DEHB'nin belirtileri nelerdir?

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, akademik, mesleki veya sosyal işlevsellik üzerinde doğrudan olumsuz etkisi olan kalıcı bir dikkatsizlik ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik örüntüsü (en az 6 ay) ile karakterizedir. Bazı bireyler klinik olarak daha geç fark edilse de, 12 yaşından önce, tipik olarak erken veya orta çocukluk döneminde belirgin dikkatsizlik ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik belirtileri olduğuna dair kanıtlar vardır. Dikkatsizlik ve hiperaktivite-dürtüsellik derecesi, yaş ve zihinsel işlevsellik düzeyi için beklenen normal varyasyon sınırlarının dışındadır. Dikkatsizlik, yüksek düzeyde uyarım veya sık ödüller sağlamayan görevlerde dikkati sürdürmede belirgin zorluk, dikkat dağınıklığı ve organizasyon sorunları anlamına gelir. Hiperaktivite, davranışsal öz kontrol gerektiren yapılandırılmış durumlarda daha belirgin olmak üzere, aşırı motor aktivite ve hareketsiz kalma ile ilgili zorlukları ifade eder. Dürtüsellik, riskleri ve sonuçları düşünmeden veya dikkate almadan anlık uyaranlara yanıt olarak hareket etme eğilimidir. Dikkatsiz ve hiperaktif-dürtüsel özelliklerin göreceli dengesi ve spesifik belirtileri bireyler arasında farklılık gösterir ve gelişim süreci boyunca değişebilir. Tanı konulabilmesi için dikkatsizlik ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik belirtilerinin birden fazla durum veya ortamda (örneğin ev, okul, iş, arkadaşlar veya akrabalarla birlikte) belirgin olması gerekir, ancak ortamın yapısı ve taleplerine göre değişiklik göstermesi muhtemeldir. Belirtiler başka bir zihinsel, davranışsal veya nörogelişimsel bozukluk tarafından daha iyi açıklanamaz ve aşağıdaki nedenlere bağlı değildir

Teşhis Gereksinimleri

Temel (Gerekli) Özellikler:

• Yaş ve zihinsel gelişim düzeyi için beklenen normal varyasyon sınırlarının dışında kalan dikkatsizlik semptomları ve/veya hiperaktivite ve dürtüsellik semptomlarının bir kombinasyonunun kalıcı bir örüntüsü (örn. en az 6 ay). Belirtiler kronolojik yaşa ve bozukluğun şiddetine göre değişir.

Dikkatsizlik

• Kalıcı ve akademik, mesleki veya sosyal işlevsellik üzerinde doğrudan olumsuz bir etkiye sahip olacak kadar şiddetli olan birkaç dikkatsizlik belirtisi. Belirtiler tipik olarak aşağıdaki kümelerdendir:
• Yüksek düzeyde uyarım veya ödül sağlamayan veya sürekli zihinsel çaba gerektiren görevlerde dikkati sürdürmede güçlük; ayrıntılara dikkat etmeme; okul veya iş ödevlerinde dikkatsizce hatalar yapma; görevleri tamamlamama.
• Elindeki görevle ilgili olmayan yabancı uyaranlar veya düşüncelerle dikkati kolayca dağılır; doğrudan konuşulduğunda genellikle dinlemiyor gibi görünür; sık sık hayal kuruyor veya aklı başka yerdeymiş gibi görünür.
• Eşyalarını kaybeder; günlük faaliyetlerde unutkandır; yaklaşan günlük görevleri veya faaliyetleri tamamlamayı hatırlamakta güçlük çeker; okul ödevlerini, görevleri ve diğer faaliyetleri planlamakta, yönetmekte ve organize etmekte güçlük çeker

Not: Birey yoğun uyarım ve sık ödüller sağlayan faaliyetlerle meşgul olduğunda dikkatsizlik belirgin olmayabilir.

