[2]Ülkemizde okunabilirlik alanında yapılan ilk çalışmalardan biri Ateşman’ın (1997) Flesch’e ait okunabilirlik formülünü dilimize uyarladığı okunabilirlik formülüdür. Geliştirilen formülün en önemli özelliği alanda Türkçeye uyarlanan ilk ölçek olmasıdır.
Ateşman, diğer diller için yapılan çalışmaları incelemiş, en basit ve en geçerli sonucu veren değişkenlerin cümle uzunluğu ve kelime uzunluğu olduğunu görmüştür.
Evrim Ağacı'nda yazılarımızın okunabilirliğine ve buna bağlı olarak kategorizasyonuna çok önem verdiğimiz için, uygun bir okunabilirlik skorlama sistemi bulmak istedik. Normalde bu skorlama sistemleri hep yabancılar için (özellikle İngilizcede) geliştirilmişti ve bu formüllerin motamot uygulanmasının hatalı sonuç vereceğini fark ettik. Örneğin yaygın olarak kullanılan Flesch'in Reading Ease Skoru şöyle hesaplanıyor:
Burada sözcüklerin ortalama hece uzunluğu, ise cümlelerin ortalama sözcük uzunluğudur.
Tüm Reklamları Kapat
Araştırmalarımız sırasında, günümüzde Hacettepe Üniversitesi emekli öğretim üyelerinden Dr. Ender Ateşman'ın Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi başlıklı bir makalesine denk geldik.[1] Orada, tam da aradığımız şey yapılmıştı: Flesch Skoru, Türkçe metinlere uyarlanmıştı.
Ateşman Skoru
Ateşman Skoru dediğimiz, Dr. Ender Ateşman'ın "Okunabilirlik Skoru" adını verdiği, Türkçeye uyarlanmış metrik ise şu şekilde hesaplanıyor:
Burada da ve , Flesch'in formülündekiyle aynı.
Tüm Reklamları Kapat
Bu hesabın sonucunun düştüğü aralık, okunabilirlik seviyesini belirliyor:
90-100: Çok Kolay
70-89: Kolay
50-69: Orta Güçlükte
30-49: Zor
1-29: Çok Zor
Yeni Okunabilirlik Değeri (YOD)
Ateşman Skoru 1997'de geliştirildiği için, daha güncel bir sonuç bulma ümidiyle araştırmalarımıza devam ederken, Burak Bezirci ve Asım Egemen Yılmaz tarafından Türkçedeki bir dizi kitabın okunabilirlikleri üzerinden yeni bir formül çıkarıldığını gördük. İkili, şu kitapları değerlendirmişlerdi:[2]
Görebileceğiniz gibi, YOD olarak kısaltılan Yeni Okunabilirlik Değeri de Ateşman Skoru ile benzer bir mantığa dayanıyor; ama formülasyonu biraz daha karmaşık:
Bu formülde:
OKS: Bir Cümledeki Ortalama Kelime Sayısı
H3: Bir Cümledeki Ortalama Üç Heceli Kelime Sayısı
H4: Bir Cümledeki Ortalama Dört Heceli Kelime Sayısı
H5: Bir Cümledeki Ortalama Beş Heceli Kelime Sayısı
H6: Bir Cümledeki Ortalama Altı Heceli Kelime Sayısı
Bu hesaba göre alınan sayının düştüğü aralık da akademik seviyeyi belirliyor: 16 ve üstü skorlar "akademik" olarak belirlenmişken, mesela skor 10 çıkacak olursa o kitabın uygunluğu 10. sınıf seviyesinde demektir. 4.59 skor alan Maksim Gorki'nin Yol Arkadaşım kitabı, 4-5. sınıf arasına denk gelmektedir. Yani YOD, direkt olarak Türkiye'deki eğitim sisteminin seviyelerine karşılık gelen puanlar vermektedir.
Biz, yaptığımız birkaç deneme sonucunda bu skor sistemini birazcık kaydırmayı uygun bulduk; çünkü Evrim Ağacı'nın okur kitlesi genellikle çok daha eğitimli ve donanımlı kişilerden oluşuyor. Bu nedenle bizim uyarlamamızda:
20+: Akademik
17-20: Lisansüstü
13-16: Lisans
5-12: Lise
1-4: İlköğretim
Buna bağlı olarak yazılarınızın seviyesini ayarlayabilirsiniz. İlerleyen dönemlerde bazı diğer skorları da eklemeyi planlıyoruz.
476 görüntülenme
Kaynaklar
E. Ateşman. Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi. (1 Ağustos 1997). Alındığı Tarih: 5 Eylül 2022. Alındığı Yer: Ateşman
| Arşiv Bağlantısı
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.
47
Şikayet
Et
Mantık Hatası
0
Paylaş
Alıntıla
Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Giriş Yap ve Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz
denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından
yayınlanan
makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru
olup
olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu
platformda
yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti
etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla
işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla
platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim
Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç
katın.
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size çok kısa bir mesajımız var: Reklamları kapatmaya ne dersiniz?
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
Reklamlar, internet sitemizin ayakta kalabilmesinin tek yolu. Ama daha iyi bir yol var: Evrim Ağacı Premium! Kreosus üzerinden, bütçenizi zorlamayacak bir miktarda bize destek olarak sitemizdeki bütün reklamları kapatabilir, Evrim Ağacı Premium kullanıcılarının her geçen gün artan ayrıcalıklarından faydalanabilirsiniz. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz
arasına şimdi katılın.
“Doğanın hayal gücü insanınkinden öylesine büyük ki, bana sorarsanız şöyle bir rahat nefes almamıza hiçbir zaman izin vermeyecek!” Richard Feynman
Bilim İçin 30 Saniyeniz Var mı?
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen
desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu.
Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda
avantajından
biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak
reklamların %100'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı
zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş
yapmanızı tavsiye ederiz).