Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
ALİ SERT
ALİ SERT
59K UP
Üye
2

Evrim eleştirilebilir mi?

Evrim Teorisi eleştirebilir mi ya da başka teoriler açsından değerlendirebilir mi?
698 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Ufuk Derin
Skeptik

Evrim ve evrim teorisi tabii ki eleştirilebilirdir. Eleştirilebilir olmasa bu kadar gelişmesi mümkün olmazdı. Öncelikle evrimden başlayalım. Yasa, kanun, gerçek, olgu. İstediğiniz terimi kullanabilirsiniz. Bunların hepsi sonuç olarak bir gözleme işaret eder. "Evrimi eleştirmek için" yani evrimin bir popülasyonda etki edip etmediğini anlamak için "Hardy-Weinberg dengesinin" sağlanıp sağlanmadığına bakarsınız.

Hardy-Weinberg dengesi, evrimin hiçbir mekanizması işlemediğinde oluşacak olan dengenin adıdır. Evrim, popülasyondaki kalıtsal özelliklerin görülme sıklığının değişmesi olduğundan bu dengeye sahip bir popülasyonda kalıtsal özelliklerin sıklığı değişmez. Yani önceki nesiller ile sonraki nesiller birbirinin klonu olmak zorundadır. Evrimin birçok mekanizması doğada işliyor, bu yüzden doğaya baktığınızda evrimin işlediğini görüyorsunuz. Eleştirebilirsiniz, istediğiniz kadar. Ama evrimi görüyorsunuz. Bu yüzden evrim bir yasa, kanun, gerçek ya da olgudur.

Tüm Reklamları Kapat

Evrim Teorisi ise bu evrim gerçeğine yönelik elde edilen bütün gözlemler, kanıtlar, bilimsel verilerin tamamını kapsar. O yüzden evrim teorisinin yerini başka bir şey alamaz. Bir değişim olsa bile bu evrime yönelik başka bir gözlem, kanıt, veri veya açıklama olacağından "Evrim Teorisi" içinde yer alır.

Ancak halk arasında "eleştirilen" insanın maymun ataları olması gibi konular, onlarca bilim dalından gelen milyonlarca kanıt ile kanıtlanmıştır. Bunu hala eleştirebilirsiniz ama eleştirinizin geçerliliğini şöyle düşünün: Ailesinden şüphe eden bir çocuk onlarca bilim dalından uzmanlar çağırıp binlerce defa farklı açılardan, tekrar tekrar test yapıyor ve ailesinin onlar olduğu doğrulanıyor. Ama çocuk hala kabul edemiyor. Bu durumda çocuğun eleştirisi gerçekten bir eleştiri midir yoksa inkarcılık mıdır? Tabii ki inkarcılıktır. Çocuğun bu gerçeklere alışması gerekir, alışana kadar da kale alınmayacaktır. Peki çocuk onlarca bilim dalından gelen bütün kanıtları çürütmüş müdür? Hayır, sadece inkarcılık yapmaktadır. İnsanın maymun ataları olması gibi evrimsel bilgiler ise bu durumun binlerce, on binlerce katı "kesinliği" vardır. Yapılacak olan eleştirinin onlarca bilim sahasını çürütecek kadar güçlü olması gerekir. Aksi takdirde yapılan şey eleştiri olmaz, bilim inkarcılığı olur.

Tüm Reklamları Kapat

"Evrim Teorisi" o kadar geniş bir sahadır ki aşırı teknik konularda, örneğin evrimin hangi mekanizmasının daha etkili olduğu, başka mekanizmaları, Evrim Teorisinin altındaki alt teoriler, hipotezler de tartışılabilir. Bunlar sayesinde evrimi, evrimsel tarihi, evrim mekanizmalarını daha iyi anlarız. Örneğin moleküler biyoloji ve genetik sahasından yapılan evrim eleştirileri, testleri evrimin genetik işleyişinin daha iyi anlaşılmasını sağladı. Artık popülasyonların evrimini genetik seviyeden bile takip edebiliyoruz.

Eleştiriden söz açılmışken benzer bir konu olan "Evrim karşıtı bilim insanlarının akademik baskı gördüğü" gibi saçma komplo teorilerinin hatasını da burada anlatmıştım, ilginizi çekebilir.

6
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Joseph Joestar
Eleştiri Seven Üye(eleştirmeyi)

Eleştiri nedir? Yani toplumumuzda daha çok ''yermek'' anlamına kullanılıyor. Hemen TDK'ya başvuralım; eleştiri bir insanı, bir eseri, bir konuyu doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek amacıyla inceleme işi. Evrimin eleştirilebilirliğini konuşmak biraz garip.

