Plastik Atıklardan Kurtulmanın Bir Yolu: Mantarlar Sayesinde Değiştirip, Yiyelim!
Araştırmacılar, devam etmekte olan ciddi plastik sorunumuza dikkat çekmek için harika bir yöntem buldular. Plastik malzemeleri sindiren fakat zehirli herhangi bir şey biriktirmeyen iki adet mantar cinsi sayesinde, plastik atığı güvenli ve yenilebilir ürüne çeviren bir cihaz yaptılar. Mucitlerden biri olan Avusturyalı tasarımcı Katharina Unger, Motherboard'dan Kaleigh Rogers'a şöyle konuştu:
Plastiği sindiren fakat ardından hâlâ yenilebilir bir biyokütle oluşturan bir şey üretme fikri bizi gerçekten heyecanlandırdı.
Fungi Mutarium olarak adlandırılan teknoloji, birkaç yıldır geliştirilmekteydi ve Unger şimdi mikrobiyologlarla çalışarak kaç tane farklı tür mantar kullanabileceklerini ve ayrıştırma işleminin verimini nasıl yükselteceklerini çözmeye çalışıyor. Unger şöyle söylüyor:
Sadece bunun etrafındaki işlemleri en iyi hale getirerek bu işlemi hızlandırma potansiyeli bulunduğunu biliyoruz: Sıcaklık ve nem, mantarın plastik malzemeyi kolonileştirmesi için mükemmel bir mikro iklim sağlıyor. Ayrıca, hala tartışmalı olmasına rağmen, [mantarın] genetik modifikasyona (düzenlemeye) tabi tutulması konusu da var. Eğer malzemeleri daha hızlı işleyebilsin diye canlıyı değiştirseydiniz sonuç nasıl olurdu?
Bu epey 'alışılmadık' bir fikir, fakat iş plastiğe geldiği zaman, alabileceğimiz her türlü yardıma ihtiyacımız var. Geçenlerde çıkan bir rapor, önümüzdeki 35 yıl içinde okyanuslarımızdaki balık sayısının, plastik atıkların gerisinde kalacağını ve 2050 yılı itibariyle, 2014 yılında yaptığımızdan üç kat daha fazla plastik üretiyor olacağımızı tahmin etti.
Bu artışın birçoğunu azaltabilecek teknolojiler (Çin'in atık yakıp enerji üreten yeni tesisi gibi), kendi sorunlarıyla beraber geliyorlar, çünkü plastiği yakmak, atmosfere karbondioksit salıyor ve buna gerçekten ihtiyacımız yok.
Fungi Mutarium fikrini hayli ilgi çekici kılan şey ise Fungi Mutarium’un yapay atığı işlemek için sadece doğayı kullanmakla kalmayıp aynı zamanda bizim pratik olarak kullanabileceğimiz bir ürün ortaya çıkarması: Yiyeceği.
Fikir, Yale Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından 2012 yılında yapılan bir çalışmadan geldi. Araştırmacılar, Amazon'da Pestalotiopsis microspora adı verilen nadir bir mantar türü buldular. Bu mantar, plastiklerde kullanılan temel bileşen olan poliüretanı parçalama yeteneğine sahipti. Pestalotiopsis microspora, geçimini tamamen poliüretandan sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda bunu, bir katı atık sahasının dibine benzeyen oksijensiz bir ortam içinde yapıyor.
Görünen o ki, plastik yiyen mantar türleri aslında epey yaygın. Unger, Hollanda'daki Utrecht Üniversitesi'nden bilim insanları ve eş tasarımcı Julia Kaisinger ile birlikte, kendi cihazları için mükemmel olacak iki tane mantar türü belirledi: Pleurotus ostreatus (diğer adıyla istiridye mantarı) ve İngiltere ile ABD'de yenilemez olarak kayıtlı olan fakat Meksika'nın bazı bölgeleri ile Hindistan'da ünlü olan Schizophyllum commune.
Cihaz, agar (deniz yosunundan üretilen jelatin), nişasta ve şekerden yapılan bir dizi küçük beyaz fincan barındırıyor. Daha önceden UV (morötesi) ışıkla mikroplarından arındırılmış ince plastik atık dilimleri ise bu fincanlara yerleştiriliyor. P. ostreatus ile S. commune mantarlarının kökleri (veya miselyumları) fincanlara konuluyor. Mantarlar büyüme evresinde, fincan duvarlarında bulunan plastik atık ve besinler ile besleniyorlar. Fiona MacDonald, ScienceAlert sitesinde 2014 yılında şunları yazıyordu:
Sadece birkaç hafta içinde mantar, kendi gelişimi için plastiği kullanarak büyüyüp fincana sığmamaya başlıyor. Birkaç ay sonra, plastik tamamen ayrışmış oluyor ve yalnızca yenilebilir yumuşacık beyaz miselyum ile dolu bir agar fincanı elde ediyorsunuz.
Son birkaç hafta boyunca plastik atık işlemiş olan mantarları yemek kulağa o kadar da iştah açıcı veya güvenli gelmese de, mantarlar zehirli plastik bileşenleri hücrelerinde biriktirmiyorlar ve bu yüzden, yememiz için, teoride güvenli olmalıdır.
"Olmalıdır" diyoruz, çünkü ilk örneğin ardındaki araştırma henüz yayınlanmadı veya hakem denetiminden geçmedi ve bu küçük şık çiftliklerden bir tanesine evimizde sahip olmadan önce pek çok test yapılması gerekecek, fakat ekip bunun üzerinde çalışıyor. İlk örneğin hiçbir zaman başarıya ulaşamama riski de olsa, Unger ve Kaisinger, tasarıdan çıkacak en iyi şeyin biyologlarla işbirliği yaparak kalıcı olabilecek yaratıcı, bilim destekli fikirlerin ortaya konması olduğunu söylüyorlar. Unger, şöyle söylüyor:
Bizler laboratuvarda çoğu zaman, tasarımcıların sorduğu ve araştırmacılarımızı yapmakta oldukları iş ve ayrıca bu işin muhtemel uygulamaları hakkında onları farklı düşünmeye sevk eden soruları sormak için bulunuyoruz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 14
- 8
- 6
- 5
- 4
- 2
- 2
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/12/2024 07:10:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4266
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Alert. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.