Evet, İstanbul'dan Uludağ'ın tepelerini görmek mümkün![1] Ancak çoğu durumda bunun için belli atmosferik koşulların sağlanması gerekiyor. Ayrıca İstanbul'da deniz seviyesinden bakarak bunu başarma ihtimaliniz, daha yüksek tepelerden veya binalardan yapabilmeye nazaran çok daha düşük.
Piotr ZalewskiBunların hepsini hesaplayabilirsiniz. Öncelikle sorumuzu basitleştirilmiş bir grafiğe çevirelim:
Burada hh'nin Uludağ'ın yüksekliği olduğunu düşünelim. Bu, Kartaltepe'de 2543 metre civarında. Acaba 2543 metrelik bu dağı, ne kadar uzaktan (dd) görebiliriz?
Burada da anlattığım/hesapladığım gibi, belli bir mesafedeki cisimlerin Dünya'nın kıvrımı dolayısıyla batma miktarını şu formülle hesaplayabiliyoruz:
h=d2+R2−R\Large h=\sqrt{d^2+R^2}-R
Ama burada tam tersini yapmaya çalışıyoruz: Elimizde hh var ve biz, bu yükseklikteki bir cismi görebileceğimiz en uzak mesafeyi, yani dd'yi bulmaya çalışıyoruz. Formülü düzenlersek:
d=(h+R)2−R2\Large d=\sqrt{(h+R)^2-R^2}
Burada h=2543metreh=2543 \text{metre}, R=6371000metreR=6371000 \text{metre} olduğuna göre:
d≈180km\Large d\approx 180 km
Yani 2543 metrelik bir nesneyi Dünya'da 180 kilometre öteden görmeye devam edebiliyoruz. Moda Sahili ile Uludağ arasındaki mesafe 102 kilometre civarında olduğuna göre, teknik olarak sahilden bile Uludağ'ın tepelerini görmek mümkün! Yani bunda anormal bir durum yok!
Ancak burada birtakım kritik varsayımlar var: Mesela 2543 metre, dağın toplam uzunluğu. Yani bu hesapta dağın ucunun görülebilmesi için ne kadar mesafe uzaktan bakabileceğimizi hesapladık. Halbuki bir dağı "görmek" derken, çoğu zaman birkaç yüz metrelik tepe kısmını görebilmeyi kastediyoruz, sadece ucunu değil. Mesela 1000 metrelik bir kısmını görmeyi merak ediyor olsak ve bu 1000 metrelik tepenin ortasını 500 metre alsak, cisim büyüklüğümüz 2543 metrelik cismimiz ortalamada 2043 metreye düşecek, "Uludağ'ı görebiliyoruz!" dediğimiz mesafe de 160 kilometreye düşecek.
Keza havanın ne kadar puslu olduğu da kırılma indisini değiştirerek dağın ne kadarlık bir kısmının ne mesafeden görüldüğünü etkileyecek. Birçok durumda bu kadar uzak mesafeleri görebilmek için çok temiz hava şartlarının sağlanması gerekiyor.
Bir diğer varsayım, dağ ile gözlem noktası arasında hiçbir engelin bulunmadığı varsayımı. Halbuki kilometreler boyunca kara parçaları, binalar, tepeler var. Bu da dağın görünürlüğünü etkileyebilecek faktörler.
Hepsinden önemlisi, çoğu durumda daha uzakları görebilmenin etkili bir yolu kendi yüksekliğimizi arttırmak. Yani sahilden değil de 537 metrelik rakıma sahip Aydos Tepesi gibi bir yerden bakmak, açık ve temiz bir havada Uludağ'ı İstanbul'dan görme ihtimalimizi arttıracaktır.
Kaynaklar
- M. Türetkan. Açık Havada İstanbul'dan Uludağ'ı Görmek Mümkün. Alındığı Tarih: 11 Nisan 2024. Alındığı Yer: Anadolu Ajansı | Arşiv Bağlantısı
