Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Bu soruya yönlendirilmiş başka bir sorudan geldiniz: Büyük Patlama'dan önce ne vardı veya bir şey var mıydı?
38

Büyük Patlama'dan önce ne vardı, Evren nasıl oluştu, Big Bang'i ne tetikledi?

13,225 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
34 Cevap
Ege Özmeral
Ege Özmeral
156K UP
Fizik Master Öğrencisi / Evrim Ağacı Yazarı

En çok merak edilen sorulardan biri budur ve sorunun cevabı basitçe "bilmiyoruz"dur. Evet, bilmiyoruz. Bunun en önemli sebebi, burada da cevapladığım gibi Evren'deki en eski ışık olan Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması'ndan öncesini gözleyemiyor oluşumuzdur. Bunun yanı sıra klasik Büyük Patlama Teorisi, Evren’in başlangıcını bir tekillilik olarak görmektedir. Bu nedenle, Büyük Patlama’nın uzayın ve zamanın başlangıcı olduğuna dair yazı veya kitap okuduysanız bu soruyu merak etmeniz çok doğal. 

Diğer yandan, Büyük Patlama ve öncesini açıklayabileceğimiz bazı teorilerimiz ve tahminlerimiz var. Her ne kadar bu yazımızın konusu olmasa da bu konuyla ilgili çok fazla soru sorulduğu için bu soruyu yanıtsız bırakmamaya karar verdik. Her bir teoriyi ve modeli detaylı olarak işlemek çok uzun olacağı için her birinden kısaca bahsettik, yine de cevapların istemsiz bir şekilde bazı yerlerde teknik detaya girdiğini belirtmemiz gerek. Her ne kadar “Büyük Patlama’dan önce ne vardı?” sorusu sorması çok kolay bir soru olsa da cevap vermesi hiç de kolay değildir. Şimdi bazı olası cevaplara göz atalım.

Tüm Reklamları Kapat

Stephen Hawking’e göre “Büyük Patlama'dan önce” demek anlamsızdır çünkü Büyük Patlama uzay ve zamanın başlangıcıdır, zamanın olmadığı bir andan söz etmek ise anlamsızdır. Bu soru "Kuzey Kutbu’nun kuzeyinde ne vardır?" diye sormak gibidir.

Buradaki cevabımda da bahsettiğim üzere çoğu fizikçi artık uzay ve zamanın başlangıcının Büyük Patlama olduğunu düşünmüyor. Günümüzde pek çok fizikçi en iyi kozmolojik model olarak Enflasyon Teorisi’ni kabul ediyor.

Tüm Reklamları Kapat

Enflasyon Teorisi, klasik Büyük Patlama Teorisi’nde çıkan Ufuk Problemi, Düzlük Problemi, Monopol Problemleri gibi problemlere çözüm getirmesinin yanı sıra Evren’in başlangıç koşullarının neden hassas ayarlanmış (fine-tuned) gibi gözüktüğünü de açıklar. Enflasyon Teorisi’nden bahsetmemiz çok uzun süreceği için bu teori üzerine başlı başına bir yazı yazmamız gerekir, o nedenle şimdilik sadece şunu söyleyelim: Enflasyon Teorisi, ilk ortaya atıldığında evrenin 10-32 saniyelik bir süre içerisinde 1050 misli büyüdüğünü söylüyordu. 

Bu teorinin devamı olan ve konumuzla asıl alakası olan Sonsuz Enflasyon Teorisi, enflasyonun sadece Büyük Patlama’dan sonra çok kısa süre içerisinde gerçekleşen bir şey değil, aynı zamanda Büyük Patlamaları yaratan bir mekanizma gibi davrandığını gösterir. Bir uzay düşünün, entropisi maksimum seviyede olsun. Bu durum, o uzayın içerisindeki maddenin maksimum düzensizlikte olduğunu gösterir. Bu uzayın düzenli olan çok küçük bir bölgesi katlanarak genişlemeye başlayabilir. (Teoriye göre enflasyonun nerede ve ne kadar sürede gerçekleşeceği kesin değildir.) Bizim de Evren’imiz böyle bir bölgeden doğmuş olabilir. Bu da neden gözlemlenebilir Evren’in entropisinin maksimum düzeyde olmadığını gösterir. Elbette bu bir kez gerçekleşmek zorunda değildir, uzayın başka küçük yerleri de bu şekilde katlanarak genişleyip düzenli yapılar oluşturabilir; bu da hem çoklu-evrenlerin varlığına hem de uzay ve zamanın Büyük Patlama’dan (küçük bölgenin genişlemeye başlamasından) önce var olduğuna işaret eder.

