İyiliği sevap için işleyen kişiler ya da başka bir insanın isteği üzerine işleyen kişiler, iyilik mi yapmış olur?

Başka bir iradenin isteğini yerine getiren bir iradenin faaliyetine iyilik denilebilir mi ?

Şeklinde anladım soruyu. Örneğin patronunun isteği üzerine hayır yapan, ya da sadece dini gereklerinden dolayı iyilik yapan bir bireyin, görünürde kendi isteğinin olmaması, yaptığı faaliyetin iyilik olması sonucunu doğurur mu.

Sonuca baktığımızda insanlığa ait iyi bir sonuç görüyoruz. Bu sonuca hizmet eden her olay ya da kişi sonucu gözettiği için iradesi dahilinde olsun olmasın görece iyilik sonucuna katkıda bulunmuş oluyor. Bu tarz bir üst ya da başka irade istemine bağlı olmaksızın yapılan faaliyetin tüm sorumluluğu bireye ait iken, emir- istek üzerine edilgen biçimde yerine getirilen faaliyetlerin sorumlulukları her ne kadar komutu verene ait olsa da, yapan bu durumda faaliyeti gerçekleştirmektedir. Sonucu manipüle edebilir, değiştirebilir, vs vs farklılaştırabileceğini de düşünürsek, kendisinden isteneni yapıyor olması nihayetinde kendi doğasının da faaliyete dahil olması demektir.

İrade ve faaliyeti anlama açısından nitelikli bir soru bence.

Soruya biraz tersten bakalım. Bu soruyu sorarken kastınız bir ateist bir Tanrıya inanmadan da iyilik yapabilir ise bu durumun kökeni yani karşılık beklemeden iyilik yapmayı sağlayan insandaki mekanizma neye veya nelere dayanıyorsa bir teistte de aynı şeye aynı mekanizmaya dayanır. Çünkü işin kökeninde etiketleri bir kenara koyarsak 'insan' ve doğası var. Dolayısıyla genelleme hatası yapmazsak eğer bir teisti de bir ateisti de bir insana karşılık gözetmeden iyilik yapmaya iten hisler ortak olacaktır. Bazı kişilerin sevap için iyilik yapması bu sonucu değiştirmez. Çünkü nihayetinde herkes insan olarak aynı doğayı veya yapıyı içinde barındırır. Zor durumda, yardıma muhtaç bir insanın durumunu empati yoluyla duyumsayıp hissederek yardım etmek isteyen bir ateist de bir teist de aynı şekilde salt karşısındakini o durumdan kurtarmak için bunu yapmaya yönelir. Çünkü empati yaparak onun içinde bulunduğu zorluğu duyumsamak ve hissetmek her iki insanı da yardım etmeye yönelten temeldeki etkendir veya etken olabilecektir insanoğlunun doğasından dolayı.

Ateist etiketine sahip teist etiketine sahip her iki insan grubunda da iyisi var kötüsü var yukarıdaki gibi yardım etmek için yardım edeni var veya karşılık bekleyerek yardım edeni veya hiç yardım etmeyeni var. Gerçekte olan tablo buysa açıkçası buna göre genelleme yapmadan düşünmek en doğru düşünce biçimidir.