Menopoz sadece insan kadınlarında ve "katil balina" diye bilinen Orcinus orca ile Globicephala macrorhynchus görülen bir olaydır. Mesela yaşayan en yakın akrabalarımız olan şempanzelerin ömrü ortalama 45 yıldır ve 45 yıl ömrü olan şempanze ölünceye kadar doğurganlığını sürdürür bir başka değişle şempanze menopoza girdiği yaşlarda ömrünü sonlandırır. oysa insan dişisinde menopozla beraber ömrü sonlanmıyor doğurganlığı hemen hemen biten kadın uzun bir süre yaşamaya devam ediyor.
her ne kadar insanın şuan ki yaşam süresi 80 yıl olsa da eski çağlarda yaşayan atalarımız bu kadar uzun süreler yaşayamıyorlardı fakat çeşitli devrimlerle yaşam süremizi nispeten uzattık. insanın ömrü büyük bir hızla ilerlerken menopoza girme yaşında kayda değer bir değişim olmadı ortalama ömür açısından iri primatlar ve insan arasında bu denli uçurum bulunmasına karşı menopoz yaşının hemen hemen aynı kalması çok ilginçtir.
menopoz, kadında yumurtalıkların hormonal işlevinin durdurmasıdır bu doğal fizyolojik bir olaydır menopoza kadar kadının salgıladığı bazı hormonlar onu hemen hemen 45 yıl buyunca kemik erimesi kalp damar hastalıkları ve meme kanserine yakalanma riskini azaltmaktadır .
Peki neden insanlarda menopoz vardır ?bir teoriye göre insanlarda zekayla birlikte had safhaya ulaşan anaçlık ve şefkatin bir sonucu olarak üremenin durdurulduğunu ileri sürüyor. Sebep olaraksa insan doğurganlığının bırakılmasıyla birlikte yavrulara ve hatta torunlara çok daha fazla ilgi, zaman ve enerji harcanabileceğini, bunun sayesinde de soyun devamlılığının daha çok garanti altına alınabileceği gösteriliyor. Bunu, "trade-off" ilkesi ile açıklayabiliriz. Evrim sırasında insan türü, daha fazla doğuramamak pahasına üretkenliğinden vazgeçiyor.
Bu "anneanne hipotezi"dir: Yaşlı kadınların sağlıklı kalması, torunlarının sağlığına katkıları sayesinde evrilmiştir. İnsanlığın uzak geçmişinde, sağlıklı ninelerin çocukları da daha sağlıklı kalmış - böylece "ileri yaşta sağlıklı kalma" genleri evrilmiştir. Nineler, torunlarını koruyarak veya onları kritik bilgilerle donatarak desteklemiş olabilirler. Bu bahsedilen teori başta bahsedilen balina türlerine de uyarlanıyor.
Kaynaklar
- çağrı mert bakırcı. (2021). Anneanne Hipotezi: Büyükanne (Nine) Olan Katil Balinalar Ve Yaşlılığın Evrimi. -. | Arşiv Bağlantısı