Ancak BGV Teoremi olarak bilinen bir diğer teoreme göre Enflasyon Teorisi’nde Evren Büyük Patlama ile başlamadıysa bile evrenlerin zamanda genişlemesi sonsuzdan beri değildir, bu da hala “zamanın başlangıcı” problemini çözmemiş olabileceğini gösterir. Üstelik bu teorem (Hubble sabitinin ortalama olarak 0’dan büyük olması dışında) neredeyse hiçbir varsayım ortaya atmamaktadır. Bu nedenle aslında Enflasyon Teorisi her ne kadar güçlü bir teorem olsa da tek başına çoklu-evrenlerin başlangıcını açıklayamaz. Fizikçiler bunun bir Kuantum Kütleçekimi Teorisi ile giderilebileceğini düşünmektedirler çünkü Enflasyon Teorisi, Genel Görelilik Teorisi’nin matematiğine dayalı bir teoridir ve biliyoruz ki Evren’i (özellikle mikroskobik evreni) tam anlamıyla anlamak için Genel Görelilik Teorisi tek başına yetersizdir, bu nedenle bir Kuantum Kütleçekim Teorisi’ne ihtiyacımız vardır.

Örneğin fizikçi Sean Carroll, Kuantum Sonsuzluk (Eternity) Teoremi’nin zamanın başlangıcı olmadığını gösterdiğini söylüyor. William Lane Craig ile yaptığı tartışmada bunu şöyle dile getiriyor:

Eğer Kuantum Mekaniği’ne uyan, sıfır enerjisi olmayan, fizik yasaları zamanla değişmeyen bir evreniniz var ise evren zorunlu olarak sonsuzdan beri vardır.

Ancak bu teorem ile ilgili şöyle bir sıkıntı var; yukarıda da bahsedildiği üzere teoremin koşullarından biri evrenin sıfır enerjisi olmamasıdır. Fakat günümüzdeki gözlemler Evren’in enerjisinin sıfır ya da sıfıra çok yakın olduğunu gösteriyor.

Mesela Wheeler-DeWitt denklemine göre eğer Evren’imiz kapalı ise Evren’imizin Hamiltonu (enerjisi de denilebilir) 0’a eşittir. Bu denklem eğer H=0 ise Evren’imizin dalga fonksiyonunun da zaman içinde değişmeyeceğini söyler. Bu zamanın aslında bir illüzyon olduğunu kanıtlar mı? Bilemiyoruz fakat bunun üzerine konuşmak konumuzun dışına çıkmak olur.

Ekpirotik model (Ekpyrotic model), süper sicim teorisinden ilham almıştır ve Büyük Patlama’dan önce ne vardı sorusuna yanıt vermesinin yanı sıra Evren’deki homojenlik (uniformity), Evren’in şeklinin düz olması ve başlangıcının çok sıcak olması gibi çıkarımları WMAP ve Planck uydusu deneyleri ile de uyumludur. En iyi avantajı çoklu-evrenler üretmemesidir. Bu modelin söylediği şey şudur: Evren’imiz iki tane üç boyutlu bran’ın dört boyutlu uzay içerisinde çarpışması sonucu oluşmuştur ("Bran"ı ya da "brane"i "ince bir zar" gibi düşünebilirsiniz.) İki branın çarpışmasında kinetik enerjileri kuarkları, elektronları, fotonları vs. meydana getirmiştir. Evren homojendir çünkü çarpışma neredeyse her yerde aynı anda gerçekleşir. Branların geometrisi düz olduğu için evrenimiz de düzdür. Kütleli manyetik monopoller, klasik Büyük Patlama Teorisi’ne göre ilksel evrende oluşmuştur, gözlemlenmediği için bize sorun yaratır fakat bu model manyetik monopoller öngörmez.

