Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
3

Kediler günümüzde evde mi yaşamaya daha uygundur doğada mı?

1,342 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
İhsan Doğu
İhsan Doğu
42K UP
Öğrenci

Evcil kedinin evrimi

Moleküler araştırmalara göre Felidae ailesi cinsi 10-15 milyon yıl önce ortaya çıkmıştır,[1] evcil kedilerin içerisinde bulunduğu Felis cinsi 6-7 milyon yıl önce ayrılmıştır.[2] Evcil kedinin ata türü olan Felis silvestris, 2 milyon yıl önce görülmeye başlanan Felis lunensis'ten Orta Pleistosende 450-350bin yıl önce evrilmiştir. Kafatası incelemelerine göre F.silvestris'in bir soyu Geç Pleistosen'de (muhtemelen 50bin yıldan önce) yaklaşık iki milyon yıl boyunca yaban kedisi evriminin merkezi olan Avrupa'dan ayrıldı ve bu göç bozkır yaban kedisi (Felis silvestris ornata) fenotipinin ortaya çıkmasına eşlik etmiş olabilir.[3] mtDNA verilerine dayanarak yapılan bir çalışmaya göre bütün Felis silvestris alt türleri 230bin yıl önce ayrılarak oluşmaya başlamıştır. Evcil kedilerin genomunun çoğunluğunu yansıtan Felis silvestris lybica* 173bin yıl önce Asya vahşi kedisi (Felis silvestris ornata) ve Güney Afrika vahşi kedilerinden (Felis silvestris cafra) ayrı bir soy hattını sürdürmeye başlamıştır ve nihayetinde 131bin yıl önce F.s. lybica olarak ayrılmıştır.[4]

Tüm Reklamları Kapat

Evcil kedinin evcilleştirilmesi

İstanbul Boğazı'nın doğusunda ve batısında bulunan antik kedi mtDNA incelemelerine göre, Neolitik Çağ'da tarımın başlamasından ve Karadeniz'in güneydoğu Avrupa'ya doğru genişlemesinden önce F. s. lybica'nın Erken Holosen döneminin sonlarında (Yaklaşık 80bin yıl önce) Anadolu'ya girmeye başladığı bulunmuştur. İnsanların tarıma başlamasından önce Anadolu'da olan F. s. lybica[5] En az 9000 yıl önce Çatalhöyük'te yaşayanlar tarafından, hasatlarına zarar veren fareleri yedikleri için memnuniyetle yaşadıkları yerde kabul edilmiştir. [6] Kıbrıs’ta bulunan, M.Ö 7500’e tarihlenen gömülü insan ve kedinin birlikte bulunduğu iskeletler evcil kedinin kökeninin Anadolu olduğunu desteklemiştir.[5] Ayrıca kediler Anadolu'dan bağımsız olarak 4000 yıl önce Mısır'da da ehilleştirilmeye başlanmıştır.[7] Ayrıca buna destekleyici olarak ilk kedi başlı tanrı Mısırın ilk hanedanlığı zamanında (M.Ö 2920–2770) ortaya çıkmıştır.[8]

Tüm Reklamları Kapat

Genetik analizlere göre Mısır’da kutsal sayılan kedilerin ticareti M.Ö 1700’lerde yasaklanmış olmasına rağmen Mısır’daki kedilerin Eski Dünya’nın çoğuna yayılmıştır. [5]

Sonuç olarak kediler Anadolu’dan ve Mısır’dan çeşitli ticaret yolları ile tüm dünyaya yayılmıştır, insanlarla birlikte yaşamayan bazı popülasyonlarla ve birbirleriyle (Mısır ve Anadolu kökenli olanlar) karışmışlardır. Evcil kediler yabani atalarından genetik olarak farklı değildir. Evcil kediler yabani atalarına yalnızca genetik olarak değil, morfolojik ve davranışsal olarak da çok benzerler. Seçilerek üretilmiş ırklarda morfolojik ve az da olsa davranışlar farklar olsa da [11] insan üretimi olan bazı sorunlu olup sorunlu olmadığı sanılan ırklar (rahatsızlık oluşturacak genetik hataları olan Scottish Fold, Manx kedileri ve kısa bacakları olan Munchin gibi ırklar) haricinde vahşi kedilere genetik olarak çok yakın olduklarından doğa da da evde de yaşamaya uygundurlar.

İnsanlar tarafından seçilerek üretilmiş kedi ırkları ilk defa 1871’de Lonndra Crystal Palace’da düzenlenen bir kedi gösterisinde görüldü.[10]

*2017 Ocak ayında yayınlanan bir makalede Felidae ailesinin sistematiğinin yeniden düzenlemesinde Felis silvestris lybica yerine Felis lybica kullanılmıştır.[9]

[6] https://www.researchgate.net/publication/258157955_Mice_scats_and_burials_Unusual_concentrations_of_microfauna_found_in_human_burials_at_the_Neolithic_site_of_Catalhoyuk_Central_Anatolia

 [7] https://www.researchgate.net/publication/316880566_A_revised_taxonomy_of_the_Felidae_The_final_report_of_the_Cat_Classification_Task_Force_of_the_IUCNSSC_Cat_Specialist_Group

[8] https://en.wikipedia.org/wiki/Cats_in_ancient_Egypt

Tüm Reklamları Kapat

[9]https://www.researchgate.net/publication/316880566_A_revised_taxonomy_of_the_Felidae_The_final_report_of_the_Cat_Classification_Task_Force_of_the_IUCNSSC_Cat_Specialist_Group

[10] https://www.researchgate.net/publication/253955800_The_Taming_of_the_Cat

[11] https://www.researchgate.net/publication/307444804_Health_and_Behavioral_Survey_of_over_8000_Finnish_Cats

356 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Springerlink. (26 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 26 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. The New York Times. (26 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 26 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  3. Yazar Yok. The Linnean Society Of London, Biological Journal Of The Linnean Society. (26 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 26 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  4. Yazar Yok. Science. (26 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 26 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  5. Yazar Yok. Nature Ecology And Evolution. (26 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 26 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Mahsun Yaşar
Mahsun Yaşar
3,187 UP
Lise öğrencisi

Eğer kastınız evcil kediler ise evcilleştirildiği için doğada yaşamasını kolaylaştıracak birçok özelliği eksilmiştir.

Vahşi yani doğada yaşayan kedi, evcil kediden oldukça farklıdır bu farklılık sadece fenotipe bakıldığında anlaşılır.

Tüm Reklamları Kapat

Evcil kedinin doğadaki yaşamı çok zor olacaktır. Rakipleri ondan çok daha güçlü ve antrenmanlıdır.

Evde yaşayan kediler 12 yıl yaşarken, sokak kedileri 6 yıl yaşarlar.

151 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Kediler Kaç Yıl Yaşar?. (19 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 19 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. Evcil Kedi Ataları. (19 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 19 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close