Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Polonyum: Litvinenko’yu Öldüren Gizemli Madde

Polonyum: Litvinenko’yu Öldüren Gizemli Madde The Conversation
3 dakika
11,574
Tüm Reklamları Kapat

Eski Rus casusu ve Putin muhalifi Alexander Litvinenko’nun suikasti, son 10 yılın en dikkat çekici suikastlerinden biri olmuştur. Toplumun ilgisini bu kadar çekmesinin nedeni, Litvinenko’nun ender ve ölümcül bir madde olan polonyum-210 ile öldürülmüş olmasıdır. Litvinenko’nun çayına bu maddenin karıştırılıp, casusun bu yöntemle öldürülmüş olabileceği düşünülmektedir. İngiltere’de gerçekleşen ve Putin’in de adının geçtiği bu olayla ilgili İngiliz Polisi de açıklama yapmıştır. Peki bu meşhur polonyum maddesi nedir?

Ender ve Radyoaktif

Polonyum, doğada az miktarda bulunan radyoaktif bir elementtir ve bu haliyle zararsızdır. Bir uranyum filizi olan uranitit (peşblend) üzerinde çalışan Marie Curie tarafından 1898’de keşfedilmiştir. Adını Marie Curie’nin anavatanı olan Polonya’dan alır; element simgesi “Po”dur. Periyodik tablodaki yeri, oksijen ve sülfür elementlerinin başını çektiği 6A grubunun sondan bir önceki sırasıdır. Polonyumun, kütle numaraları 194 ile 218 arasında değişen 33 izotopu vardır. Bu izotoplardan en önemlisi ise Marie Curie tarafından keşfedilmiş olan polonyum-210’dur.

Tüm Reklamları Kapat

Uranyum atomları, yavaşça diğer atomlara bozunur; bu bozunmanın ara basamağı polonyumdur, son durağı ise kararlı bir element olan kurşundur. Bu radyoaktif bozunmadan dolayı polonyum, sürekli bir oluşma ve bozunma döngüsü içindedir. Bu nedenle kayda değer bir miktarda polonyum oluşumu ve birikmesi olmaz.

Polonyum-210 ilk olarak uranyum filizlerinden izole edilmesine rağmen, bugünlerde bizmut atomlarını nötron bombardımanına tutarak yapay olarak elde edilebiliyor. Litvinenko davasında ifade vermiş bir uzmana göre, dünyada polonyum üretimi yapan tek yer, Moskova’nın yaklaşık 800 km güneydoğusundaki Sarov şehrinde bulunan kapalı bir nükleer tesistir. Suikastte kullanılan polonyum maddesi ise büyük ihtimalle buradan gelmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Sağlıklı günlerinde Alexander Litvinenko
Sağlıklı günlerinde Alexander Litvinenko

Aşırı Derecede Toksik

Polonyum, bilinen en toksik maddelerden biridir. Bazı kaynaklara göre, hidrojen siyanürden yaklaşık bir trilyon kat daha toksiktir. Alfa parçacıkları (helyum iyonları) yaydığı için son derece kararsız ve radyoaktiftir. Birkaç kağıt parçası veya birkaç santimetre hava tarafından bile soğurulabilen bu parçacıkların size zarar verebilmesi için, polonyum maddesinin vücudunuzun içinde olması gerekir. Yaydığı alfa parçacıklarının bu kadar kolay soğurulabiliyor olması, Geiger Sayacı gibi radyasyon dedektörlerinin bu maddeyi tespit etmesini zor kılmaktadır. Bu nedenle, polonyum kaçakçılığı yapmak, diğer ölümcül maddelere oranla daha kolaydır.

Polonyum, vücuda yakın bir zamanda girdiyse, onu çıkarmanın birkaç yolu olabilir; midenin içeriğini emerek veya mideyi suyla yıkayarak (lavaj). Ağır metal zehirlenmesinin tedavisinde kullanılan kıskaçlayıcılar (chelating agents), çok çabuk kullanılabilirse vücuttan polonyumu uzaklaştırabilir, ama polonyum kana ulaşırsa, akut radyasyon sendromuna yol açabilir ve çoklu organ yetmezliğinden ölebilirsiniz.

