Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Raynaud (Reyno) Sendromu

Raynaud (Reyno) Fenomeni Nedir? Nasıl Oluşur?

5 dakika
13,924
Raynaud (Reyno) Sendromu WebMD
Tıbbi İçerik Uyarısı

Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.

Daha Fazla Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat
Raynaud Sendromu
  • Türkçe Adı Raynaud Sendromu
  • İngilizce Adı Raynaud's Syndrome
  • OrphaNet
  • Diğer İsimleri Reyno Hastalığı

Genel Bilgiler: Patoloji ve Mekanizma

Reyno (İng.: Raynaud) sendromu, bir "hastalık" tanımından ziyade bir "fenomen", "sendrom" veya bir "bozukluk" olarak adlandırılır. Bozukluk, sendrom ve hastalık ayrımlarını incelediğimiz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Temel olarak el ve ayak parmaklarında küçük damarların daralması veya büzülmesi ile parmak uçlarında renk değişimlerine neden olan vazospastik, yani dolaşım bozukluğudur. Soğuk hava, duygusal strese ya da diğer fiziksel tetikleyiciler veya ilaca bağlı olarak ortaya çıkabilir. Daha soğuk bölgelerde yaşayan insanlarda görülme sıklığı daha fazladır. Bunun vücudun daha fazla ısı kaybını önlemek amacı ile geliştiğini söylemek mümkün. Herhangi bir sekel bırakmaz, ancak yaşam kalitesini etkileyebilir.

Raynaud sendromu, primer (idiopatik - nedeni bilinmeyen) ve sekonder (diğer hastalıklara bağlı gelişen) olarak iki yere ayrılır. Primer Raynaud daha sıktır, tedavi gerektirmez ve çoğu kendiliğinden iyileşir. Sekonder Raynaud altta yatan nedenler - romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus gibi bağ dokusunu etkileyen hastalıklar; ateroskleroz (damarda tıkanıklığa neden olan plak oluşumu), uzun süre benzer hareketler yapmak veya titreşimli aletler kullanmak; sigara; ilaç tüketimi (antidepresanlar, antimigren ilaçlar gibi); Buerger hastalığı (tütüne bağlı gelişen damar tıkanıklığı) - eşlik eder ve ciddi olma eğilimindedir.

Raynaud sendromu veya fenomeni, birkaç mekanizma ile oluşur:

Tüm Reklamları Kapat

  • Azalmış kan akımı,
  • Kan damarlarının daralması,
  • Nörolojik yanıtlar,
  • İnflamatuar ve immün yanıtlar.

Somatosensoriyel sistem çevre sıcaklığının algılanması ve bedenimizin sıcaklığının uygun hale getirilmesine yardımcı olur. İşte bu sistem sayesinde soğuk hava ile uyarılan soğuk reseptör TPRM8 (geçici reseptör potansiyel iyon kanalı) aktive olur ve damar daralması (vazokonstrüksiyon), termogenez ve soğuktan kaçış ile sonuçlanır. Daralan damarlardan yeterli kan akımı devam edemez, kan akımı geçici olarak durur.

Primer Raynaud parmak uçlarındaki damar kaslarında bulunan alfa-2 adrenerjik duyarlılığının artması sonucu vazokonstrüksiyon gelişimi söz konusudur. Alfa-2 adrenerjik soğuğun tetiklediği sempatik sinir sisteminden etkilenir ve aktifleşir. Yapılan çalışmalarda alfa-2 adrenerjik reseptör inhibitörlerinin kullanımının hastalığın şiddetini azalttığı görülmüştür.

Sekonder Raynaud, vazokonstrüksiyon neden olan endotel hücrelerden salınan endotelin-1'dir. Bu da altta yatan nedene bağlı olarak gelişen damar endotel hasarının bir sonucu olarak sentezlenir ve damarlar daralır.

Belirti ve Bulgular

Raynaud hastalığının renk değişimi evreleri
Raynaud hastalığının renk değişimi evreleri
NKFU

Reyno fenomeni tipik olarak 3 fazdan oluşan parmak uçlarındaki renk değişimleri ile kendini gösterir.

Tüm Reklamları Kapat

  1. Klasik olarak gelişim sırası: beyaz renk veya solukluk (iskemik faz),
  2. Ardından mavi renk veya siyanoz (deoksijenasyon fazı),
  3. Sonuncu olarak da kırmızı renk veya eritem (reperfüzyon fazı).

Açıklık getirecek olursak, birinci fazda kan akımı durduğundan dokuda iskemi oluşur. Devamında dokunun ihtiyaç duyduğu oksijen eksikliği ile siyanoz görülür. En sonunda gelişen eritem ise dokuya yeniden kan akımı başladığının belirtecidir.

Reyno hastalığı tek parmakla başlar ve diğer parmaklara yayılır. Başparmak genellikle korunmuştur. Eğer başparmak da etkilenmişse, sekonder Raynaud geliştiğini gösterir. Ayrıca parmaklar haricinde diğer periferik dokular, örneğin yüz bölgesi, kulaklar, dizler de etkilene bilir.

