Roma Sezarlarından Claudius ve Vitellius, Tarihte Belgelenmiş İlk Bulimia Nervoza Vakaları Olabilir!

Bulimia nervoza, tıkanırcasına yeme nöbetlerini, kendi kendini kusturma davranışlarını ve müshil ürünlerini yanlış yere kullanma gibi telafi edici davranışları içeren bir yeme bozukluğudur. Bulimia nervozası olanlar, normal veya normalin üzerinde kilodadırlar. Telafi edici davranışların varlığı nedeniyle de, tıkanırcasına yeme bozukluğu tanılı diğer hastalardan ayrılmaktadırlar.^[1]

Bulimia Nervoza Nedir?

1979'da İngiliz psikiyatrist Gerald Russell, kliniğinde anoreksiya nervoza tedavisi gören 30 hastayı, "şişman olmaktan hastalıklı bir şekilde korkan kişiler" olarak tanımlamıştı. Bu hastalar, kilolarını kendi belirledikleri bir eşiğin altında tutmak için kendi kendini kusturma, müshil ürünleri kullanma ve kendilerini uzun süre aç bırakma davranışlarına sahiplerdi.^[2] Russell, aşırı yiyen ve kendini kusturan bulimia nervoza hastalarını ise, ayrı bir yeme bozukluğu olarak sınıflandıramamıştı. Aşırı yeme ve kilo alımı nedeniyle, "anoreksiya nervoza hastasının en kötü korkularının gerçekleşmesi" olarak kategorize etmişti. Anoreksiya hastalarına kıyasla, bulimia hastalarının daha kötü prognoza sahip olduğunu, tedaviye daha dirençli olduklarını, fiziksel komplikasyon riskinin daha yüksek olduğunu ve intihar riskinin arttığını ifade etmişti.^[2]

Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel El Kitabı'nın 1980'de yayınlanan üçüncü baskısı, bulimia tanısının geçtiği ilk kaynaktı. Ancak o zamanlar bulimia, sadece tıkanırcasına yeme davranışlarının varlığı olarak tanımlanıyordu. 1987'de yayınlanan gözden geçirilmiş baskıda, ilk olarak bulimia nervoza terimi kullanıldı. Durumun psikiyatrik doğasına uygun olarak nervoza terimi de eklenmiş oldu.^[3]

2004 yılında, bulimianın doğası ve seyri hakkında yirmi beş yıllık birikime sahip olan Russell, bulimia hastalarının anoreksiya hastalarına kıyasla daha olumlu ve uzun vadeli prognoza sahip olduğunu belirterek, eski görüşünü geri çekti. Ayrıca tıp ve psikiyatri topluluklarının da yaptığı gibi, bulimianın gerçekten de anoreksiyadan farklı bir yeme bozukluğu olduğunu kabul etti.^[4]

Tarihte bulimia nervoza, Russell'in 1979'daki makalesine kadar bilimsel olarak araştırılmamış ve kapsamlı bir şekilde tanımlanmamıştı. Genellikle modern bir fenomen olarak kabul edilmiş olsa da, patolojik olan vakalar 17. yüzyıla kadar belgelenmiştir. Bulimia, diğerlerinin yanı sıra Aristoteles tarafından da kullanılan ve "bir öküz, boğa veya inek yemek için gereken açlık" anlamına gelen, eski bir Yunanca kelimedir.^[5]

Bulimia Nervoza Olabileceği Düşünülen İki Roma Sezarı: Vitellius ve Claudius

Roma İmparatorluğu'nun başlarında, Romalılar tarafından tıkanırcasına yeme ve kendi kendini kusturmanın uygulandığına dair bazı belgeler bulunmaktadır. Tarihte bulimia nervoza oldukları düşünülen, şölenlerde yedikleri yiyecekleri midelerinde boş yer açıp daha fazla yiyebilmek için vomitorium denilen özel yerlerde kusan iki Roma imparatoru vakası tespit edilmiştir. Bunlar Vitellius ve Claudius'tur.

Suetonius, saray çevresinde uzun zamanlar geçirmiş, imparatorluğun resmi ve gizli arşivlerini incelemiş bir yazardır. Sezarların Yaşamı adlı yapıtında, Roma'nın ünlü yöneticilerini konu almış ve özel hayatlarına kadar girerek eleştirel biçimde detaylar vermiştir. Fakat yazdıkları sadece kendi düşünceleri değil, halkın iktidar hakkındaki eleştiri ve dedikoduları da olduğu için tarihsel açıdan önemli bir belgedir.

