Sibirya'daki Ay Tutulmasını Gösterdiğini İddia Eden Video Gerçek Değil!

İddia

Bu videoda, Alaska ile Rusya arasından Güneş tutulmasının nasıl gözüktüğü görülmektedir. Muhteşem, öyle değil mi?

Gerçek mi?

Sahte

Gerçek Ne?

Video, Tiktok'taki bilgisayarla grafik üretme (CGI/VFX) sanatçısı "aleksey__nz" tarafından üretilmiştir (sonradan kullanıcı adını "laryloo" olarak değiştirmiştir). Video, gerçeği hiçbir şekilde yansıtmamaktadır.

İddianın Kökeni

Video, ilk olarak TikTok üzerinden paylaşıldıktan sonra, birçok sosyal medya hesabı tarafından tekrar paylaşılarak popüler hâle getirilmiştir. Aynı ismin daha önce yaptığı ve bilimsel dezenformasyona neden olan çalışmalar, Malumatfuruş tarafından bir Twitter zincirinde paylaşılmış paylaşılmıştır.

Bilgiler

Bu video, bu konuda yapılan CGI çalışmaları arasında hatalı olduğu en bariz olanı olabilir. Her ne kadar olan olay astronomi bilgisiyle açık bir şekilde çürütülse de, fotoğrafçılık deneyimi olan birisi tarafından da sezgisel olarak hatalı olduğu fark edilebilir.

Bu Videonun Yanlış Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Astronomik Açıklama

Ay'ın gökyüzündeki büyüklüğü, onun Dünya'ya olan uzaklığı ve gerçek çapıyla alakalıdır. Ay'ın Dünya'ya ortalama uzaklığı 384,000 kilometre ve yarıçapı 1,737 kilometredir. Bu da onu gökyüzünde yaklaşım yarım derecelik bir boyutta görmemiz anlamına gelir. Zaman zaman yakınlaşıp uzaklaşsa da bu miktar, profesyonel bir gözün bile fark edebileceği düzeyde değildir.

Dünya'nın yarıçapının 6,371 kilometre olduğunu hesaba katacak olursak, Dünya'nın farklı bir konumundan Ay'a bakmanın, Ay'ın büyüklüğünü fark edilebilir bir miktarda değiştirmeyeceğini görürüz. Çünkü bu değer 384,000 kilometrenin yanında çok küçüktür.

Bir diğer hata da Ay'ın gökyüzündeki hareketinin bu kadar hızlı olması durumudur. Gök cisimlerinin gökyüzündeki hareketi, aslında Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hareketiyle ilişkilidir. Bir yıldız bulunduğu konuma, yaklaşık 24 saat sonra tekrar gelir (360 derecelik bir dönüş). Ay gibi yakın gök cisimleri, kendi yörünge hareketlerinden dolayı, 24 saatten biraz daha farklı bir saatte aynı noktaya ulaşır. Bu sapma günde yaklaşık 13 derecedir. Bu da yaklaşık 50 dakikalık bir sapmaya karşılık gelir. Yani gökyüzündeki tam hareketini tamamlaması yaklaşık 23 saat sürer şeklinde de yorumlayabiliriz. Oysa ki videoda bu saniyeler sürüyor. Böyle bir durumda Ay'ın yörünge hızı o kadar büyüktür ki yörüngede kalması mümkün olamaz.

Keza bu hareket, Dünya'nın her yerinden yaklaşık olarak aynı görünür. Çünkü olay Dünya'nın dönüşüyle alakalıdır. Sadece gökyüzündeki konumu değişiklik gösterebilir.

Buna ek olarak Ay'ın gökyüzünde ve kendi etrafında yaptığı absürt dönüşten de anlaşılacağı üzere, yakınımızdaki (ama görünmeyen) bir cismin etrafında yörünge hareketi yaparken Dünya'ya inanılmaz bir biçimde yaklaşıyor. Bu tür bir gelgit kuvvetinin neden olacağı şeyler bir yana, bu şekilde bir üçlü sistemin olmayacağını da biliyoruz.

Video Açıklaması

Videoda en rahatsız edici durum, görüntüdeki hareketliliktir. Bazı telefoto lensler ile Ay'a bu denli olmasa da epey bir yaklaşabilmek mümkündür. Fakat bu kadar yakınlaşma durumunda, el titremesini bırakıp, sabit bir tripoda esen bir rüzgar bile belirgin bir titreşim yaratır. Ay'ın bu hızlı hareketini takip edebilmek için yapılacak bir hareket ise bu kadar yumuşak (yapay) olmayan bir titreşime neden olacaktır. Hiç kuşkusuz bu da yapay olarak kurgu sırasında videoya eklenebilirdi.

Aynı şekilde videoda ses olarak bas bir sesin geldiği duyulmakta. Genelde bu tür içeriklerde bir gerilim hissiyatı katmak için bu yapılmaktadır. Benzer şekilde tutulma başlangıç ve bitişininde de bir ses değişimi duyuluyor. Bu da videoyla ilişkilendirilecek bir hissiyat yaratmak için sonradan verilmiş gibi görünüyor. Bu tür dezenformasyonlara neden olan içeriklerde, böyle efektler yaygın olarak görülüyor, çünkü içgüdüsel olarak inandırıcılığı da artırmakta ve benzer amaçlarla sinema endüstrisinde sıkça kullanılmaktadır.