Cehalet bir tercih mi?

"Cehalet bir bir durum değil tutumdur" Emrah Safa Gürkan

Emrah Hoca'nın bu önermesine katılıyorum. Şöyle güzel bir sözümüz de vardır ayrıca; "Bilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıptır" Bu atasözü de Emrah Hoca'nın söylediğini yüzyıllar önce, aslında ortaya koymuş bir sözdür.

Buna göre, cehalet bir tutumdur. Bir davranıştır ve kişinin istediği bir şey haline gelir. Kişi yeni bir şey öğrenmekten bir noktada rahatsız bile oluyor olabilir. Ne onun şartlarından dolayı olur ne çevresinin tercihiyle cahil kalır kişi. Kendisi öyle istiyordur.

Misal, ben evrimsel mekanikler ve biyoloji ile ilgili ne kadar şey biliyorum? Bir sosyal bilimci olarak evrim mühendisi birisi kadar değil... Ne okulum ne ailem de bu konulara pek vakıf değildi. Hep bu konuda negatif duruma maruz kaldım. Fakat bu konuda yani evrimde, gerek eğitimim gerekse de mevcut durumum bir tarafa öğrenme isteğim de var. İşte bu durum beni cahilden ayırıyor. Bilgi noksanlığı önemli değil, bilgi noksanlığı ile mutlu olmak ise cahilliktir.

Cehalet, kişinin içinde bulunduğu felsefi, bilimsel standartların altında, ulaşılmış genel düşünce ve bilgi seviyesine ulaşmak için çaba göstermemiş kişi için kullanılan bir niteleme.

Öncelikle kişinin bu durumda bulunma nedenine bakmak zorundayız. Survive modda, temel yaşamsal ihtiyaçlarını karşılama seviyesinde bulunan bir kişinin entelektüel birikim yapması beklenemez. Sofistike ihtiyaçlar, yaşamda kalma ve güven ile ilgili ihtiyaçların karşılanması sonrasında oluşur. Tabii ki herkes için böyle değil. Hatta bir çok ressam ve düşünür vs, çok kötü şartlarda üretimde bulunmuşlardır. Toplum geneli için olan durum açısından ifadeler. Bunun yanında çok iyi eğitim verilmiş kişiler de entelektüel birikim yapamayabilir. (istatiksel olarak böyle)

İçinde bulunduğumuz şartlar, yaşam için gerekli temel gerekliliklerin yerine getirilmesi bir AMAÇ gibi sunulmakta. Ve yaşamın bu sahte amacı gerçekleştirmek için araç olabilecek kadar sıradan bir şeymiş gibi gösterilmekte. Herkes hiçbir kitlesel yönlendirmeye aynı tepkiyi vermez. Bu nedenle, bireyin içinde bulunduğu dönemi kültürel yapıyı geleneği bilimsel seviyeyi felsefi gelişmişliği ele alma biçimi ve gerekçeleri de farklı olacaktır. Belki halkın geneli, kendisine öğretilen biçimde yaşamını temel ihtiyaçlarını karşılamak için araçsallaştıracak ve bundan mutlu olacaktır. Bilim sanat felsefe bu anlamda GEREKSİZ kalacaktır. Çünkü temel ihtiyaçlarını karşılamada avantaj sağlamamakta. Hatta bu durum bu kitleye dahil olan doktor gibi bilimin içinde bulunan bireyler için bile geçerli. Sistem gereği bilmesi gerekenleri bilgi olarak depolayıp gerektiğinde kullanan, bunun dışında hiçbir konuyla ilgilenme gereksinimi duymayan bireyler de aynı nitelikte.

Bunun yanında, zor şartlarda kendisi karnının doyuramazken entelektüel birikim yapan bireyleri, düşünürleri, kaşifleri, yazarları vs görüyoruz. Hatta kilise engizisyonu tehlikesi varken kendi sınırlarını aşabilecek araştırmaları yapan bireyleri görüyoruz.

Kişi kültürel olarak sadece yaşamda kalma üreme ihtiyaçları için yaşaması için yönlendirilebilir. Ancak bu, cahil olmanın bir nedeni, maruz kalma yolu olarak görülemez. Nasıl yüksek standartlarda yaşayan kişinin mutlak entelektüel birikim yapması beklenemiyorsa. Kişi maruz da kalsa, kendi tercihi de olsa, zorundalıklar gereği de görülse, sonuç BİREYSEL KARARa çıkıyor. Çünkü her ihtimalde İSTİSNALARLA DOLU örnekler var karşımızda.

Hangi şart ortam tarih cinsiyette bulunursa bulunsun, kişinin dış uyaranlarla etkileşimi KİŞİSEL olacağı için, şartları kişileri olayları yönetme biçimi de kişisel olacaktır. Gerekirse yazılarını tersten yazacak, söyleyemediği - döneminin yüz yıl ötesi bilgileri yaptığı resimlere gizleyecektir. Gerekirse de ölecektir asılacaktır. Aynı şekilde kütüphanede büyüyüp cahil olmayı bizzat seçerek ihtirasları hırslarına odaklanacaktır. Ancak bu seçimleri iyi kötü şeklinde ele almak yerine, gereklilik yönüyle bakmak daha objektif olacaktır. Bireylerin toplumsal rolleri farkındalık düzeyleri üretimleri farklı olacaktır ve herkes belli bir kalıba girmeyecektir.