Suetonius'un yazdıklarında geçenlere göre Roma imparatoru Claudius, iktidar alanını güçlendirmek için sık sık şölenler düzenliyordu. 600 kişinin katılabileceği akşam yemeklerine kendisi gibi soyluları davet etmekteydi. Herhangi bir zamanda veya yerde yemek yemeye, özellikle şarap içmeye çok hevesliydi. İmparator, bir keresinde kendisini şişirene kadar yemişti ve yatağa giderek uzanmıştı. Ağzını sonuna kadar açarak, kusmak ve midesini rahatlatmak için boğazına bir tüy sokturdu. Suetonius'un öne sürdüğüne göre bu davranış, bilinçli olarak kendini kusturma davranışının başka bir varyasyonudur. Kitapta kusma davranışından ziyade, iktidarın açgözlülüğü üzerinde durulmuş ve emperyal savurganlığa dikkat çekilmiştir.^[6]

Hükümdarlık süresi en kısa olanlardan biri olan Vitellius ise, kendini her şeyden önce lükse adamıştı. Günde en az üç öğün, bazen dört öğün yiyordu. Bunlar genellikle kahvaltı, öğle yemeği, akşam yemeği ve daha sonra alkol tükettiği ek öğünlerden oluşmaktaydı. Kusma alışkanlığı sayesinde yemeklerden sonra kendini ve midesini rahatlatıyordu, bu şekilde daha fazla yemek yiyebiliyordu. Çok iştahlı olmasının yanı sıra, ne zaman yediğine de dikkat etmiyordu. Bu davranışlarını görev esnasında da sürdürmekteydi.^[7]

Wikipedia

Claudius ve Vitellius, bilinen kadarıyla tıkanırcasına yiyen ve bilinçli bir şekilde kusan, iyi belgelenmiş en eski tarihi kişilerdir.^[8]Vitellius ve Claudius'un şişman olma konusunda hastalıklı bir korkuya sahip olmaları pek olası görünmese de, Vitellius'un aşırı kilolu olduğunu, kitapta geçtiği üzere yanında çalışanların onun fiziksel kusurlarıyla alay etmesinden tahmin ediyoruz. Bu kanıta göre Vitellius, fiziksel görünüşü konusunda hassastı ve şişmanlamaktan korkuyor olabilirdi. Ancak daha büyük olasılıkla, fazladan kilo almadan daha çok yiyebilmek için, yani açgözlülüğünden kaynaklanan bir nedenle kendini kusturuyordu. Claudius ise uzun boylu ve yakışıklıydı. Zayıf sayılmazdı ve boynu kalındı. Boynunun kalın olduğu, Claudius portresi taşıyan altın bir aureus tarafından doğrulanmaktadır.^[9]

Google Arts and Culture

Kusturucu ürünler bu ziyafetlerde kötüye kullanılmış olsa da, şaşırtıcı bir şekilde Hipokrat ve Celsus da dahil olmak üzere antik çağın en ünlü doktorlarından bazıları, sağlığa yardımcı olabilecek bir temizlik önlemi düşüncesiyle aralıklı olarak kusmayı ve müshil kullanımını önermekteydiler.^[10]Eski Mısır gibi bazı kültürler de, insan hastalıklarının yiyeceklerden geldiği gibi yanlış bir düşünceyle sağlığı korumak için kusturucu kullanarak her ay art arda üç gün boyunca kendilerini arındırdılar. Fakat bu tutumlar, elbette ki günümüzdeki tutumlardan farklıdır. Bu davranışlarda, günümüzdeki bulimia hastalarında bariz bir özellik olan zayıflık dürtüsünün bulunduğuna dair yeterli kanıt yoktur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Sonuç

Sonuç olarak bulimia nervoza, 20. yüzyılda ortaya çıkmış bir yeme bozukluğu olarak görülse de tarihteki örnekleri daha eskiye dayanmaktadır. Fakat Romalıların büyük çoğunluğunun genelde sağlıklı beslenme alışkanlıklarının olduğu bilinmektedir. Claudius ve Vitellius unutulmaz istisnalardır. Tabii ki Romalılardan kastedilen zenginlerin sofrasıdır, arka planda çalışanların ne yediğine ve nasıl yediğine dair pek de bir şey bilmemekteyiz.