Hiperaktivite ve dürtüsellik

• Kalıcı ve akademik, mesleki veya sosyal işlevsellik üzerinde doğrudan olumsuz bir etkiye sahip olacak kadar şiddetli olan çeşitli hiperaktivite/dürtüsellik belirtileri. Bunlar, davranışsal öz kontrol gerektiren yapılandırılmış durumlarda en belirgin olma eğilimindedir. Belirtiler tipik olarak aşağıdaki kümelerdendir:
• Aşırı motor aktivite; hareketsiz oturması beklendiğinde yerinden kalkar; sık sık koşuşturur; kıpırdamadan oturmakta zorluk çeker (küçük çocuklar); fiziksel huzursuzluk hissi, sessiz olmaktan veya hareketsiz oturmaktan rahatsızlık duyma (ergenler ve yetişkinler).
• Sessizce faaliyetlere katılmakta zorluk; çok fazla konuşma.
• Okulda cevapları, iş yerinde yorumları ağzından kaçırır; konuşma, oyun veya aktivitelerde sırasını beklemekte zorlanır; başkalarının konuşmalarını veya oyunlarını böler veya araya girer.
• Riskleri ve sonuçları düşünmeden veya dikkate almadan anlık uyaranlara tepki olarak hareket etme eğilimi (örneğin, fiziksel yaralanma potansiyeli olan davranışlarda bulunma; dürtüsel kararlar; dikkatsiz araç kullanma)
• Dikkatsizlik ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik semptomlarının 12 yaşından önce belirgin olduğunun kanıtı, ancak bazı bireyler ilk olarak ergenlik döneminde veya yetişkinlikte, genellikle talepler bireyin sınırlamaları telafi etme kapasitesini aştığında klinik olarak dikkat çekebilir.
• Dikkatsizlik ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik belirtileri birden fazla durum veya ortamda (örn. ev, okul, iş, arkadaşlar veya akrabalarla birlikte) belirgin olmalıdır, ancak ortamın yapısı ve taleplerine göre değişiklik göstermesi muhtemeldir.
• Belirtiler başka bir ruhsal bozuklukla daha iyi açıklanamaz (örneğin, Anksiyete veya Korkuyla İlişkili Bozukluk, Deliryum gibi bir Nörobilişsel Bozukluk).
• Belirtiler, bir maddenin (örn. kokain) veya ilacın (örn. bronkodilatörler, tiroid replasman ilaçları) merkezi sinir sistemi üzerindeki etkilerine ve yoksunluk etkilerine bağlı değildir ve bir Sinir Sistemi Hastalığına bağlı değildir

Klinik sunumun baskın özelliklerini tanımlamak için belirteçler:

• Mevcut klinik tablonun özellikleri, mevcut sevk veya hizmetlerin ana nedeninin kaydedilmesine yardımcı olmak amacıyla aşağıdaki belirteçlerden biri kullanılarak tanımlanmalıdır. Semptomların baskınlığı, dikkatsiz veya hiperaktif/dürtüsel nitelikte birkaç semptomun varlığını ve diğer tipte çok az semptomun veya hiç semptomun olmamasını ifade eder.

6A05.0 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, ağırlıklı olarak dikkatsiz

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu için tüm tanı gereklilikleri karşılanır ve dikkatsizlik belirtileri baskındır.

6A05.1 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, ağırlıklı olarak hiperaktif-impulsif

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu için tüm tanı gereklilikleri karşılanır ve hiperaktivite-dürtüsellik belirtileri baskındır.

6A05.2 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu için tüm tanı gereklilikleri karşılanmaktadır ve hem hiperaktif-impulsif hem de dikkatsiz semptomlar mevcut klinik tablonun klinik olarak anlamlı yönleridir, ancak hiçbiri açıkça baskın değildir.

Ek Klinik Özellikler:

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu genellikle erken veya orta çocukluk döneminde ortaya çıkar. Birçok vakada, hiperaktivite belirtileri okul öncesi dönemde baskındır ve yaşla birlikte azalır, öyle ki ergenlik döneminin ötesinde artık belirgin değildir veya bunun yerine fiziksel huzursuzluk hissi olarak bildirilebilir. Dikkat sorunları daha sonraki çocukluk döneminden itibaren, özellikle okulda ve yetişkinlerde mesleki ortamlarda daha yaygın olarak gözlemlenebilir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun belirtileri ve şiddeti genellikle çevrenin özelliklerine ve taleplerine göre değişir. Belirtiler ve davranışlar, klinik değerlendirmenin bir parçası olarak birden fazla ortam türünde değerlendirilmelidir. Çocuklarda ve ergenlerde tanı koymak için mevcut olduğunda öğretmen ve ebeveyn raporları alınmalıdır. Yetişkinlerde, önemli bir diğer kişinin, aile üyesinin veya iş arkadaşının raporu önemli ek bilgiler sağlayabilir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bazı bireyler ilk olarak yetişkinlik döneminde hizmet almak için başvurabilir. Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı koyarken, 12 yaşından önce dikkatsizlik, hiperaktivite veya dürtüsellik öyküsü, okul veya yerel kayıtlardan veya bireyi çocukluk döneminde tanıyan kişilerden en iyi şekilde tespit edilebilecek önemli bir destekleyici özelliktir. Bu tür destekleyici bilgilerin yokluğunda, daha büyük ergenlerde ve yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı dikkatle konulmalıdır. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bireylerin bir alt kümesinde, özellikle çocuklarda, sadece dikkatsiz bir sunum ortaya çıkabilir. Hiperaktivite yoktur ve sunum hayal kurma, zihinde dolaşma ve odaklanma eksikliği ile karakterizedir. Bu çocuklar bazen kısıtlayıcı dikkatsizlik belirtileri ya da yavaş bilişsel tempo sergileyen çocuklar olarak adlandırılır. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bireylerin bir alt kümesinde, kombine sunum, şiddetli dikkatsizlik ve hiperaktivite-dürtüsellik hem bireyin karşılaştığı durumların çoğunda tutarlı bir şekilde mevcuttur hem de klinisyenin kendi gözlemleriyle kanıtlanır. Bu örüntü genellikle hiperkinetik bozukluk olarak adlandırılır ve bozukluğun daha şiddetli bir formu olarak kabul edilir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu semptomları genellikle akademik başarıyı önemli ölçüde sınırlar. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan yetişkinler genellikle zorlu bir işte çalışmakta zorlanırlar ve orantısız bir şekilde eksik istihdam edilmiş veya işsiz olabilirler. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, aile üyeleri, akranlar ve romantik partnerler de dahil olmak üzere yaşam boyu kişiler arası ilişkileri de zorlayabilir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bireyler genellikle bire bir durumlara kıyasla gruplar bağlamında davranışlarını düzenlemekte daha fazla zorluk çekerler. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu genellikle Gelişimsel Konuşma veya Dil Bozuklukları ve Sinir Sistemi Hastalıkları Bölümünde sınıflandırılan ancak Nörogelişim Bozuklukları altında çapraz listelenen Birincil Tikler veya Tik Bozuklukları dahil olmak üzere diğer Nörogelişimsel Bozukluklarla birlikte görülür. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Obsesif-Kompulsif Bozukluk riskinde artış ve epilepsi oranlarında yükselme ile ilişkilidir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda duygusal düzensizlik, düşük hayal kırıklığı toleransı ve tanımlanabilir bir beyin patolojisi olmaksızın duyusal ve motor performansta hafif sakarlık ve diğer küçük ('yumuşak') nörolojik anormallikler de yaygındır. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, kazalar da dahil olmak üzere fiziksel sağlık sorunları için artmış risk ile ilişkilidir. Okul çağındaki bir çocuk veya ergende hiperaktif davranışın akut başlangıcı, semptomların başka bir ruhsal bozukluk veya tıbbi bir durum tarafından daha iyi açıklanması olasılığını artırmalıdır. Örneğin, ergenlik veya yetişkinlik döneminde aniden başlayan hiperaktivite, ortaya çıkan bir Birincil Psikotik veya Bipolar Bozukluğa işaret edebilir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, yüksek kalıtımsallığa dair kanıtlarla ailelerde görülme eğiliminde olsa da, belirli bir bireyde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğundaki baskın semptom paterni genellikle zaman içinde değişir ve diğer aile üyelerinin baskın semptomlarına dayanarak tahmin edilemez.

Normallikle Sınır (Eşik): Dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri, özellikle belirli gelişim dönemlerinde (örn. erken çocukluk) birçok çocuk, ergen ve yetişkinde mevcuttur. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı, bu belirtilerin zaman içinde kalıcı olmasını, durumlar arasında yaygın olmasını, gelişimsel düzeyle önemli ölçüde uyumsuz olmasını ve akademik, mesleki veya sosyal işlevsellik üzerinde doğrudan olumsuz bir etkiye sahip olmasını gerektirir.

