Evrime sebep olan mekanizmaların etki etmediği popülasyonda evrim duracaktır. Evrimin durduğu noktada popülasyonda gen ve özellikler bir dengeye ulaşır. İşte bu dengeye Hardy-Weinberg dengesi diyoruz.
İklim, salgınlar, avcılar vs. gibi çevresel faktörleri durdurmaktan, doğal seçilimi tamamen durdurmak dediğinizi anlıyorum. Tabii ki sadece onlar yetmez, besine ulaşma örneğin ağaç uzun ise bir seçilim baskısı oluşacaktır yine. Dolayısı ile bu gibi faktörlerin de bütün canlılara eşit olacağını varsaymamız gerek ki doğal seçilimi tamamen durduralım. Evrimi tamamen durdurmaya yani Hardy-Weinberg dengesini sağlamaya yetmese de doğal seçilimi durdurursak uyum sağlamak (adaptasyon), doğal seçilim ile olan evrimsel değişimlere denildiği için popülasyonda adaptasyon durmuş olur. Peki nasıl devam eder evrimsel süreç? Düşünelim. Şimdi işler biraz daha karışacak.
Doğal seçilimi durdurduk ama hala cinsel seçilim gibi mekanizmalar işliyor. Cinsel seçilimde genelde doğal seçilimde zor olarak hayatta kalsa da bunu başaranlar seçildiği için normalde doğal seçilim ile cinsel seçilim birbirine ters olarak işler. Dolayısı ile cinsel seçilim çevreye uyumu düşürür, daha sonra doğal seçilim baskın gelir ve tekrar yükselir ve böyle devam eder. Ama doğal seçilim olmayınca popülasyonun avcılar gibi derdi olmayacağı için hala cinsel seçilim çerçevesinde uyum sağlanabilir.
Peki, bu tür bir uyumu da istemiyoruz, cinsel seçilimi de durdurduğumuzu varsayalım.
Tabii akraba seçilimini de unutmamak gerek. Doğal seçilimi durdurduğumuz için akraba ve grup seçilimi seçilimi önemini büyük oranda yitirecektir. Bir de küçük bir ayrıntı kalıyor. Çeşitlilik mekanizmaları. Eğer ki mutasyon ve crossing-over gibi çeşitlilik mekanizmaları devam ederse genetik sürüklenme veya gen akışı gibi mekanizmalarla da evrim devam edecektir ve hatta ortamda çeşitlilik olacağı için türler kendine yakın olanı kayırabilir yani akraba seçilimini durdurmamış olabiliriz. Ama tabii ki çevresel şartlarda kimsenin avantajlı/dezavantajlı olmadığını varsaydığımız için bunu göz ardı edebiliriz. Yine de hala çeşitlilik mekanizmaları yüzünden gen akışı ve göç ile evrim devam ediyor. Ama geldiğimiz noktada uyum sağlamak yerine rastlantısal bir şekilde yavaş da olsa evrim devam eder. Bütün seçilim mekanizmalarını durdurduk, ne zaman ki çeşitlilik mekanizmaları da durur (ki geldiğimiz noktada bile çok zor) o zaman evrimin tamamen durduğunu söyleyebiliriz. Eşeyli üreyen canlılarda bu durum imkansıza yakındır çünkü eşeyli üremede daha çok çeşitlilik sağlanır, eşeysiz üreyenlerde ise çeşitliliğin durması bir nebze daha kolay.
Kaynaklar
- Ç. M. Bakırcı. Evrimin Boş Hipotez Matematiği: Hardy-Weinberg Dengesi. (21 Mart 2014). Alındığı Tarih: 19 Nisan 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
- Evrim Ağacı. Evrim Mekanizmaları - Yazı Dizisi. (19 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 19 Nisan 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı