Bu soruyu sorarken, kozmoloji ile ilgili 2 temel bilgiyi gözden kaçırmış durumdasınız. Bu ikisini belirttiğimde zaten sorularınıza cevap bulacaksınız.
Birincisi, evrenin genişleme hızını ışık hızı ile bağdaştırmanız bir algı yanılgısına neden olur. Çünkü evren genişlerken bahsettiğimiz "genişleme hızı" aslında nereyi referans aldığınız ile ilgili. Bunu şöyle açıklayayım: Dünyadan Pluton'a doğru hayali bir çizgi çekelim. Ve o çizgiyi, 100 bin ışık yılı daha uzatalım. O çizginin üzerinde çok sayıda sistem ve yıldız olur. Bu çizginin üzerinde yer alıp bizden 1000 birim uzaklıkta olan bir yıldız bizden 1000 km/saniye hızla uzaklaşırken 2000 birim uzaklıkta bulunan, yani iki kat uzaklıkta bulunan bir yıldız 2000 km/saniye hızla uzaklaşır. Yani iki kat hızlı. Bu formülü, evrenin sınırlarına varan uzaklıklara uyarlarsak, bizden 13 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın bizden ışık hızının kat kat üzerinde bir hızla uzaklaştığını görürüz. Ama burada bir çelişki var değil mi? Bir cisim nasıl ışık hızından hızlı hareket eder? Cevap: O cisim, ışıktan hızlı hareket etmiyor ki. Evren genişliyor. Bir balonu şişirdiğinizde, balonun üzerinde bulunan bir toz parçası hareket mi ediyor? Hayır. O olduğu yerde duruyor. Balon şişiyor sadece. Evrenin genişleme dinamikleri, ışık hızının ortaya çıkardığı kısıtlamadan mesul değildir. Bir cisim, bizden, ışık hızının yüz katı hızla bile uzaklaşabilir. Çünkü aslında hareket eden bir şey yok.
İkincisi, evren, giderek hızlanarak genişliyor. Evren, ilk 4-5 milyar yıl boyunca, içindeki maddenin birbirine uyguladığı kütleçekimi nedeni ile "genişleme hızı yavaşlayarak" genişledi. Ancak bir aşamadan sonra, karanlık enerjinin negatif kütleçekim etkisi (yani itiş etkisi) maddenin birbirine uyguladığı kütleçekimine gelip geldi evrenin genişleme hızı artmaya başladı. Yaklaşık 8 milyar yıldır bu süreç devam ediyor ve evrenin genişleme hızı artıyor. Buna göre evrenin genişleme hızı sabit olsaydı, sizin söylediğiniz gibi evren 13,82 x 2 = 27 küsür milyar ışık yılı olurdu. Ama evren, genişleme hızı artarak genişlediği için çok daha büyük bir genişliğe ulaşmış durumda. Yukarıda söylediğim gibi, evrenin genişleme hızı, ışık hızının kısıtlayıcılığından bağımsızdır. Çünkü hiç bir şey ışık hızından hızlı gitmiyor. Herkes yerinde oturuyor ama koltuk diğer koltuklardan uzaklaşıyor. Kırmızıya kayma vs. hep bu gerçekle ilgili durumlar.
Kısaca böyle özetleyebilirim. Yoksa konu uzun. Ayrıntıya inilse bitmez. :)
Kaynaklar
- wikipedia. Evrenin Genişlemesi. (17 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 17 Mayıs 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