Seyir Özellikleri: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı alan tüm çocukların yaklaşık yarısı ergenlik döneminde de belirtiler göstermeye devam edecektir. Ergenlik ve yetişkinlikte devamlılığın belirleyicileri arasında şunlar yer almaktadır: çocuklukta başlayan Zihinsel, Davranışsal veya Nörogelişimsel Bozuklukların birlikte görülmesi, daha düşük entelektüel işlevsellik, daha zayıf sosyal işlevsellik ve davranış sorunları. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu semptomları ergenlik boyunca sabit kalma eğilimindedir ve çocuklukta tanı alan bireylerin yaklaşık üçte biri yetişkinlikte de bozulma yaşamaya devam eder. Hiperaktivite semptomları ergenlik ve yetişkinlik döneminde daha az belirgin hale gelse de, bireyler dikkatsizlik, dürtüsellik ve huzursuzluk ile ilgili zorluklar yaşamaya devam edebilir.

Gelişimsel Sunumlar: Ergenler ve yetişkinler ancak 12 yaşından sonra, semptomlar artan sosyal, duygusal ve akademik taleplerle daha sınırlayıcı hale geldiğinde veya Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu semptomlarının şiddetlenmesine neden olan, birlikte ortaya çıkan bir Zihinsel, Davranışsal veya Nörogelişimsel Bozukluk bağlamında klinik hizmetlere başvurabilirler.

Kültürle İlgili Özellikler: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu semptomları kültürler arasında tutarlı bir şekilde iki ayrı boyuta ayrılır: dikkatsizlik ve hiperaktivite/dürtüsellik. Ancak kültür, semptomların kabul edilebilirliğini ve bakım verenlerin bunlara nasıl tepki vereceğini etkileyebilir. Hiperaktivitenin değerlendirilmesi, yaş ve cinsiyete uygun davranışa ilişkin kültürel normları dikkate almalıdır. Örneğin, bazı ülkelerde hiperaktif davranış bir erkek çocukta güç göstergesi olarak görülürken (örneğin, 'kan kaynatmak') bir kız çocukta çok olumsuz algılanabilir. Dikkatsizlik veya hiperaktivite/dürtüsellik belirtileri, özellikle çatışma sonrası bölgeler de dahil olmak üzere son derece savunmasız ve dezavantajlı nüfuslarda çocukluk döneminde travmatik olaylara maruz kalma ve yas tepkilerine yanıt olarak ortaya çıkabilir. Bu ortamlarda, klinisyenler Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısının gerekli olup olmadığını göz önünde bulundurmalıdır.

Cinsiyet ve/veya Cinsiyete Bağlı Özellikler: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu erkeklerde daha yaygındır. Kadınların dikkatsizlik belirtileri gösterme olasılığı daha yüksekken, erkeklerin özellikle daha genç yaşlarda hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri gösterme olasılığı daha yüksektir.

Diğer Bozukluklar ve Durumlar ile Sınırlar (Ayırıcı Tanı):

Zihinsel Gelişim Bozuklukları ile Sınır: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Zihinsel Gelişim Bozukluklarının birlikte görülmesi yaygındır ve gerekli görüldüğü takdirde her iki tanı da verilebilir. Ancak, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olmayan ve zihinsel yeteneklerine uygun olmayan akademik ortamlara yerleştirilen çocuklarda dikkatsizlik ve hiperaktivite belirtileri (örn. huzursuzluk) yaygındır. Zihinsel Gelişim Bozukluğu olan bireylerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı konması için Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu belirtilerinin bireyin zihinsel işlevsellik düzeyiyle orantısız olması gerekir.

Otizm Spektrum Bozukluğu ile sınır: Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireylerde dikkatte belirli anormallikler (örn. aşırı odaklanma veya dikkatin kolayca dağılması), dürtüsellik ve fiziksel hiperaktivite sıklıkla gözlenir ve bazen klinik tabloya hakim olabilir. Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireylerin aksine, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bireyler, sosyal iletişimi ve karşılıklı sosyal etkileşimleri başlatma ve sürdürmede kalıcı eksiklikler veya Otizm Spektrum Bozukluğunun tanımlayıcı özellikleri olan kalıcı kısıtlı, tekrarlayan ve esnek olmayan davranış, ilgi veya faaliyet kalıpları göstermezler. Bununla birlikte, bu bozuklukların birlikte görülmesi yaygındır.