Stephen Hawking, "sanal zaman" adı verilen bir kavram ortaya atar. Zamanın sembolü olan t'yi -1’in karekökü olan i ile çarparsanız it'yi yani sanal zamanı elde edersiniz. Sanal zaman, bir uzay boyutu gibi davranır; üstelik, istenmeyen tekillilikleri de ortadan kaldırır; buna Evren’in başlangıcındaki tekillilik de dahil. Hartle-Hawking modeli bir tür Sınırsız (no-boundary) Kuantum Kozmoloji Modeli’dir. Bu modeli çekici kılan şey Evren’imizin başlangıç (initial) koşulları ve Evren’imizin zaman içerisinde nasıl değiştiği hakkında açıklamalar sunmasıdır. Bu modelde zaman tıpkı bir uzay boyutu gibi davrandığı için “zamanın başlangıcı” kavramı anlamsızdır. Bunu bir top analojisi ile anlayabilirsiniz. Topun üzerinde seçtiğiniz rastgele bir noktanın topun başlangıcı olduğunu söylemek ne kadar anlamsızsa zamanın başlangıcı olduğunu söylemek de o kadar anlamsızdır. Ancak bu modelin bazı tahminlerinin yanlışlandığını belirtmemiz gerekir. Bazı olası çözümler ortaya atılmış olsa bile henüz deneysel veriler ile doğrulanmamıştır.

Döngüsel (Loop) Kuantum Kütle Çekim Teorisi, Genel Görelilik Teorisi ve Standart Model’i tek bir teoride birleştiren ve böylece her şeyin teorisi olmaya aday teorilerden biridir. Bu teoriye göre uzay-zaman kuantize edildiği için (yani en küçük uzay ve zaman birimleri Planck Boyutu ve Planck Zamanı olduğu için) Büyük Patlama anında tekillilik söz konusu değildir. Ayrıca bu teori Enflasyon Teorisi ile tutarlı olduğundan zamanın başlangıcı hakkında bize bir şeyler söyleyebilir.

1,055 görüntülenme
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.
11
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Sivasli Istari
Lise öğrencisi
Orijinal Soru: Evren nasıl oluşmuş olabilir?

Bunun için bazı hipotezler var "Çoklu Evren" veya "Paralel Evren" gibi eğer Tanrı'ya inanıyorsan Tanrı yaptı de geç ama inanmıyorsan iş daha zor çünkü öncesini bilmemiz gerekiyor bence Çoklu Evren hipotezi gayet güzel belki gerçek olabilir.Ama emin olduğum tek şey (bence) insanoğlu evrenden sonrasını ve öncesini ASLA keşfedemiyecek.

Bu arada evrenin ne kadar büyük olduğunu tekrar görmek istersen ;

Tüm Reklamları Kapat

https://www.youtube.com/watch?v=GoW8Tf7hTGA bak :)

1,091 görüntülenme
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Shorugami .
Shorugami .
18K UP
Sorgulayıcı
Orijinal Soru: Büyük Patlama'dan önce ne vardı veya bir şey var mıydı?

Dostum büyük patlama adı verdiğimiz bu olayın ilk başlarda hiçliğin içinde gerçekleştiği sanılıyordu. Bu hiçliğin duraysız hale gelmesi ile büyük patlamanın meydana geldiği düşünülüyordu. Ancak bu görüş de daha sonrasında bazı sıkıntılar meydana geldi. Bilim insanları büyük patlamanında öncesinde Bir takım olayların gerçekleştiğine dair bazı bulgular buldu. Bunlardan bazıları; 

  1. Anaksimendros'un apeiron görüşü.
  2. Çoklu evrenler teorisi.
  3. Sicim teorisi.

Bunlara kısaca bir göz atalım.

Tüm Reklamları Kapat

1. Anaksimendros'un apeiron görüşü.

Anaksimandros'un söylemiş olduğu apeiron kelime anlamı olarak sınırsız demektir. Bu görüşe göre evren sonsuzdan gelip sonsuza gitmektedir. Durum böyle olunca bir başlangıç da olmamış oluyor.

Tüm Reklamları Kapat

2. Çoklu evrenler teorisi.

Bu teori matematiksel anlamda var olsa da kesin bir nitelik taşımaz. Eğer bu teori doğru ise bizim evrenimiz birçok evrenin içinde barındığı bir evren kümesinin içinden sadece bir evren'dir. Yani farklı evrenlerin bir arada bulunarak oluşturduğu bir kümenin içindeyiz diyebiliriz.

3. Sicim teorisi.

Bu teorinin de matematiksel kanatları var fakat yeterli olduğu söylenemez. Bu teoriye göre sicimlerin titreşmesi sonucu oluşan frekans sonucu maddeler oluşur. Bu teoriye göre sonsuz farklı frekans kombinasyonu vardır ve hepsi de şu an Bizim olduğumuz yerdedir. Fakat biz onları fark edemiyoruz. Başka gerçeklikte belki sen 6 yaşında kaza sonucu öldün. Belki de şu an film izliyorsundur. 

