Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Efe Gerenli
Efe Gerenli
14K UP
Üye
5

Evrim tarihinde tekerrürler yaşanıyor olabilir mi?

Örneğin çiftyaşamlılar yaklaşık 350 milyon yıl önce lob yüzgeçli balıklardan evrildi,peki günümüzde çiftyaşamlı olma yönünde seçilim baskısına sahip balık popülasyonları var mı? (daha üst taksonların evrimi tekrarlanıyor olabilir mi?) çamur zıpzıpları ve ornitorenk ve benzeri günümüzde yaşayan geçiş formları bu örneğe dahil edilebilir mi?
733 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur

Evrimin kendi kendini tekrar etmeye yönelik tuhaf bir eğilimi var. Farklı coğrafyalarda yaşayan, ayrı türlerde bile aynı özelliklerin bağımsız olarak evrimleştiğini görüyoruz.

Örneğin Peru'dan Kosta Rika'ya kadar birçok ayrı kelebek türünde aynı kanat desenleri tekrar tekrar evrimleşti. Postacı kelebeği (Heliconius sp.) olarak bilinen, ismini her gün aynı çiçekler arasında dolaşmasından alan kelebeği ele alın. Bu kelebek simsiyahtır; ancak kanatlarının üst kısımlarında parlak kırmızı bir şerit, alt kısımlarındaysa beyaz çizgiler bulunur. Öte yandan küçük postacı kelebeği tamamen ayrı bir türdür; ancak neredeyse birebir aynı görünür.

Tüm Reklamları Kapat

Bir grup araştırmacı, birbirinden tamamen farklı genetik değişimlerden geçerek evrimleşen bu iki türün nihayetinde neden birebir aynı gözüktüğünü anlamamızı sağlayacak mekanizmaları aydınlatmaya çalışıyorlar. Araştırmaları, yakınsak evrim kavramının dikkate değer bir örneği. Yakınsak evrim, ortak atalarında bulunmayan bir özelliğin bağımsız olarak evrimleşmesi sonucunda torun türlerin birbirine benzemesine verilen bir isim. Current Biology dergisinde yayınlanan araştırmanın baş yazarı Carolina Concha şöyle diyor:

"Bu kelebekler farklı türler olsalar da, evrimsel tarihte o kadar da eski bir dönemde birbirlerinden ayrışmadılar. Bu türlerin farklı evrimsel patikaları takip edip de aynı sonuca varma konusundaki esneklikleri beni en çok şaşırtan şey."

Tüm Reklamları Kapat

Heliconius kelebekleri, parlak ve envai kanat desenleriyle meşhurdur. Bilim insanları, kelebeklerin bu ayırt edici desenlerini, potansiyel avcılara kendilerinin zehirli olduğunu sinyallemek için kullandıklarını düşünüyorlar. Ayrıca erkek kelebekler bu etli ve renkli kanatlarını kullanarak dişileri etkilemeye çalışırlar. Bir şekilde, bu iki kuvvet (avcılık ve çiftleşme); And Dağları, ovalar ve düzlüklerle birbirinden izole olmuş iki ayrı kelebek türünde benzer kanat desenlerinin ortaya çıkmasını sağladı. George Washington Üniversitesi'ndeki Kelebek Evrimsel Gelişim (Evo-Devo) Laboratuvarı'nın başındaki Arnaud Martin şöyle diyor:

"İki ayrı ekibe Lego blokları verildiğini ve aynı cihazı yapmaları istendiğini hayal edin. Her iki ekip de ayrı yollar takip etseler de aynı sonuca varabilirler. Kelebeklerde ise durum çok daha ciddidir: Kanatlarında kullandıkları yapı taşları, onların hayatta kalma ve üreme yeteneklerini doğrudan etkilemektedir."

Normalde, bazı durumlarda, zehirli olmayan Heliconius kelebeklerinde de çok benzer desenler evrimleşiyor ve onlara korunma sağlıyor. Ama hem postacı kelebeği, hem de küçük postacı kelebeği gerçekten de zehirli türler; dolayısıyla benzer desenlerin evrimleşme nedeni, "çoğullukta güç vardır" benzeri bir mantık olabilir: Eğer bir avcı, bu kelebeklerden birinden uzak durmayı öğrendiyse, diğerlerinden de otomatik olarak uzak duracaktır.

