Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
5

Dolanıklıktaki şaşırtıcı kısım nedir? Bir ayakkabının sağ tekini bulduğumuzda henüz bulamadığımız tekinin sol teki olduğunu anlamamız gibi değil mi?

Elimizde 2 atom var a atomu ve b atomu bunları yeterince yaklaştırdık ve dolanık hâle getirdik o an a atomu sağa b atomu sola dönmeye başladı e bunları alıp galaksinin 2 ucuna koyduğumuzda elbette birini ölçünce diğerinin ters yöne dönüyor olduğunuda anlamamız çok normal bu olayda bu kadar şaşırtıcocı olan kısım nedir ben mi kavrayamadım bu olayı
625 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap

Çünkü dolanıklık, verdiğiniz örnekteki gibi bir şey değil: Daha iyi bir örnek olarak ikimizin de yazı-tura attığını düşünün. Benim attığım para, sizin attığınız paradan tamamen bağımsız, öyle değil mi? Ama bunlar dolanık olsaydı, ben yazı attığımda siz tura atmak zorunda olurdunuz (ve tam tersi).[1] Kuantum dolanıklık böyle bir şey. Sadece bu da değil: Elektronlar gibi kuantum parçacıklar, aynı anda hem yazı hem turaymış gibi davranıyorlar.

Kuantum bir olayı klasik dünyadan örneklerle anlatmanın en büyük sıkıntısı bu: Dolanık parçacıklar mesela eldiven veya ayakkabı çiftleri gibi değiller. Her analoji gibi bu analoji de eksik; ama aynı zamanda bu, sorunuzdan da görüldüğü üzere, yanıltıcı bir algıya da neden oluyor.

Tüm Reklamları Kapat

Eldivenler ve ayakkabı çiftleri, her zaman tek bir durumda oluyorlar: "sağ tek" ve "sol tek". Hiçbir eldiven/ayakkabı, aynı anda hem sol tek hem sağ tek olmuyor. Keza, bunların birini bir kutuya, diğerini diğer kutuya koyup da bilmeyen birine gönderdiğinizde, o kutunun içindeki eldiven "siz gözlem yapana kadar hem sağ hem sol tek" de olmuyor. Klasik dünyada sözünü ettiğimiz olasılıklar (örneğin "Bu kutunun içinde eldivenin/ayakkabının sol tekinin olma ihtimali %50'dir" dediğimizde), bir bilgi eksiğinden söz ediyoruz. Halbuki objektif bir gerçeklik olarak o kutunun içinde hangi tekin var olduğu net bir şekilde biliniyor.

Kuantum dünyaya indiğimizde, işler klasik fizikteki gibi çalışmıyor. Mesela elektron, Dünya'nın etrafında dönen Ay gibi bir şey değil! Elektron dediğimiz şey, elektromanyetik alandaki dalgalanmanın öbeklenebileceği bir dizi olasılıklar bulutu... Dolayısıyla elektronun konumuna dair belirsizlik, bizim bilgisizliğimizden kaynaklanmıyor.[2] O elektron ve özellikleri (konumu, spini, vs.) gerçekten bir süperpozisyon hâlinde. Bell Eşitsizliği Teoremi ve buna yönelik (artık Nobel ödüllü) deneyler, bunun Einstein'ın da iddia ettiği gibi salt bir bilgisizlikten ("gizli değişken"nden) kaynaklanmadığını gösterdi.

Tüm Reklamları Kapat

Kuantum dünyada "gözlem/ölçüm yapmak" demek, "kutuyu açıp içine bakmak" demek değil. Çünkü klasik dünyada kutuyu açıp içinde eldivenin/ayakkabının sol teki mi yoksa sağ teki mi olduğuna baktığınızda, oradan sadece bilgi alabiliyorsunuz. Sizin gözleminiz, kutu içinde olan biten hiçbir şeyi değiştirmiyor. Ama kuantum dünyada "gözlem/ölçüm" dediğimiz şeyin bir etkisi, bir anlamı var: Gözlemi yapan kişiyle gözlemin yapıldığı şey, gözlem anında aynı sistemin parçaları hâline geliyor. Dolayısıyla elektronun spini veya konumu, gözlemi yapanın gözlemiyle ilişkili oluyor (kutudaki ayakkabı/eldivenden farklı olarak).

Dolayısıyla konuyu anlamak için şunu her zaman hatırlayın: Elektronlar (veya diğer kuantum parçacıklar) için olasılık, fiziksel bir gerçekliğe karşılık geliyor. Klasik dünyada olasılık, sadece bilgi eksikliğine karşılık geliyor, gerçekte var olan bir realizmi tanımlamıyor. Zaten kuantum fiziğinin klasik dünya algımızı bozması da bundan kaynaklanıyor: "Olasılık" dediğimiz şey, matematiksel bir ifade olmaktan çıkıp, fiziksel bir gerçekliğe dönüşüyor.

Tabii ki işin içine kuantum fiziğinin yorumları girince bu açıklamanın alternatiflerini üretmek mümkün oluyor. Ama kuantum dolanıklık nesneler galaksiler kadar uzaklaştırılmadan önce, zaten iki durumun her ikisine de sahipler. Dolayısıyla baştan bir elektron yukarı-spin, diğeri aşağı-spin halinde de sadece biz bunu bilmiyor değiliz: Her iki elektron da her iki spine de aynı anda sahip!

Dolayısıyla galaksinin öteki ucunda gözlem yapıldığında ve bu gözlem nedeniyle elektronun spini kesin olarak belirlendiğinde ("dalga fonksiyonu çöktüğünde"), anca o andan itibaren diğerinin de ne olması gerektiği belirlenebiliyor.

Dediğim gibi, süper-determinizm gibi yorumlar buna bambaşka açıklamalar yapıyorlar. Yukarıdaki, klasik Kopenhag Yorumu çerçevesinde yapılan, standart açıklama. Bu konuda şu videoyu izleyebilirsiniz.

Kaynaklar

  1. E. Siegel. No, We Still Can’t Use Quantum Entanglement To Communicate Faster Than Light. (9 Ocak 2020). Alındığı Tarih: 10 Ekim 2022. Alındığı Yer: Big Think | Arşiv Bağlantısı
  2. cinico, et al. Why Isn't Quantum Entanglement Just A Lack Of Information? - Physics Stack Exchange. Alındığı Tarih: 10 Ekim 2022. Alındığı Yer: Physics Stack Exchange | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
22
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close