Rubik Kübü'nde Sınırları Zorlamak: Rubik Kübü Nedir?

Rubik Kübü, Macar heykeltraş ve mimar Prof. Dr. Ernő Rubik tarafından 1974 yılında icat edilmiştir. 1980 yılında ilk defa ticari hale getirilmiş ve aynı sene Almanya Yılın Oyunu ödülünü "bulmaca/yapboz" kategorisinde kazanmıştır. 2009 yılı itibariyle Dünya çapında 350 milyon adet satılmıştır. Bu, Rubik Kübü'nü Dünya'nın en çok satılan yapboz oyunu yapmaktadır. Aynı zamanda Dünya'nın en çok satan oyuncağı olarak da bilinmektedir.

Klasik 3x3 küp üzerindeki 6 yüzde 9'ar yapışkan bulunur. Her biri, şu 6 renkten biridir: beyaz, kırmızı, mavi, turuncu, yeşil ve sarı. Günümüzdeki versiyonlarda beyaz sarının, mavi yeşilin, turuncu kırmızının karşısında yer alır. Her ne kadar popülerliğinin zirvesine 1980'lerde ulaştıysa da, halen "hızküpleri" diyebileceğimiz "speedcuber" isimli kişiler, Dünya rekorlarını kırmaya çalışmakta ve bu oyuncağın sınırlarını zorlamaktadır. Burada da, bunun örneklerinden birini göreceğiz:

Bu küplerin her bir yüzündeki parça sayısı 9 olmak zorunda değildir, daha karmaşık ya da daha az karmaşık yapılabilir. Örneğin klasik 9 parçalı bir küpte 8 köşe, 12 kenar bulunur. Köşelerdeki parçalar 40,320 farklı pozisyonda bulunabilir. Köşelerde bulunan 8 pozisyondan 7 tanesi bağımsızdır, 8.'nin pozisyonu ise önceki 7 tanesine bağımlıdır ve 2187 olasılıktan birine uymak zorundadır. Kenarlardaki parçalar ise 239,500,800 farklı olası pozisyona sahiptir.

Benzer şekilde 11 kenarı bağımsız olarak belirleyebilirsiniz, 12. ise ilk 11'in konumuna göre 2048 olası pozisyondan birinde bulunur. Bu olasılıklar göz önüne alındığında, klasik bir Rubik kübü 43.252.003.274.489.856.000 farklı pozisyona girebilir. Bu, 43 kuintilyona eşittir (1000 katrilyon, 1 milyon trilyon). 

Bir Rubik Kübü rastgele çözülmemektedir, çok iyi belirlenmiş algoritmalar bulunur ve bunları takip etmek gerekir. Bu açıdan bakıldığında, çok faydalı bir matematik pratiği olarak da görülebilir. Ayrıca el-göz koordinasyonunu geliştirmek bakımından da faydalı olduğu söylenebilir. Ne yazık ki bu algoritmalar oldukça karmaşık olabilmektedir; dolayısıyla buraya sığdırmak mümkün olmayacaktır. Konuyla ilgili oldukça faydalı internet siteleri ve kitaplar bulunmaktadır.