Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Renkler, Vücudumuzun Biyolojik Saatini Düzenliyor!

3 dakika
7,956
Renkler, Vücudumuzun Biyolojik Saatini Düzenliyor! Emmanuelle Moureaux
Tüm Reklamları Kapat

Evimizin duvarında asılı olan duvar saati veya kolumuzda taşıdığımız kol saati gibi vücudumuz da güneş ışığına bağlı olarak çalışan son derece hassas bir “iç” saate sahiptir. Bu saat hayatımız için o kadar önemlidir ki tik takları uyku saatlerimizden beslenme alışkanlıklarımıza kadar neredeyse her metabolik olayda duyulabilir. Vücudun iç saatinin yapısını inceleyen bilim dalı olan kronobiyoloji temel olarak beyin ve diğer organların nasıl bir saat gibi işlev gördüğünü aydınlatmayı amaçlıyor.

Vücudumuzun iç saatini şekillendiren unsurlar nelerdir? Tabi ki temelde evrim yatar çünkü milyonlarca yıldır tüm canlıların doğaya uyum göstermesini sağlayan da yine bu süreçtir. Evrimsel süreç güneş ışığı organizmaların uyuyup uyanmasında, yemek bulmasında ve dolayısıyla onların iç saatinin şekillenmesinde çok etkili olmuştur. Hâl böyleyken gün batımının güzel renkleri bile hoş manzaradan daha anlamlı olabiliyor.

İngilitere’de Manchester Üniversitesi’nde sıçanlar üstünde yapılan araştırmalar güneş ışığının içindeki farklı renklerin hayvanlardaki biyolojik saat üzerinde değişikliklere neden olduğunu gösterdi. Çevresel uyumun aydınlatılması açısından çok önemli görülen araştırmanın yürütücüleri insanlarda da benzer etkilerin görülebileceğini düşünüyor.

Tüm Reklamları Kapat

Vücudun 24 saatlik zamanının düzenlendiği sisteme sirkadyen ritmi denir. Güneş ışığının sirkadyen ritmini suprakiyazmatik çekirdek üzerinden etkilediği uzun zamandır biliniyordu. Ancak şimdiye kadar sadece gelen ışık miktarının canlı metabolizmasını etkilediği düşünülüyordu. Güneş ışığının içinde barındırdığı farklı renk tayflarının da biyolojik saat üstünde etkili oluşu kronobiyoloji sahasında birçok yeni kapı açacaktır.

Araştırma ekibi tüm omurgalılarda biyolojik saatin düzenlenmesinde temel görevleri üstlenen suprakiyazmatik çekirdek (SKÇ) adlı bir beyin bölgesine odaklandılar. Bu alan gün içindeki ışık miktarına göre beyinde elektriksel ve kimyasal ritimlerin 24 saat boyunca dengede tutulmasından sorumludur. Gözden giren ışık miktarının SKÇ’yi etkilediği biliniyor ancak araştırmacılar renklerin de bu bölgenin düzenleyici rolü üzerinde etkisi olup olmadığını merak ettiler. 

Bilim insanları hayvanları farklı yoğunlukta ve renkte ışığa maruz bıraktıktan sonra SKÇ’lerindeki nöronların elektriksel faaliyetini ölçtüler. Bu alandaki nöronların en az dörtte biri renklerdeki değişikliklere güçlü yanıtlar verdi. Özellikle şafak söktüğünde ortaya çıkan diğer renklere göre daha kısa bir dalga boyuna sahip olan mavi ışık nöronları diğer renklere göre daha farklı bir şekilde uyarmıştı.Ekip bir sonraki aşamada renk değişikliklerin nasıl bir etkisi olduğunu anlamak amacıyla farelerin kafesleri etrafında LED ışıklarıyla yapay bir gökyüzü oluşturarak gece ve gündüz döngülerini taklit etmeye çalıştılar.

Sıçanların vücut sıcaklığı gece boyunca çok üst seviyelere çıkar. Bilim insanları yapay gökyüzünde renk değişikliği yaptıklarında sıçanların biyolojik saatlerinde çeşitli bozulmalar meydana geldi ve vücut ısıları doğal halinden 30 dakika önce en yüksek seviyeye ulaştı.

Tüm Reklamları Kapat

Vücut ısısının düzenlenmesinde yaşanan bu değişimin biyolojik saatten kaynaklandığından emin olmak için araştırmacılar yapay gökyüzü ortamında tutulan sıçanların suprakiyazmatik çekirdek dokusunu incelediler. Bu bölgenin nöronlarının elektriksel faaliyetine bakarak araştırmacılar biyolojik saatin normalden daha hızlı veya yavaş çalıştığını tespit edebiliyorlar. Yapılan incelemeler sonrasında vücut ısısında gerçekleşen zaman kaymasının biyolojik saat kaynaklı olduğu görüldü.

Sıçanlarda yapılan bu deneyler insanlar için de büyük önem taşıyor. Özellikle uçak yolculuğu sonrası yaşanan jet gecikmesi ve mevsimsel depresyon konularında biyolojik saatin daha iyi anlaşılması birçok tedavi yolunun da kapısını aralayacaktır. Örneğin jet gecikmesini tedavi etmenin bir yolu yolcunun parlak ışığa maruz kaldığı ışık kutusudur. Bu ışığın içinde renkler de eklendiğinde tedavi daha iyi sonuçlar verecektir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
20
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 10
  • İnanılmaz 5
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • Bilim Budur! 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Science | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 14:49:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3981

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Eşey
Genler
Evrim Ağacı Duyurusu
Yeşil
Asteroid
Beslenme Bilimi
Kalıtım
Sendrom
Kanser
Dağılım
Ağrı
Nöronlar
Deniz
Sars
Ara Tür
Renk
Embriyo
Tür
Periyodik Tablo
Hukuk
Ortak Ata
Carl Sagan
Evrimsel Tarih
Hayatta Kalma
Kanser Tedavisi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. Taybaş, et al. Renkler, Vücudumuzun Biyolojik Saatini Düzenliyor!. (14 Aralık 2015). Alındığı Tarih: 21 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3981
Taybaş, Ç., Bakırcı, Ç. M., Havle, . (2015, December 14). Renkler, Vücudumuzun Biyolojik Saatini Düzenliyor!. Evrim Ağacı. Retrieved November 21, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3981
Ç. Taybaş, et al. “Renkler, Vücudumuzun Biyolojik Saatini Düzenliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 14 Dec. 2015, https://evrimagaci.org/s/3981.
Taybaş, Çağlayan. Bakırcı, Çağrı Mert. Havle, . “Renkler, Vücudumuzun Biyolojik Saatini Düzenliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, December 14, 2015. https://evrimagaci.org/s/3981.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close