Evrimin aynı sonuçları iki defa nasıl ürettiğini keşfetmek için Concha ve diğer 24 eş yazar, genetik mühendisliği yöntemlerine başvurarak Heliconius kelebeklerinin genlerini değiştirdiler. CRISPR/Cas9 yöntemini kullanarak kelebeklerdeki WntA isimli bir geni sildiler ve kelebeklerin kanat desenlerini ve renklerini ortadan kaldırdılar. WntA geni farklı olan kelebekler sadece desen ve renk bakımından farklı değildir; aynı zamanda bu genin kaybı, türü başka açılardan da farklılaştırır; çünkü bir gen genellikle birden fazla gen ile birlikte çalışarak özellikleri ortaya çıkarır.

Bu müdahale sonrasında bazı kelebeklerin kanatları büyük oranda aynı şekilde kalsa da, diğerlerinin kanatlarında siyah yerine geniş pembe desenler vardı, bazıları nokta ve çizgilerini tamamen yitirdiler. Genetik modifikasyon sonrasında postacı kelebeklerinin kırmızı şeritleri, kanadın üst kısmının tamamına yayıldı. Buna karşılık küçük postacı kelebeklerde alt kanatlardaki beyaz çizgiler daha sarımsı bir renge döndüler.

Concha'ya göre bu, her iki türün de aynı geni farklı şekillerde kullandığını gösteriyor. Çünkü eğer böyle olmasaydı, geni yitiren kelebeklerin her birinin birbirinin tıpatıp aynısı olmasını beklerdik. Kelebeğin kanatlarını mikroskop altında 15.000 kat büyütme ile inceleyen araştırmacılar, gen kaybına bağlı olarak kanatlarda pulların bile yitirildiğini gördüler. Concha şöyle diyor:

"Her bir kanatta, pul yapısında farklılaşma gördük. Bundan yola çıkarak, söz konusu genin gelişimin çok erken basamaklarında devreye girdiği ve dolayısıyla pulların ne işe yarayacağının belirlenmesinde görev aldığı sonucuna vardık."

Postacı ve küçük postacı kelebeklerine ek olarak araştırmacılar, birbirine çok benzeyen ama yakın akraba olmayan iki diğer ayrı kelebek türünde de aynı sonuca vardılar. San Diego'daki Kaliforniya Üniversitesi'nden hücre ve gelişim biyoloğu olan, araştırmada yer almayan Yrd. Doç. Dr. Michael Perry şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Heliconius kelebeklerinin yumurtalarının aşırı kırılgan doğasından ve genetik müdahale teknolojilerindeki gelişmelerden dolayı bu araştırma, bu sahada atılmış büyük bir adımdır. Bundan sekiz ya da dokuz yıl önce, 12 ayrı Heliconius türünde hedeflenmiş mutasyonlar yaratabileceğinizi söyleseydiniz size asla inanmazdım. Aslına bakarsanız, tek bir doktora öğrencisi, o dönemin teknolojisini kullanarak bütün lisansüstü eğitimi boyunca tek bir türdeki tek bir gende tek bir silme tipi mutasyon yaratmayı başarabilirse şanslıydı.

Silme deneyleri (İng: "knock-out experiments") sırasında bilim insanları bir canlıdaki tek bir geni silerek, organizmada ne tür değişimler yaşandığını incelerler. Concha şöyle anlatıyor:

Silme deneyleri, bu alandaki altın standardıdır. Kelebekleri genetik mühendisliği yöntemleriyle değiştirmek öylesine zordu ki, bizim deneyimiz bile 2 sene sürdü.

Genin kanat desenleri üzerinde rolü olduğunu tespit etmek, iki ayrı türün, farklı yönlerde evrimleşerek aynı özelliklere ulaşmayı nasıl başardığını anlamanın ilk adımı. Concha'nın dediğine göre o ve ekip arkadaşları şimdi bu genin hangi moleküler mekanizmalar aracılığıyla kanat desenlerini etkilediğini belirlemeye çalışacaklar.

203 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Uyarlayan Ç. M. Bakırcı. Evrimin Geleceğini Tahmin Etmek: Evrim Sürekli Kendini Tekrar Ediyor! Ama Neden?. (16 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 22 Kasım 2020. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close