Evet, kesinlikle. Bilinç düzeyleri biz insanlardan farklı olsa da birçok hayvan topluluğunda etik kavramına benzer davranışlar gözlemleyebiliyoruz. Bu durum hayvan bilinci konusundaki araştırmaların da odak noktası. Primatlar, deniz memelileri hatta arılar gibi bazı böceklerin bile empati, adalet ve iş birliği gibi davranışlar sergilediklerini biliyoruz.
Örneğin primatlar bazen kişisel çıkarlarını bir kenara bırakarak başkalarının yararına hareket edebiliyorlar. Hatta eşit olmayan ödülleri reddederek bir adalet anlayışına sahip olduklarını gösteriyorlar. Bu tür davranışlar bu topluluklarda sosyal etkileşimleri düzenleyen etik normların varlığına işaret ediyor olabilir. Elbette burada insan bilinciyle aynı düzeyde bir etik anlayıştan bahsetmiyoruz.
Ayrıca bazı hayvanlar başkalarının acısına tepki göstererek de ahlaki bir düşünce yapısına sahip olduklarını ima ediyorlar. Farelerin diğer fareleri kurtarmaya çalışması ya da fillerin yas tutma davranışları buna örnek verilebilir.[1][2][3]
Kaynaklar
- A. Kaufmann. (2024). All Animals Are Conscious In Their Own Way: Comparing The Markers Hypothesis With The Universal Consciousness Hypothesis. Frontiers in Psychology, sf: 1405394. doi: 10.3389/fpsyg.2024.1405394. | Arşiv Bağlantısı
- M. Boly, et al. (2013). Consciousness In Humans And Non-Human Animals: Recent Advances And Future Directions. Frontiers in Psychology, sf: 49722. doi: 10.3389/fpsyg.2013.00625. | Arşiv Bağlantısı
- C. E. Webb, et al. (2019). Animal Ethics And Behavioral Science: An Overdue Discussion. Oxford University Press (OUP), sf: 778-788. doi: 10.1093/biosci/biz082. | Arşiv Bağlantısı
