Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Efe Yağız
Efe Yağız
191K UP
Üye
16

Evrim Ağacı'nda blog yazıları ya da makalelerde bulunan "Ateşman Skoru" ve "YOD Skoru" Nelerdir?

Evrim Ağacı sitesinde blog veya makale yazarken altta "Ateşman Skoru" ve "YOD Skoru" gibi kavramlar bulunuyor. Bunlar ne anlama geliyor?
1,780 görüntülenme
Evrim Ağacı'nda blog yazıları ya da makalelerde bulunan "Ateşman Skoru" ve "YOD Skoru" Nelerdir?
Evrim Ağacı'nda blog yazıları ya da makalelerde bulunan "Ateşman Skoru" ve "YOD Skoru" Nelerdir?
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap

Evrim Ağacı'nda yazılarımızın okunabilirliğine ve buna bağlı olarak kategorizasyonuna çok önem verdiğimiz için, uygun bir okunabilirlik skorlama sistemi bulmak istedik. Normalde bu skorlama sistemleri hep yabancılar için (özellikle İngilizcede) geliştirilmişti ve bu formüllerin motamot uygulanmasının hatalı sonuç vereceğini fark ettik. Örneğin yaygın olarak kullanılan Flesch'in Reading Ease Skoru şöyle hesaplanıyor:

Tüm Reklamları Kapat

Burada sözcüklerin ortalama hece uzunluğu, ise cümlelerin ortalama sözcük uzunluğudur.

Araştırmalarımız sırasında, günümüzde Hacettepe Üniversitesi emekli öğretim üyelerinden Dr. Ender Ateşman'ın Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi başlıklı bir makalesine denk geldik.[1] Orada, tam da aradığımız şey yapılmıştı: Flesch Skoru, Türkçe metinlere uyarlanmıştı.

Tüm Reklamları Kapat

Ateşman Skoru

Ateşman Skoru dediğimiz, Dr. Ender Ateşman'ın "Okunabilirlik Skoru" adını verdiği, Türkçeye uyarlanmış metrik ise şu şekilde hesaplanıyor:

Burada da ve , Flesch'in formülündekiyle aynı.

Bu hesabın sonucunun düştüğü aralık, okunabilirlik seviyesini belirliyor:

  • 90-100: Çok Kolay
  • 70-89: Kolay
  • 50-69: Orta Güçlükte
  • 30-49: Zor
  • 1-29: Çok Zor

Yeni Okunabilirlik Değeri (YOD)

Ateşman Skoru 1997'de geliştirildiği için, daha güncel bir sonuç bulma ümidiyle araştırmalarımıza devam ederken, Burak Bezirci ve Asım Egemen Yılmaz tarafından Türkçedeki bir dizi kitabın okunabilirlikleri üzerinden yeni bir formül çıkarıldığını gördük. İkili, şu kitapları değerlendirmişlerdi:[2]

Mühendislik Bilimleri Dergisi
Mühendislik Bilimleri Dergisi

Görebileceğiniz gibi, YOD olarak kısaltılan Yeni Okunabilirlik Değeri de Ateşman Skoru ile benzer bir mantığa dayanıyor; ama formülasyonu biraz daha karmaşık:

Bu formülde:

Tüm Reklamları Kapat

  • OKS: Bir Cümledeki Ortalama Kelime Sayısı
  • H3: Bir Cümledeki Ortalama Üç Heceli Kelime Sayısı
  • H4: Bir Cümledeki Ortalama Dört Heceli Kelime Sayısı
  • H5: Bir Cümledeki Ortalama Beş Heceli Kelime Sayısı
  • H6: Bir Cümledeki Ortalama Altı Heceli Kelime Sayısı

Bu hesaba göre alınan sayının düştüğü aralık da akademik seviyeyi belirliyor: 16 ve üstü skorlar "akademik" olarak belirlenmişken, mesela skor 10 çıkacak olursa o kitabın uygunluğu 10. sınıf seviyesinde demektir. 4.59 skor alan Maksim Gorki'nin Yol Arkadaşım kitabı, 4-5. sınıf arasına denk gelmektedir. Yani YOD, direkt olarak Türkiye'deki eğitim sisteminin seviyelerine karşılık gelen puanlar vermektedir.

Biz, yaptığımız birkaç deneme sonucunda bu skor sistemini birazcık kaydırmayı uygun bulduk; çünkü Evrim Ağacı'nın okur kitlesi genellikle çok daha eğitimli ve donanımlı kişilerden oluşuyor. Bu nedenle bizim uyarlamamızda:

  • 20+: Akademik
  • 17-20: Lisansüstü
  • 13-16: Lisans
  • 5-12: Lise
  • 1-4: İlköğretim

Buna bağlı olarak yazılarınızın seviyesini ayarlayabilirsiniz. İlerleyen dönemlerde bazı diğer skorları da eklemeyi planlıyoruz.

422 görüntülenme

Kaynaklar

  1. E. Ateşman. Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi. (1 Ağustos 1997). Alındığı Tarih: 5 Eylül 2022. Alındığı Yer: Ateşman | Arşiv Bağlantısı
  2. B. Bezirci, et al. (2010). Meti̇nleri̇n Okunabi̇li̇rli̇ği̇ni̇n Ölçülmesi̇ Üzeri̇ne Bi̇r Yazilim Kütüphanesi̇ Ve Türkçe İçi̇n Yeni̇ Bi̇r Okunabi̇li̇rli̇k Ölçütü. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, sf: 49-62. | Arşiv Bağlantısı
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.
43
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Gaye Arslan
Gaye Arslan
9K UP
Öğrenciyim

[2]Ülkemizde okunabilirlik alanında yapılan ilk çalışmalardan biri Ateşman’ın (1997) Flesch’e ait okunabilirlik formülünü dilimize uyarladığı okunabilirlik formülüdür. Geliştirilen formülün en önemli özelliği alanda Türkçeye uyarlanan ilk ölçek olmasıdır.

Ateşman, diğer diller için yapılan çalışmaları incelemiş, en basit ve en geçerli sonucu veren değişkenlerin cümle uzunluğu ve kelime uzunluğu olduğunu görmüştür.

Tüm Reklamları Kapat

X - 1 : Hece olarak ortalama kelime uzunluğu

X - 2 : Kelime olarak ortalama cümle uzunluğu

Tüm Reklamları Kapat

Ateşman skoru = 198.825 - (40.175.[(X)] - 1) - (2.610.X - 2)

YOD skoru ise yeni okunabilirlik düzeyidir ve aşağıdaki formülle hesaplanır:

YOD=√(OKSx((H3x0,84)+(H4x1,5)(H5x3,5)+(H6x26,25)) )[1][1][2]

OKS: Bir Cümledeki Ortalama Kelime Sayısı

H3: Bir Cümledeki Ortalama Üç Heceli Kelime Sayısı

H4: Bir Cümledeki Ortalama Dört Heceli Kelime Sayısı

H5: Bir Cümledeki Ortalama Beş Heceli Kelime Sayısı

H6: Bir Cümledeki Ortalama Altı Heceli Kelime Sayısı

105 görüntülenme

Kaynaklar

  1. K. Özçetin, et al. (2020). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Yönünden İncelenmesi. DergiPark. | Arşiv Bağlantısı
  2. İ. Yavuz. Ders Kitaplarında Okunabilirlik.
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close