Hayatın anlamını arama süreci anlamlı mıdır?

Temelinde herkesin bakışı farklıdır. Kimine göre dinine göre şekillenir, kimine de yaşam biçimine göre. Önemli olan şey, insanın kendini nerede gördüğüdür. Dinsiz birisi, insanın sadece temelinde üremek için evrimleştiğini düşünür. Dindar birisi ise, Tanrı'nın kendilerini sınamak için yarattığını düşünür. Bana göre insanlar bu durumu dramatize eder çünkü şöyle düşünüyorum: Bir yol var, bu yol insan ömrü olsun, 70-80 yıl. Bu yolda herkes ortak bir trende ve trenin iniş yeri hiçliğe gidiyor. Kısacası ölüm kişiden kişiye değişir. Birisi camdan bakmayı tercih eder, birisi yldan ziyade kendine odaklanır, birisi sadece önüne verilen şeye odaklanır.

Albert Camus’un dediği gibi, “Bir insan hayatının saçmalığını fark ettiğinde, ya yaşamanın saçmalığını kabul edip devam eder ya da kendini yok eder.” Bu yüzden anlam arayışı, aslında insanın kendisine yüklediği bir anlamdır.^[1]

Şimdi, bunların hepsi binlerce milyarca insan farklı bir şeye odaklanıyor ama yolun sonu aynı. Bazıları sadece dramatize etti, kendine bir amaç aradı. Bazısı inandığı şeyler uğruna yaşadı, asıl emellerini ölümden sonrasına sakladı. Bazısı bu şeyin hep aynı yere gideceğini düşündü ve işe yaramaz bir şey olduğunu düşündü. Kısacası, bu anlam arama mevzusu insanın bu yolculuğu dramatize edip ya da daha keyifli geçirmek istemesine bağlı olarak değişir. Camus bakışıyla, anlam arayışı, yaşamanın saçmalığını kabul edip onunla yaşamayı seçmektir. Bana göre.

Arayışın Kendisi Bir Anlam mı?

Evet, çok güçlü bir bakış açısı bu. Çünkü:

1. İnsan, arayan bir varlıktır.

İnsanlık tarihi aslında baştan sona bir arayış hikâyesidir: Bilgi, hakikat, aşk, Tanrı, özgürlük, huzur… Ve belki de bu kadar çok şeyi bulamamamızın sebebi, aramanın kendisinin zaten bizim doğamız olması.

Yani:

Arıyoruz, çünkü aramak bizi canlı tutuyor.

Aramak: merak etmek, sorgulamak, yolculuk yapmak, değişmek ve dönüşmek demektir. Bir noktada “anlamı buldum” diyen kişi durur, ama arayanda kıpırtı vardır, yaşam vardır.

2. Anlamı aramak = Kendi hikâyeni yazmak

Düşünsene, “anlam” sana altın tabakta sunulsa, her şey hazır olsa…

O zaman senin özne olacağın bir yol kalır mıydı?

Belki de en derin anlam, “Ben bu hayatın anlamını kendim aradım, ter döktüm, düştüm, kalktım, sorguladım” diyebilmekte gizlidir.

Anlamı yazan sensin. Bulmak değil, yolda olmak önemli.

3. Bazı şeyler sonuca değil, sürece bağlıdır.

Bir tabloyu düşün. Ressamın amacı o resmi tamamlamak mıydı, yoksa o resmi yaparken yaşadığı deneyim mi?

Tıpkı öyle:

Anlamı bulmak → sonuçtur.

Anlamı aramak → sanattır.

Bu yüzden bazı filozoflar der ki:

> “Hayatın anlamı, anlam arayışının kendisidir.”

(Biraz paradoksal belki ama tatlı bir paradoks, çünkü seni uyanık tutuyor.)

Peki ya hiçbir anlam yoksa?

Korkutucu gibi görünüyor ama tam tersi: Bu durumda bile arayışın kendisi bir direniş olur.

Anlamsızlığa karşı dik durmanın adı olur.

Sen dersin ki:

> “Evet, kesin bir anlam olmayabilir. Ama ben buna rağmen arıyorum. Çünkü bu beni ben yapıyor.”

Ve işte orada, arayışın kendisi anlamın yerine geçer.

Kısaca:

Aramak, bazen bulmaktan daha derindir.

Sorgulamak, yaşamanın bilinçli halidir.

Yolda olmak, varmanın yerine geçebilir.

İzninle finalde bir alıntı yapayım:

> “Yolculuk bir yere varmak için değil, yolda kendini bulmak içindir.”

– André Gide

Ve belki de senin sorduğun bu soru, zaten o yolda olduğunu gösteriyor. Ve bu — bana kalırsa — başlı başına kıymetli bir şey.