Momentumun kütleden kaynaklanması gerektiği () fikri, ışık hızından çok düşük hızlarda giden cisimlerin fiziği olan klasik fizikten (Newton fiziği) gelen bir algı. Işık, klasik bir nesne değil.
Işık hızına yakın hızlarda (veya ışık hızında) giden nesneler ve dalgalar için gözetmek zorunda olduğunuz Görelilik'te, momentumun tek kaynağı kütle değil, enerji de. Einstein'ın meşhur formülü sadece durgun kütleler için , gerçekte Einstein'ın denkleminin açık hali şu:
Işık kütlesiz olduğu için, yazabilirsiniz. Bu durumda formül şuna dönüşüyor:
Dolayısıyla ışığın momentumu da şöyle hesaplanıyor:
Keza enerji de sadece kütleden kaynaklı bir olay değil. Lise fiziğinden hatırlıyor olabileceğiniz üzere, ışığın (fotonların) enerjisini Planck sabiti () ve dalga frekansından () hesaplayabiliyoruz (). Dolayısıyla ışığın momentumu şöyle bulunuyor:
Bu nedenle enerjisi olan ışığın momentumu da var. Bu momentumu sayesinde, ışık basıncı denen bir olgu etrafında teknik olarak fotonlar da düştükleri yere kuvvet uyguluyorlar. Hatta bundan faydalanarak, yeryüzünden gönderilen lazerlerle (dolayısıyla fotonlarla) hızlandırılacak uzay yelkenleri de planlanıyor.
Şimdi bunu demişken şunu da söyleyeyim: Bu, inanılmaz düşük bir kuvvet. Dolayısıyla çok özel laboratuvar şartları altında veya çok güçlü lazerler/fenerler haricinde ışıkla bir şeyleri oynatmak, hele hele büyük kütleleri oynatmak mümkün değil. Örneğin en büyük frekansa sahip olan mor ışınlar ~4.3*1014 Hz frekansa sahip. Planck sabiti de 6.626*10-34 Js. Bu durumda görebildiğimiz ışığın olabilecek en yüksek momentumu:
Yani:
Bu, neredeyse olmayan bir momentum; ancak sıfır da değil. Kıyas olması bakımından, 157 gramlık bir telefonu masanın 10 santimetre üstünden serbest bırakırsanız, masaya çarptığındaki hızı 1.4 m/s, momentumu 0.22 Ns olurdu. Yani telefonunuzun 10 santimcik mesafeden düşüşü, 1 fotonun sahip olduğu momentumdan 230 trilyon kere trilyon kat büyük olurdu. Tabii ışıkta tek bir foton yok ama yine de kıyaslanabilir değil.
Dolayısıyla hangi videolardan bahsettiğinizi bilmiyorum; sadece güvenilir kaynaklardan gelen videoları dikkate almalısınız. Mesela güvenilir bir kaynak olan The Action Lab, ışıkla bir nesneyi vakum altında oynatmayı başarıyor ama anlamlı sayılacak bir harekete ulaştıramıyor.
