Exoplanetlerin atmosferik özelliklerini tespik etmek için kullanılan transit(tayf boşluğu) yöntemi yanıltıcı sonuç vermez mi?

Yanılma payları elbette var. Ama bu hassasiyetle alakalı daha çok. Ama bu yanılma payları tutarsız dereceye gelecek kadar değil. Bunun için zaten tek ölçüm yapmıyorlar. Atıyorum 100 ölçüm yapıp istatistik ortalama alınıyor. Zaten ölçüm sayısı arttıkça matematiksel ortalama en doğruya yaklaşacaktır. Zaten bu yüzden fizisyenler, astronomi gözlemcileri gibi kişiler iyi birer veri analizcilerdir. Bu konuda o kadar iyiler ki bir fizikçi gidip ekonomi dalında bile çalışır istese.

Yukarda anlattığım tutarlı veri elde etmekle ilgiliydi ve bana göre sorduğunuz sorunun önemsiz kısmı. Asıl mevzu biz ötegezegen olsun yakın gezegen veya uydular olsun o atmosferdeki elementleri nasıl anlayabiliyoruz? Spektrometre ile.

Spektrometreler elementlerin imzasını inceler ve ortaya çıkarır. İşin hoşuma giden tarafı, sanayide dökülmüş bir ürünün içindeki elementleri inceleyip "%10 bakır, %50 silisyum, %40 germanyum var" diyen de spektrometre, exoplanet inceleyerek "atmosferinde %40 oksijen, %20 karbon, %5 nitrojen var" diyen de spektrometre. ^{[2] [3]} Kaynak 2'de endüstriyel bir spektrometre ve kaynak 3'te James Webb teleskobuna ait spektrometreyi inceleyebilirsiniz.

Diyelim ki bir ötegezegenden çıkan ışık teleskoba ulaşana kadar uzayda helyum gazından geçti. Bu durumda helyum gazının yoğunluğu uzaklığa göre fazla çıkacaktır. Buradan astronom bir terslik olduğunu düşünür zaten. Çünkü biz sadece dalgaboyu hesaplanıyor gibi görsek de bunların gücü var bir de. Bir ortamda helyum olması başka bir şey, o helyumun 1 milyon kilometre mi yoksa 10milyon kilometre mi uzaktaolduğu başka bir şey, 3 milyon ton mu 30 milyon ton mu kütleli olduğu başka bir şey. Ama aklına takılan şey dalgaboyunun başka dalgaboylarıyla girişim yapıp hatalı veri üretmesi ise o da zor. Çünkü her elementin imzası farklı. Bu imza öyle belli belirsiz bir şey değil. Net, ortada olan bir şey. Buna elementlerin enerji emisyonu denilir. ^[4]

Ama endişelenmeye pek gerek yok zira uzay devasa boşluklardan oluşuyor. Çok spesifik bir durum önüne bir gaz bulutu gelecek de o gaz bulutu hesapları şaşırtacak ama astronom bunu farketmeyecek de falan nerdeyse imkansız diyebilirim. Çünkü hesabı saptıracak kadar bir gaz bulutunun enerji seviyesi de tayfta anormal görünecektir.