Ömrünün son demlerinde Alexander Litvinenko
Ömrünün son demlerinde Alexander Litvinenko

Bu alfa ışıması hücrelerdeki kimyasal bağları koparır, DNA’ya zarar verir ve hücreyi daha da büyük yıkıma uğratabilecek serbest radikalleri oluşturur. Detay vermek gerekirse, beyaz kan hücresi (lökosit) sayısını düşürerek sizi enfeksiyonlara ve hastalıklara daha yatkın hale getirir; eninde sonunda kan nakline ihtiyaç duyarsınız.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Karaciğer, böbrekler, dalak ve kemik iliği, alfa ışımasının birincil hedefleri olduğu için çok fazla zarar görür. Bu radyasyon, sindirim yoluna ağır hasarlar verir ve mide bulantısına, kusmaya yol açar. Birkaç gün içinde kemik iliği yetmezliği başlar. Bu radyasyonun diğer bir hedefi de saç folikülleri olduğundan Litvinenko, ölmeden önce kel kalmıştır.

Tarihte polonyum nedeniyle ölen ilk isim Alexander Litvinenko değildir. 1956’da, Marie Curie’nin kızı Irene Joliot-Curie’nin de polonyum nedeniyle geliştirmiş olduğu düşünülen lösemiden öldüğü bilinmektedir. Filistinli lider Yasser Arafat’ın da, Litvinenko’ya benzer bir şekilde zehirlenip öldürüldüğü bazı çevrelerce iddia edilmektedir.

Not: Bu yazı aynı zamanda Bilimkurgu Kulübü'nde yayınlanmıştır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
5
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Korkutucu! 5
  • Muhteşem! 3
  • Tebrikler! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • İnanılmaz 2
  • Bilim Budur! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2023 21:54:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4307

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Beslenme Davranışları
Tercih
Doğal Seçilim
Hukuk
Süpernova
Yeni Doğan
Mantık
Normal Doğum
Radyasyon
Koronavirüs
Goril
Bilim Tarihi
Vaka
Algı
Ses
Süt
Savaş
Fare
Uzay Aracı
Optik
Metabolizma
Kitap
Akciğer
İstatistik
Spor
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Türkiye Kıyıları Nasıl SONSUZ Uzunlukta Olabilir? | Sahil Paradoksu!
Türkiye Kıyıları Nasıl SONSUZ Uzunlukta Olabilir? | Sahil Paradoksu!
Deadpool Gibi Ölümsüz Olmak Mümkün mü?
Deadpool Gibi Ölümsüz Olmak Mümkün mü?
Plazma Küresi Nasıl Elektrik Saçıyor?
Plazma Küresi Nasıl Elektrik Saçıyor?
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
Megalodon Dişi, Sandığınızdan ÇOK DAHA Büyüktü!
Megalodon Dişi, Sandığınızdan ÇOK DAHA Büyüktü!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Kütükçü, et al. Polonyum: Litvinenko’yu Öldüren Gizemli Madde. (9 Nisan 2016). Alındığı Tarih: 8 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4307
Kütükçü, A., Bakırcı, Ç. M. (2016, April 09). Polonyum: Litvinenko’yu Öldüren Gizemli Madde. Evrim Ağacı. Retrieved December 08, 2023. from https://evrimagaci.org/s/4307
A. Kütükçü, et al. “Polonyum: Litvinenko’yu Öldüren Gizemli Madde.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 09 Apr. 2016, https://evrimagaci.org/s/4307.
Kütükçü, Alp. Bakırcı, Çağrı Mert. “Polonyum: Litvinenko’yu Öldüren Gizemli Madde.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 09, 2016. https://evrimagaci.org/s/4307.
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close