Edebiyatın temel amacı, insanın içinde güzellik duygusu uyandırmak ve insana estetik zevk vermektir. Toplumun bilinçlendirilmesi, insanın eğitilmesi, fikirlerin yaygınlaştırılması, kültürün nesilden nesle aktarılması gibi amaçları vardır.
Aynı zamanda edebiyat insanın kendi içindekilerini dökmesini sağlayan duyguları sanatsal şekilde ifade etme yöntemidir.
Edebiyat eserinin amaçları arasında eğitici, öğretici, zevk verici, hoşa gidici, eğlendirici ve fayda verici gibi bir arada olabilir. Bu bakımdan edebiyatın amacını “nesnel ölçütler”le tespit etmek imkânsızdır. “Birçok estetikçiye göre sanat eserlerinin kendilerine özgü işlevi okurda (dinleyicide, seyircide) estetik yaşantı uyandırmaktır. Sanat eserleri bilgi de verebilir, dinî heyecan da uyandırabilir, politik duygular da aktarabilir. Estetik yaşantı sağlamak konusunda ise sanat eserleri rakipsizdir. Bundan ötürü, sanatın yan etkileri olmakla beraber, kendine özgü bir işlevi vardır ve değerlendirmede bu işlevi sağlayan özellikler yapısal ölçüt sayılabilirler.