Gelişimsel Öğrenme Bozukluğu ile Sınır: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olmayan Gelişimsel Öğrenme Bozukluğu olan bireyler, zorluk yaşadıkları alanlara (örn. okuma, matematik veya yazma) karşılık gelen belirli akademik faaliyetlere odaklanmaları istendiğinde dikkatsizlik ve hiperaktivite belirtileri gösterebilirler. Akademik görevlerde dikkati sürdürmede veya aktivite seviyesini uygun şekilde modüle etmede zorluk sadece bu görevlere yanıt olarak ortaya çıkıyorsa ve ilgili spesifik alanda akademik becerilerin kazanılmasında sınırlamalar olduğuna dair kanıtlar varsa, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu değil Gelişimsel Öğrenme Bozukluğu tanısı konulmalıdır.

Gelişimsel Motor Koordinasyon Bozukluğu ile sınır: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Gelişimsel Motor Koordinasyon Bozukluğunun birlikte görülmesi yaygındır ve gerekli görüldüğü takdirde her iki tanı da konulabilir. Ancak, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bazı bireylerde dikkat dağınıklığı ve dürtüsellikten kaynaklanan belirgin sakarlıklar (örn. engellere çarpma, eşyaları devirme) Gelişimsel Motor Koordinasyon Bozukluğu olarak teşhis edilmemelidir.

Duygudurum Bozuklukları ve Anksiyete veya Korku ile İlişkili Bozukluklarla Sınır: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Duygudurum Bozuklukları ve Anksiyete veya Korkuyla İlişkili Bozukluklarla birlikte görülebilir, ancak dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olmayan bireylerde de bu bozuklukların özellikleri olabilir. Örneğin, huzursuzluk, volta atma ve konsantrasyon bozukluğu gibi belirtiler bir Depresif Dönemin özellikleri olabilir ve çocukluktan beri mevcut olmadıkları ve Depresif Dönemin çözülmesinden sonra da devam etmedikleri sürece Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısının bir parçası olarak düşünülmemelidir. Dikkatsizlik, dürtüsellik ve hiperaktivite Manik ve Hipomanik Dönemlerin tipik özellikleridir. Aynı zamanda, duygudurum değişkenliği ve sinirlilik Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun ilişkili özellikleri olabilir. Bipolar Bozukluklara özgü geç ergenlik veya yetişkinlik başlangıcı, epizodiklik ve duygudurum yükselmesinin yoğunluğu, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğundan ayırt edilmesine yardımcı olan özelliklerdir. Anksiyete veya Korkuyla İlişkili Bozukluklar bağlamında kıpırdanma, huzursuzluk ve gerginlik hiperaktiviteye benzeyebilir. Ayrıca, Anksiyete veya Korkuyla İlişkili Bozuklukları olan bireylerde endişeli meşguliyetler veya endişe uyandıran uyaranlara verilen tepkiler konsantrasyon güçlükleriyle ilişkilendirilebilir. Bir Duygudurum Bozukluğu veya Anksiyete ya da Korkuyla İlişkili Bozukluğun varlığında Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı alabilmek için dikkatsizlik ve/veya hiperaktivitenin yalnızca Duygudurum Epizodlarıyla ilişkili olmaması, yalnızca anksiyete yaratan meşguliyetlere atfedilebilir olmaması veya özellikle anksiyete yaratan durumlara yanıt olarak ortaya çıkmaması gerekir.

Aralıklı Patlayıcı Bozukluk ile Sınır: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ve Aralıklı Patlayıcı Bozukluğun her ikisi de dürtüsel davranışlarla karakterize edilir. Bununla birlikte, Aralıklı Patlayıcı Bozukluk, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda görülebilen sürekli genel davranışsal dürtüsellikten ziyade aralıklı şiddetli dürtüsel patlamalar veya saldırganlık ile karakterizedir.

Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu ile Sınır: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bireyler genellikle talimatları takip etmekte, kurallara uymakta ve başkalarıyla iyi geçinmekte zorluk çekerler, ancak bu zorluklar öncelikle dikkatsizlik ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik semptomlarından kaynaklanır (örneğin, uzun ve karmaşık talimatları takip etmede başarısızlık, oturduğu yerde kalmakta veya görevde kalmakta zorluk). Bunun aksine, Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu olan bireylerde uyumsuzluk, dikkatsizlik veya davranışsal dürtüleri kontrol etme veya uygunsuz davranışları engelleme sorunları ile değil, kasıtlı meydan okuma veya itaatsizlik ile karakterize edilir. Bununla birlikte, bu bozuklukların birlikte ortaya çıkması yaygındır.

Davranışsal Disosyal Bozukluk ile Sınır: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan ergenlerde ve yetişkinlerde, nesneleri kapma, dikkatsiz araba kullanma gibi dürtüselliğin belirtileri olan bazı davranışlar veya aniden işten veya ilişkiden çıkma gibi dürtüsel karar verme, bireyi diğer insanlarla ve yasalarla çatışmaya sokabilir. Bunun aksine, Davranışsal Dissosyal Bozukluğu olan bireyler tipik olarak dikkatsizlik ve hiperaktivite belirtilerinden yoksundur ve başkalarının temel haklarının veya yaşa uygun başlıca toplumsal normların, kuralların veya yasaların ihlal edildiği tekrarlayan ve kalıcı bir davranış örüntüsü sergilerler. Bununla birlikte, bu bozuklukların birlikte görülmesi yaygındır.

Kişilik Bozukluğu ile Sınır: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bireyler genellikle duyguların düzenlenmesi ve olumsuz duygusallık da dahil olmak üzere psikososyal işlevsellik ve kişiler arası ilişkilerde sorunlar yaşarlar. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ergenlik ve yetişkinlik döneminde de devam ederse, sorumsuzluk, dürtüsellik, dikkat dağınıklığı ve umursamazlığı içeren Disinhibisyon ve anksiyete, öfke, kendinden nefret etme, sinirlilik ve olumsuz uyaranlara karşı artan hassasiyet dahil olmak üzere geniş bir yelpazede sıkıntı verici duygular sergilemeye yönelik alışılmış bir eğilimi ifade eden Negatif Duygusallık gibi belirgin kişilik özelliklerine sahip Kişilik Bozukluğundan ayırt edilmesi zor olabilir. Yerleşik bir Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısının bulunduğu durumlarda ek bir Kişilik Bozukluğu tanısı koymanın faydası spesifik klinik duruma bağlıdır.

Madde Kullanımına Bağlı Bozukluklar ve bazı reçeteli ilaçların etkileri ile sınır: Alkol, nikotin, esrar ve uyarıcı maddelerin kötüye kullanımı, özellikle ergenler ve yetişkinler olmak üzere Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan bireyler arasında yaygındır. Ancak bu maddelerin etkileri, tanı konmamış bireylerde de Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu belirtilerini taklit edebilir. Dikkatsizlik, hiperaktivite veya dürtüsellik belirtileri, reçete edilen bazı ilaçların (örneğin, karbamazepin ve valproat gibi antikonvülsanlar, risperidon gibi antipsikotikler ve bronkodilatörler ve tiroid replasman ilaçları gibi somatik tedaviler) etkileriyle de ilişkilidir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ile Madde Kullanımına Bağlı Bozukluklar veya reçete edilen ilaçların etkilerini ayırt etmede, zehirlenme veya devam eden ilaç kullanımı olmaksızın dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüselliğin zamansal başlangıç sırası ve sürekliliği önemlidir. Mevcut ilaçların gözden geçirilmesi ve kişiyi söz konusu madde veya ilaçları kullanmaya başlamadan önce tanıyan muhbirler bu ayrımın yapılmasında kritik öneme sahiptir.

Diğer tıbbi durumlara bağlı dikkat semptomları ile sınır: Çeşitli diğer tıbbi durumlar dikkat süreçlerini etkileyebilir (örn. hipoglisemi, hipertiroidizm veya hipotiroidizm, toksinlere maruz kalma, Uyku-Uyanma Bozuklukları) ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğuna benzeyen veya onunla etkileşime giren geçici veya kalıcı semptomlara yol açabilir. Uygun yönetimin temeli olarak, bu tür vakalarda semptomların tıbbi duruma ikincil mi olduğu yoksa daha çok komorbid Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun göstergesi mi olduğunun değerlendirilmesi önemlidir.^[1]