Bu soruyu anlamamızın iki yolu var: a) Bilim insanları metafiziksel natüralist olmak zorunda mıdır?, b) Bilim insanları metodolojik natüralist olmak zorunda mıdır? Ayrıca sorudaki zorunluluğu anlamamızın da iki yolu var: a) Söylenen iki türden bir natüralist olunmadan bilim insanı olunabilir mi?, b) "İdeal" bir bilim insanının söylenen iki türden bir natüralist olması gerekir mi?
O halde 4 sorumuz var:
1. Bilim insanı olmak için metafiziksel natüralist olmak gerekir mi?
Hayır, gerekmez. Eğer gerekseydi hali hazırda akademide olup natüralist olmayan pek çok bilim insanının aslında bilim insanı olmadığını söylememiz gerekirdi. Ancak bu doğru görünmüyor. En basitinden doğanın var olan her şey olduğunu iddia etmeyen, bu soru hakkında hiç düşünmemiş "agnostik" bir bilim insanı kavramında bir çelişki yok gibi görünüyor. Aynısı natüralist olmayan bilim insanları için de geçerli. Mesela akışkanlar mekaniği çalışan bir fizikçinin fizikçiliğine evreni Tanrı'nın yarattığını ve Tanrı'nın din gönderdiğini söylemesinden dolayı neden zeval gelsin?
2. İdeal bir bilim insanının metafiziksel natüralist olması gerekir mi?
Bu sorunun cevabı ideal bir bilim insanıyla neyin kastedildiğine bağlı. Mesela ideal bir bilim insanının her anlamda ideal bir araştırmacı olması gerektiğini ve dolayısıyla her alanda doğru fikirlere sahip olmaya eğilimli olduğunu iddia etmeli miyiz? Yoksa ideal bilim insanı sadece kendi alanında iyi iş yapıp diğer alanlarda ideal bir araştırmacı olmak zorunda değil midir? Eğer ilk dediğim doğruysa ve metafiziksel natüralizm doğruysa ideal bir bilim insanının da metafiziksel natüralist olması, eğer metafiziksel natüralizm yanlışsa da metafiziksel natüralizmi reddetmesi gerekir. Ama ikinci seçenek doğruysa ideal bir bilim insanın da metafiziksel natüralist olmasına gerek yok. Ben açıkçası ikinci seçeneği kabul etmeye eğilimliyim çünkü çoğu bilimsel alanın ve çalışmanın metafiziksel natüralizm tartışmasıyla direkt bir ilgisi yok. Metafiziksel natüralist olmamak o alanlardaki çalışmalarınızın daha kötü olmasına neden olacak bir durum değil. O halde ideal bir bilim insanının özellikleri arasında olmasına da gerek yok.
3. Bilim insanı olmak için metodolojik natüralist olmak gerekir mi?
Bu sorunun yanıtını vermek daha zor ve bana katılmayacak pek çok kişi olacaktır. Şahsen ben bu soruya hayır cevabı verme eğilimindeyim. Doğaüstü açıklamaları bilimin çalışmasında prensipte herhangi bir problem görmüyorum. Mesela kehanet, telekinezi, telepati gibi doğaüstü olduğu iddia edilen fenomenler bilimsel prosedürlere uygun bir şekilde çalışılabilir gibi görünüyor. Bunun dışında evrimin olmadığını ve canlılığın bir anda ortaya çıktığını kanıtlayan sağlam gerekçelerimiz olsaydı bilim insanlarının da Tanrı'yı canlılığın bir açıklaması olarak öne sürmelerinin makul olacağını düşünüyorum. Bilim adamlarının doğaüstü açıklamalara başvurmaktan kesinlikle kaçınmaları gerektiği iddiası fazla sert bir iddia gibi görünüyor. En azından prensipte doğaüstü açıklamalara bilimde yer var çünkü. Doğaüstü açıklamalara hali hazırda başvurulmuyorsa bunun nedeni bilimin mutlaka doğal açıklamalara başvurmasını gerektiren bir metodolojiye bağlı olması değil, bu açıklamalara şu aşamada gerek olmaması olmalı.
4. İdeal bir bilim insanının metodolojik natüralist olması gerekir mi?
Üstteki soruya verdiğim cevap burada da geçerli.
