Güneş ışığı atmosfere girdikten sonra saçılan ışınların dalga boyları farklılık göstermektedir. Bu saçılma sırasında farklı renklerin oluşmasına neden olur. Kısa dalga boylu ışınlar daha fazla saçılmaktadır ve bu kısa dalga boylu ışınlar mor, mavi ve yeşil olarak saçılır. Diğer yandan uzun dalga boylu ışınlar ise sarı, turuncu ve kırmızı olarak saçılır.
İşte bu sebeple burada bir kafa karışıklığı oluşmaktadır. "Madem mor ışınlar maviden daha fazla saçılıyor, neden gökyüzünü mavi görüyoruz?" sorusu oldukça sık sorulmaktadır.
Işık saçılması bu rengi belirlemek konusunda önemli olsa da bizim bunu nasıl algıladığımız durumunu da göz önünde bulundurmak gerekiyor. İlk olarak Güneş'ten gelen ışınlara bakalım. Bu ışınlar 400 nanometre civarı mor ile 450 nanometre civarı mavi renklerdir. Bizim gözümüzün ise en hassas olduğu dalga boyu 380 ile 740 (bu değerler kaynaklara göre değişmektedir) nanometre arasıdır.
Bir insanın retinasında renklere duyarlı ortalama 5 milyon koni hücresi bulunmaktadır. Bu koni hücreleri üç dalga boyuna (kısa, orta ve uzun) özeldirler ve bu özel olduğu dalga boyunda duyarlıdır. Bu koni hücreleri, dalga boyu aralıklarında her bir değere eşit duyarlılığa sahip değildir. Her koni hücresinin duyarlı olduğu doruk noktası farklıdır fakat bu doruk noktaları sınırlı değildir. Hatta bu koni hücrelerinin duyarlı olduğu doruk noktası bir diğeri ile üst üste "çakışabilmektedir". Bu "çakışma" nedeniyle iki farklı renk beyinde aynı olarak işlenebilir. Örneğin bu sebeple sarı rengi görebiliriz. Kırmızı ve yeşil dalga boyları gözümüze aynı anda geldiğinde sarı rengi algılarız.
Bunları göz önünde bulundurarak gökyüzünü neden mor değil de mavi gördüğümüzü inceleyecek olursak:
Gözümüz maviye, mora göre daha duyarlıdır. Gökyüzüne baktığımızda gözümüze mavi ve mor dalga boyları giriyor olmasına rağmen beynimiz bunları mavi ve beyaz olarak yorumlar. Bu sebeple de gökyüzünü mor değil de mavi renkte görüyoruz.
Faydalanabileceğiniz kaynaklar:
- Gökyüzünün Renkleri: Gökyüzü Neden Mavi? Gün Batımında Neden Kırmızı Olur? | Evrim Ağacı (Bu içerikte sorduğunuz soru detaylı bir şekilde açıklanmıştır.)
- Görünür Bölge: Görünür Işık Nedir? Neden Sadece Belli Renkleri Görebiliyoruz? | Evrim Ağacı
Kaynaklar
- Light Measurement. Spectral Sensitivity Of The Human Eye. Alındığı Tarih: 8 Ocak 2023. Alındığı Yer: Light Measurement | Arşiv Bağlantısı
- M. Schirber. Blue Skies Only In The Eye Of The Beholder. (19 Temmuz 2005). Alındığı Tarih: 8 Ocak 2023. Alındığı Yer: Live Science | Arşiv Bağlantısı
