Gelişmişlikten kastınız zeka ise, aslında bunu kesin olarak bilmek pek mümkün değil. Çünkü dinozorlardan kalan fosiller, yalnızca beyin boyutları konusunda aşağı yukarı fikir sahibi olmamızı sağlıyor. Ancak zeka, sadece beyin boyutuyla ilişkili değildir. Dinozorların çeşitli durumlar karşısında sergilediği davranışlar gibi birçok kriterin daha değerlendirilmesi gerekmektedir. Tahmin edebileceğiniz üzere fosiller de bu konularda pek bir bilgi vermiyorlar. Yine de bu alanda geliştirilmiş beyin kütlesinin toplam vücut kütlesine oranlama yöntemi, basit düzeyde de olsa karşılaştırma yapmamızı sağlayabilmektedir. Bu oranlama sonucunda karşımıza çıkan sayıya "Ensefalizasyon Katsayısı" (İng: "Encephalization Quotient") adı verilir. Bu yönteme göre bir canlının ensefalizasyon katsayısı ne kadar yüksek ise o kadar zekidir.
Ensefalizasyon katsayısına göre kıyaslamak gerekirse; Troodon, muhtemelen en zeki dinozorlardan birisiydi. Nispeten küçük boyutu için büyük bir beyne sahipti, dolayısıyla beyin kütlesinin toplam vücut kütlesine oranı oldukça yüksekti. Troodon, her ne kadar diğer dinozorlar ile kıyaslandığında oldukça akıllı olsa da aslında ancak bir tavuk kadar zekiydi.[1]
Troodon, evrimsel açıdan da önemli bir türdür. Bilim adamları, Troodon'un periyodik aralıklarla bir çift yumurta ürettiğine ve daha sonra onları toprak yuvalarında kuluçkaya yatırdığına, bazen üzerlerine oturup vücut ısısıyla ısıttığına inanıyor. Bu tür davranışlar, bu dinozorların, önceki akrabaları (timsahlar) ve sonraki akrabaları (kuşlar) arasındaki boşluğu doldurarak evrim zincirinde önemli bir halka olabileceğini düşündürmektedir.[2]
Ensefalizasyon yöntemi, oldukça yüzeysel incelendiğinde başarıyla çalışıyor gibi görünse de her zaman işe yaramamaktadır. Dolayısıyla yeni yöntemler üzerinde çalışılmaktadır. Örneğin bazı bilim insanları; beynin genel hacmi veya kütlesinden ziyade, nöron sayısının zekayı belirlediğini ileri sürmüştür. Bu konuda yapılan araştırmalar, bunun kısmen doğru olduğunu; ancak nöron sayısından ziyade sinaps (nöron bağlantısı) sayısının zekayı daha fazla etkiliyor olabileceğini göstermiştir. Ne var ki bir türün nöron/sinaps sayısını bilmek şimdilik oldukça zordur, dolayısıyla bu alanda pratik bir kıyaslama yapmak pek mümkün değildir. (Ensefalizasyon yönteminin işe yaramadığı bazı durumlar ve alternatif yöntemler için bkz. "İnsan Zekasının Evrimi: Neden Sadece İnsanın Beyni Bu Kadar Evrimleşmiştir?")
Kaynaklar
- B. Strauss. Meet Troodon, The World's Smartest Dinosaur. Alındığı Tarih: 26 Eylül 2022. Alındığı Yer: ThoughtCo | Arşiv Bağlantısı
- National Geographic. Troodon Formosus, Dinosaur Pictures, Dinosaur Facts - National Geographic. Alındığı Tarih: 26 Eylül 2022. Alındığı Yer: Animals | Arşiv Bağlantısı