Bu tanımların hepsini kısaca ele aldım. Kaynakta vermiş olduğum sitelere giderek bu söylemiş olduğum teoriler hakkında daha geniş kapsamlı bir bilgi edinebilirsin. Ve bunlar gibi birçok teori mevcut. Ama şu anki teknolojimiz ve bilgi birikimimiz bu soruya kesin bir cevap getirecek düzeyde değildir. Umarım faydalı olmuşumdur. İyi günler ve iyi okumalar dilerim dostum kendine iyi bak.

1,405 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Ege ÖZmeral. (9 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 9 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. Celal ŞengÖR. (9 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 9 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
10
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Görkem Öge
Kozmoloji meraklısı.
Orijinal Soru: Büyük Patlama'dan önce ne vardı veya bir şey var mıydı?

Büyük Patlama öncesi ile ilgili elimizde hiç bir bilgi yok. Büyük patlamadan önce ortada bir evren var mıydı, eğer var ise orada nasıl bir fiziksel yapı vardı, nasıl kurallar geçerliydi bilmiyoruz. Evren, elimizdeki bilgilere göre bugün giderek artan bir hızla genişliyor. Bu genişlemenin bir gün duracağı ve evrenin tekrar içine çökmeye başlayacağı ve tekrar tek bir noktaya toplanacağına dair herhangi bir göstergeye de sahip değiliz. Ancak şunu biliyoruz ki büyük patlama anı ve ondan sonraki, saniyenin çok küçük kesirlerinde yaşayan olağanüstü şişme evresinde (Planck zamanı dediğimiz an) evrende olağanüstü bir basınç söz konusuydu. O ortamda bugün için tanımladığımız, atomu meydana getiren parçacıkların hiç biri bir yapı oluşturmuş durumda değillerdi. Bunun anlamı da o anın öncesinde hiç bir bilginin bugüne, şu an içinde yaşadığımız evrene aktarılamayacağı gerçeği. Özetle, bilmiyoruz. Eğer, öyle bir şey var ise de büyük patlama öncesinden bugüne kalan hiç bir bilgi yok. Söylenen ve dile getirilenlerin hepsi de birer fikir yürütme.

606 görüntülenme
6
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Görkem Öge
Kozmoloji meraklısı.
Orijinal Soru: Büyük Patlama'dan önce 'hiçbir şey' olmadığını nereden biliyoruz?

Kim, büyük patlamadan önce hiç bir şeyin olmadığını söylemiş? Bunu söyleyen kişiyi ya da belirtilen kaynağı kontrol etmenizi öneririm. Ya da acaba siz, bu konuda söylenenleri yanlış anlamış olabilir misiniz acaba? Bunu da kontrol etmenizi öneririm.

Büyük patlamadan önce bir şey var mıydı, yok muydu sorusunun cevabı, pek açık net kesin "bilmiyoruz!" Bunun dışında bir cevap veren bir bilim insanı hiç duymadım, görmedim. Gerisi akıl yürütmeler, hipotezler. Acaba siz bu hipotezleri yanlış anlıyor olabilir misiniz?

Tüm Reklamları Kapat

Mesela şunu: Büyük patlamadan önce her hangi bir şey varsa, onun, herhangi bir kalıntısının bugünkü evrene ulaşması mümkün değil. O nedenle büyük patlamadan önce herhangi bir şeyin olup olmadığı üzerine hiç bir kanıt olmadığı için herhangi bir şeyin var olduğunu düşünmemiz için bir neden yok.

Bu paragraf "yok" demek değil. Acaba siz, bu açıklamadan "hmm, demek ki yokmuş" sonucunu çıkarıyor olabilir misiniz?

Tüm Reklamları Kapat

Herhangi bir şeyin varlığı üzerine kanıt yoksa, onun varlığını düşünmemiz anlamsızdır. Ama bu, onun var olmadığı anlamına gelmez. Şu kelimenin, gerçekten bir cevap teşkil ettiği ve gayet de önemli bir kelime olduğunu anlatamıyoruz sanırım: Bilmiyoruz. Bu konuda elimizde veri yok. Veri yok ise, varlığını düşünmemiz için sebep de yok demektir. Ama sebep yok demek "o yok" demek değildir.

Umarım açıklayıcı olabilmişimdir. Sağlıcakla...

279 görüntülenme
5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close