Zayıf Yapay Zekayı Nasıl Yaratıyoruz?

Şemada, modern yapay zeka araştırmalarının bir alt kategorisi olan "zayıf yapay zeka" alanında aktif rol oynayan bilim ve teknoloji sahaları, çok genel ve özet olarak sıralanmıştır. Bu kategorik sıralama, "zayıf" olarak nitelediğimiz yapay zeka araştırmalarında rol alan tüm bilim ve teknolojileri göstermekten çok ama çok uzaktır. Yine de, 1960'larda hızla yükselişe geçen, sonraları durularak "hayal kırıklığı" olarak nitelendirilen, 2000'li yıllarda ise müthiş bir hızla geri dönen yapay zeka araştırmalarının arka planında çalışmalar yürüten sahaları görmek açısından hoş bir görsel olduğu kanaatindeyiz.

"Zayıf" yapay zeka, ana akım medyada duyduğunuz "yapay zeka" çalışmalarının neredeyse tümüdür. Yani, gerçekten bir benliğe ve algıya sahip olmayan, tekil ve dar bir konuda insanlardan daha başarılı sonuçlar verebilen yapay zeka türü... Örneğin bir arabayı sürmek ya da Go veya satranç oyunlarında insanları yenmek gibi... Bilim insanları, zayıf yapay zeka çalışmalarından yola çıkarak, "güçlü yapay zeka" dediğimiz, bilince, algıya, benliğe sahip makina ve yazılımlara ulaşmayı hedeflemektedirler. Bunun bir diğer uzantısı ise, "genel yapay zeka" adını verdiğimiz, tek bir sorun yerine her sorunla başa çıkabilen yapay zeka ürünlerine ulaşmaktır. 

Yapay zeka araştırmalarının takip ettiği "abartı, hayal kırıklığı, geri dönüş" kronolojisi, bu sahaya özgü değil. Her bilimsel ve teknolojik atılım, ilk başta halk ve o alandaki birçok araştırmacı tarafından "abartılır". Sonra söz konusu bilim ve teknolojiler, vadedilen sürelerde, vadedilen gelişmeleri sunamayınca, "hayal kırıklığı" evresine geçilir. Bu hayal kırıklığı, söz konusu bilim ve teknolojilerin zayıflığından veya vaatleri yerine getiremeyeceğinden değil, ilk beklentinin normalin üzerinde olmasından kaynaklanır. Gerçekten de, birçok bilimsel atılım ve teknolojik gelişme belli bir süreden sonra "geri dönüş" evresine girer ve hakikaten de vadedilen gelişmeler bu sahalarda yaşanır. Yapay zekada da şu anda "geri dönüş" evresindeyiz. Kendi kendine giden arabalar, insanlara kafa tutan yapay zeka ürünleri, ağzı açık bırakacak başarıya sahip derin öğrenme motorları ve daha nicesi, yapay zekanın bize birkaç on yıl içerisinde muhtemelen sunacağı ürünlerin sadece ufak birer göstergesidir.

Fakat yapay zeka dediğimiz ürünü yaratmanın ne yazık ki belli bir "tarifi" yok. Yani bu görseldeki bilimlerden bir tutam bir araya getirerek yapay zeka elde edemiyorsunuz. Yapay zeka, son derece karmaşık ve dinamik bir yapı... Tıpkı "zeka"nın ta kendisi gibi... Beynimizi, makinaları ve yazılımı daha iyi anladıkça, yapay zekaya da adım adım yaklaşıyoruz.

Görseldeki çalışma sahalarının üzerine mantıklama, duygular, deneysel çalışmalar, inanç yayılımı, motivasyon gibi birçok diğer çalışma sahası daha eklenebilir.