Evrenin genişlemesi ne hızda ve neden hızlandığı konusunda ne kadar bilgi sahibiyiz?

Genişleme Hızı?

Genişleme hızının mesafeye bağlı olarak değişimi Hubble sabiti kullanılarak hesaplanabilir. Değeri zamanla değiştiği düşünülen bu sabit, günümüzde H0=67,15 (km/s)/Mpc’dir. Bu değer, gözlemciye olan mesafe bir milyon parsek (parsek=3,26 ışık yılı) arttığında genişleme hızının saniyede 67,15 kilometre arttığı anlamına gelir. Özel görelilik kuramı hiçbir cismin ışıktan daha hızlı hareket edemeyeceğini söylese de, bu durum evrenin genişleme hızına herhangi bir sınır koymaz. Örneğin bize 4,5 milyar parsekten daha uzak olan gökadaların bizden uzaklaşma hızı, ışık hızından daha büyüktür. Eğer evrenin genişleme hızı gelecekte azalmazsa, bugün bu gökadalardan yayılan ışık hiçbir zaman Dünya’dan gözlemlenemez. Ancak bu gökadalardan uzak geçmişte yayılan ışığın Dünya’ya ulaşması mümkündür.

Evren Neden Hızla Genişliyor?

Normal koşullarda, evren genişlese bile, genişleme hızının zaman içinde kütle çekimi sebebiyle düşmesi gerekir; çünkü kütleçekim kuvveti bu genişlemeyi yavaşlatacaktır. Dolayısıyla en azından ilk etapta, Evren'in gençlik döneminde bugünkünden daha hızlı genişlemesi beklenirdi. Bu mantıktan yola çıkan bilim insanları, daha uzaktaki gök cisimlerini (ve onlardan ışığın bize ulaşması daha uzun süreceği için, dolayısıyla daha eski zamanları) gözlediklerinde, gözlemlerinde gördükleri bölgelerin Evren'in bugün, bizim bulunduğumuz bölgede olduğundan daha hızlı genişlemesi gerektiğini varsaymışlardı. Ancak 1990'lı yıllarda yapılan gözlemler, bu varsayımla çelişmektedir.

Evren'in 13.8 milyar yıl önceki zamanlarına bakarak toplanan ve Evren'in bugün ne hızla genişlemesi gerektiğini hesaplamamızı mümkün kılan veriler, Avrupa Uzay Ajansı'nın Planck uydusundan gelmektedir. Ancak Hubble Teleskobu ile yapılan ölçümlere göre, Evren'in güncel genişleme oranı, Büyük Patlama’dan kısa bir süre sonra evrenin yörüngesindeki gözlemlerle tahmin edilene kıyasla %9 daha hızlı.