Hastaların ortak şikayetleri iğne batması hissi, uyuşukluk, ağrı gibi semptomlar olabilir. Vazokonstrüksiyon süresinin uzamasına bağlı iskemik hasarın neden olduğu ülserler gelişimi gibi ağır sonuçlar da görülebilir. Daha ciddi durumlarda ise kangren ve parmak kaybına kadar giden çok ciddi sonuclar doğurabilir. Genel olarak ağır hasarlar sekonder Raynaud'un sonucudur.

Vazokonstrüksiyon süresinin uzamasına bağlı olarak gelişen kangren
Vazokonstrüksiyon süresinin uzamasına bağlı olarak gelişen kangren
BMJ journals

Bir diğer deri tezahürü olarak livedo retikülaris görülebilir. Deride morumsu benekler oluşur ve ısınma ile bu benekler kaybolur. Ancak sekonder eşlik eden durumlarda geri döndürülemez.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Primer Raynaud ile ilişkili risk faktörler şöyle sıralanabilir:

  1. Cinsiyet: Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.
  2. Yaş: Her yaşta görülebilirse de, daha çok 15-30 yaş aralığında belirir.
  3. İklim: Soğuk iklim bölgelerinde yaşayanlarda bu duruma diğerlerinden daha sık rastlanır.
  4. Aile hikayesi: Birinci dereceden akrabanızda - ebeveyn, kardeş veya çocuğunuzda - Reyno hastalığı hikayesi sizi bu durum için daha fazla risk altında bırakıyor gibi görünüyor.

Sekonder Raynaud ile ilişkili risk faktörler ise şöyle sıralanabilir:

  1. İlişkili hastalıklar; Skleroderma ve lupus gibi hastalıklar olabilir.
  2. Belirli meslekler; Vibrasyonlu alet kullanımı veya tekrarlayan travmalara neden olan meslekler neden olabilir.
  3. Belirli maddeler; Örneğin sigara, ilaç kullanımı ve s.

Teşhis Yöntemleri

Teşhis için bir detaylı anamnez ve fizik muayene sonrası laboratuvar değerlendirilmesi yapılır. Tipik olarak kan sayımı, kas enzimleri, romatoid faktör, tiroid kontrolü, hepatit taraması, anti-fosfolipid antikor, anti-nötrofil sitoplazmik antikorlar test edilir. Özellikle Reyno için daha önemli neden olarak görülen bağ dokusu hastalıklarının antikorlarının araştırılması üzerinde durulur: ANCA (antinükleer antikorlar), anti-SSA, anti-RNA polimeraz III gibi.

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Tedavi iskemik doku hasarı ile gelişmiş ciddi durumlarda olan hastalara yapılır ve nedene bağlı olarak kişiden kişiye değişir. Reyno ataklarını önlemek için ilk olarak yaşam tarzının değiştirilmesi önerilir. Bunlara soğuktan, stresten, sigaradan uzak durmak, sıcak tutan giysiler giymek dahildir.

Eğer hasta konservatif tedaviye cevap vermezse, medikal terapi gerekir.

Medikal tedavi esas olarak vazodilatasyon ya da anti-vazokonstrüktif tedavi yönündedir. Vazodilatör ilaçlardan kalsiyum kanal blokörleri, nitratlar, prostoglandinler ve vazokonstrüktör etkiyi bloke eden ilaçlardan ise endotelin reseptör antagonistleri, anjiotenzin-reseptör blokörleri, alfa-adrenoreseptör blokörleri kullanılır.

Tüm Reklamları Kapat

Müddet Tahminleri (Prognoz)

Çoğunlukla birinci ve ikinci faz atak süresi 20 dakika sürer sonra perfüzyonun düzelmesi ile birlikte her şey normale döner. Ancak durumun şiddeti ile doğru orantılı olarak süre uzayabilir. Geçen her dakikada doku hasarının şiddeti artar.

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Primer Reyno ile daha sık karşılaşırız. Daha çok 15-25 yaş aralığında başlar. Sekonder Reyno ise 35-40 yaş aralığında başlar. Her iki durumda da kadınlar, özellikle de soğuk iklim bölgesinde yaşayanlar daha çok etkilenir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
27
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Bilim Budur! 6
  • Korkutucu! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Muhteşem! 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Sıkça Sorulan Sorular

Vazospastik bir hastalık

Reyno hastalığı

Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 25/12/2024 14:36:33 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9301

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Jüpiter
Yüzey
Keşif
Psikoterapi
Antropoloji
İnsan
Antik
Mitler Ve Gerçekler
Doğru
Duygu
Zehir
Lipit
Nötron Yıldızı
Türkiye
Farmakoloji
Deniz
Dinozorlar
Yiyecek
Taksonomik Sınıflandırma
Kalori
Sinaps
Önyargı
Bitkiler
Oksijen
Nörobilim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
F. Rəsul, et al. Raynaud (Reyno) Sendromu. (8 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 25 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9301
Rəsul, F., Türkoğlu, P. (2020, September 08). Raynaud (Reyno) Sendromu. Evrim Ağacı. Retrieved December 25, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9301
F. Rəsul, et al. “Raynaud (Reyno) Sendromu.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 08 Sep. 2020, https://evrimagaci.org/s/9301.
Rəsul, Fizzə. Türkoğlu, Pedram. “Raynaud (Reyno) Sendromu.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, September 08, 2020. https://evrimagaci.org/s/9301.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close