Evrim Teorisi eleştirebilir mi ya da başka teoriler açsından değerlendirebilir mi?

Tüm Reklamları Kapat

Bir şeye eleştirilemez demek onun saçmalık daha doğrusu efsane olduğunu ilan etmek olur. Çünkü eleştiriye kapalılık bir efsanenin gerçekçilik zeminine oturmasını engellemek maksatıyla geliştirilir. Bu yüzden eğer bir efsane değilse eleştiriye de kapalı olmaması gerekir.

Evrim veya herhangi bir bilimsel teori diğer teorilerle uyumlu olmak zorundadır. Uyumlu değilse en az birinden birinin yanlış veya yetersiz olduğu aşikardır. Bu bir problemdir ve bazen giderilemeyen türden bir problemdir.

Tüm Reklamları Kapat

Gelelim evrim de evrim teorisi de eleştirilebilir. Esas mesele, bu eleştiriler ciddiye alınır mı? Ciddiye alınacak bir eleştiri nasıl yapılır? Bilimi tümden reddetmeden özel olarak evrim teorisine bir eleştiri yapmak bana göre çok anlamsız. Mesela yerçekimi nasıl eleştirilir? Genel görerelik teorisi nasıl eleştirilir? İşin bilimsel metodu teorileri yanlışlamaya çalışmaktır. Çalışmama ihtimali bulunan noktalar tespit edip o noktalarda sınamaktır. Bu bir eleştiri metodu sayılır mı? Bana göre bir tür eleştiri metodu değil.

Not: Bu cevapta ''bilim'' sözcüğü sadece pozitif bilimler için kullanılmıştır.

2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
esat kudret
esat kudret
108K UP
Akıl yürütmeyi öğrenmeye çalışan bir öğretmenim.

Her şey eleştirilebilir, en azından akıl dediğimiz şey bunu öğütler.

Eleştiri; tartışma gibi dilimizin en güzel kavramlarından biri. Birinin kökeni elemek diğerinin tartmak.

Tüm Reklamları Kapat

Her şey eleştirilebilir. Yeter ki doğru eleği kullanalım. Una un, bulgura bulgur, kepeğe kepek, buğdaya buğday… Doğru elek karmaşayı gideren, sapla samanı ayrıştıran elektir. Söz konusu bilim olduğunda buradaki doğru elek, yanılmış olmaktan da haz duyacak tarafsızlıkta sadece gerçeğe ulaşma arzusuna dayanan bilimsel metotların ta kendisidir. Bir farkla: Bu güne kadar kuşku duyulmayan bilimsel metotları da aşma cesareti gösterebilecek bir akıl ile… Dâhileri biraz deli yapan ve Bilginden ayıran çok ince çizgi misali…

Her teori eleştirilebilir, her bilimsel kanun gibi. Eleştiriye kapalı olan gelişemez, gelişemeyen çürümeye mahkûmdur.

Tüm Reklamları Kapat

Bu tespit bilimi önceleme koşuluna bağlıdır. Yoksa inanç temelli konularda zaten sorunun kendisi cevabı da içerdiği için (inanıyorum bu böyle şeklinde) eleştiri hem mümkün değildir hem de zaman kaybıdır.

Burada amaç, evrimin peşinen reddine yönelik açık aramak ve yaratılışa yönelik , sorgulanamaz, tartışılamaz, kuşku duyulamaz olanı sanki bilimsel ve akla dayalıymış gibi sunmak çabası ise; Evrimin vereceği tek cevap: yolcu yolunda gerek…

Evrimin tartışılamayacağını, eleştirilemeyeceğini iddia etmek de arka kapıdan aynı yola çıkar ve akıl işi değildir. İllaki eleştiri veya tartışma olmak zorunda değil, herhangi bir şeye tamamen kapalı olan her şey bağnazlıktır…

2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Yere Düşen Yemeğe Mikroplar Kaç Saniyede Bulaşır?
Yere Düşen Yemeğe Mikroplar Kaç Saniyede Bulaşır?
Yaşamı Başlatan Manyetizma mı? | Furkan Öztürk (Harvard Üniversitesi)
Yaşamı Başlatan Manyetizma mı? | Furkan Öztürk (Harvard Üniversitesi)
Lisede Öğretilen
Lisede Öğretilen "Mendel Genetiği" TAMAMEN Hatalı mı?
Bir Canlı ÖLÜMSÜZ Olabilir mi?
Bir Canlı ÖLÜMSÜZ Olabilir mi?
Alerji: Neden Hâlâ Alerjiler Var ve Neden Giderek Kötüleşiyorlar?
Alerji: Neden Hâlâ Alerjiler Var ve Neden Giderek Kötüleşiyorlar?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close