir sabit olan ışık hızının da söylediğiniz gibi "hızlanma" ile ilgisi bulunmamaktadır. Benzer şekilde, "enerji gecikmesi" diye de bir şey yok; tekil fotonların frekansından söz ediyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Zaten bu konuda, en azından sizin izah etmeye çalıştığınız düzeyde bir tartışma bulunmuyor: Eğer lokal bir uzay-zaman dokusunu kontrol hacmi kabul ederseniz (ki verdiğiniz örnekler doğru olsaydı bile, özellikle de araba örneğinde kullandığınız kontrol hacminiz yanıltıcı olacak derecede küçük olurdu), enerji korunuyormuş gibi gözükürdü. Ama kontrol hacminizi galaksiler arası boşluk ve ötesi düzeyinde aldığınız anda enerji korunmuyor ve kırmızıya kayma da kozmolojik ölçekte enerji korunumu ihlalinin örneklerinden biri.[1]

Sadece şu kafanızı karıştırmış olabilir: Kırmızıya kayma (Doppler kayması) ile kozmolojik kayma farklı şeyler olarak değerlendirilebiliyor; her ne kadar ikisi özünde aynı şey olsa da.[2]

Tüm Reklamları Kapat

Ama sonuç değişmiyor: Genişleyen bir evrende Genel Görelilik Teorisi'nin ihtiyaç duyduğu eylemsiz bir referans düzlemi olmadığı için, Noether Teoremi çalışmıyor; Noether Teoremi çalışmadığı için de enerji korunumu yasası (en azından bildiğimiz ve anladığımız anlamıyla) patlıyor; bunun net örneklerinden ikisi de kırmızıya kayma ve karanlık enerji.

Not: Bunun istisnası bir yorum, fotonun kaybettiği enerjinin Evren'in genişlemesine harcandığını söyleyen bir yorum.[3] Fakat bu yorum yaygın kabul gören bir açıklama değil. Daha ziyade fizikçiler, videoda da söylediğim gibi "enerji" ve "korunum" tanımlarını değiştirerek ve bu kriterleri sağlayacak bir referans düzlemi seçerek işin içinden çıkıyorlar.[1] Dolayısıyla bildiğimiz anda enerjinin korunmadığını ve kızıla kayma sırasında foton enerjisinin kaybolduğunu söylemekte teknik olarak bir hata yok.

Kaynaklar

  1. UCR. Is Energy Conserved In General Relativity?. Alındığı Tarih: 5 Eylül 2023. Alındığı Yer: UCR | Arşiv Bağlantısı
  2. E. F. Bunn, et al. (2009). The Kinematic Origin Of The Cosmological Redshift. American Journal of Physics, sf: 688-694. doi: 10.1119/1.3129103. | Arşiv Bağlantısı
  3. E. Siegel. Is Energy Conserved When Photons Redshift In Our Expanding Universe?. (14 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 5 Eylül 2023. Alındığı Yer: Forbes | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
41
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Büyük Elmas Yalanı: Elmas Baronları Hepimizi Nasıl Kandırıyor?
Büyük Elmas Yalanı: Elmas Baronları Hepimizi Nasıl Kandırıyor?
Gombe Şempanze Savaşı:
Gombe Şempanze Savaşı: "Maymunlar Cehennemi" Gerçek Oldu!
Köpekbalıkları Uyurken Nefes Alabilir mi?
Köpekbalıkları Uyurken Nefes Alabilir mi?
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
Kaplumbağaların Omurgası Nerede?
Kaplumbağaların Omurgası Nerede?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close