Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Paylaşılan Psikotik Bozukluk (Folie à Deux): Psikolojik Sorunlarımızı Bizimle Paylaşan Dostlardan, Toplu Histeriye...

Paylaşılan Psikotik Bozukluk (Folie à Deux): Psikolojik Sorunlarımızı Bizimle Paylaşan Dostlardan, Toplu Histeriye... Flickr
Psikedelik bir görsel
4 dakika
6,500
Tüm Reklamları Kapat

Halüsinasyonlar, gerçek gibi görünen ve temelde, ilgili duyu organlarının uyarılmasından kaynaklanmayan, daha ziyade zihin tarafından oluşturulan duyusal deneyimlerdir. Latince kökenli bir kelimedir ve "zihinsel olarak dolaşmak" anlamına gelir.

Halüsinasyona neden olabilecek faktörler çeşitli ve komplekstir. Halüsinasyonlar; şizofreni, demans, deliryum ve bipolar bozukluk gibi mental hastalıklarla ilişkili olabileceği gibi, aynı zamanda birçok psikolojik ve fiziksel koşulun etkisiyle de ortaya çıkabilir. Halüsinasyona neden olabilecek, halüsinasyon semptomlarını tetikleyebilecek bazı unsurları şöyle sıralayabiliriz:

Tüm Reklamları Kapat

  • Alkol ve uyuşturucu kullanımı veya kullanmayı bırakmak,
  • LSD, PCP gibi halüsinojenik ilaçlar, parkinson ve epilepsi gibi bazı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar,
  • Uyku eksikliği ve metabolik koşullar,
  • Migren, narkolepsi, travma sonrası stres bozukluğu, epilepsi, 3. evre AIDS/HIV gibi hastalıklar,
  • Yaş grubuna bağlı olarak yüksek ateş.

Sanrılar (İng: "delusions") ise mantıksal olarak anlamsız, destekleyici kanıtların olmadığı, açıkça yanlış olan inançlardır. Bir sanrının en temel özelliği, aksine deliller olmasına rağmen kişinin inancına sımsıkı bağlı olmasıdır. Bu inanç, kişinin kültürünün veya alt kültürünün üyeleri tarafından da kabul edilen bir inanç değildir; yani sanrı-tipi yanlış inançlar, kişinin içinde bulunduğu kültürle veya o kültürde yaygın olan dini inançlar ile de açıklanamaz.

Halüsinasyon örnekleri; olmayan sesleri duymak, olmayan desen ve ışıkları görmek, deride olmayan bir hissi duymak şeklinde olabilecekken; sanrılar ise kişinin birinin ona kötü davrandığını düşünmesi, kişinin özel güçlere/yeteneklere sahip olduğuna inanması ya da ihanete uğradığını düşünmesi gibi durumlardır.

Tüm Reklamları Kapat

Paylaşılan Psikotik Bozukluk Nedir?

Paylaşılan psikotik bozukluk (İng: "Shared Delusional Disorder" veya kısaca "SDD", Fr: "Folie à Deux") bir sanrının yakın ilişki içindeki (genellikle aile üyeleri) iki veya daha fazla insan tarafından paylaşılması şeklindeki zihinsel bir bozukluktur. Genellikle iki birey arasında görüldüğü için Fransızca ismi "iki kişi tarafından paylaşılan bozukluk" anlamında Folie à Deux olarak bilinse de, hastalığın paylaşıldığı kişi sayısına göre ismi değişir. Örneğin bir psikotik bozukluk 3 kişi tarafından paylaşılıyorsa buna Folie à Trois, bir ailenin tamamı tarafından paylaşılıyorsa Folie à Famille olarak isimlendirilir.

Sanrının nasıl benimsenildiğini açıklamak için Folie à Deux, farklı kişiler tarafından tanımlanmış alt sınıflara ayrılmıştır:[1]

  • Folie imposée: Empoze edilen psikozdur. Buna göre sanrı, bir diğer kişiye yakın bir ilişki sonucunda aktarılır.
  • Folie simultanée: Eş zamanlı psikozdur. İki partnerde psikozu geliştirmeye yatkın uzun bir sosyal etkileşime sahiptir.
  • Folie communiquée: İletilen psikozdur. Empoze edilen psikoza benzerdir; ancak ikinci partner, sanrılara daha fazla dirençlidir.
  • Folie induite: Uyarılmış psikozdur. Birincil partnerde ikincile ek sanrılar bulunur.

Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nın son baskısında (DSM-5) bu bozukluk için bugüne kadar tanımlanan kriterler "yetersiz" veya "eksik" olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla bu kitabın önceki baskıları olan DSM-4'te "Paylaşılan Psikotik Bozukluk" olarak geçen bu bozukluk, DSM-5'te "sanrı bozukluğu" veya "diğer belirli şizofreni spektrumu ve diğer psikotik bozukluklar" altında değerlendirilmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Paylaşılan Psikotik Bozukluk Vaka Raporları

Bu bozukluğu daha iyi anlayabilmek için, iki vakayı örnek verebiliriz: Vakalardan birinde; 40 yaşında, eşinden boşanmış, düşük sosyo-ekonomik bir geçmişe sahip anne ve birlikte yaşadığı 20 yaşındaki bekar oğlu, komşularını onları öldürmek için büyü yaptıkları ve hatta içme suyu kaynaklarını zehirleyerek kendilerinden kurtulmaya çalıştıkları ile suçluyorlardı. Kadının ayrıca zulüm görme sanrıları, endişeli bir ruh hali ve üçüncü şahıs işitsel halüsinasyonları vardı. Oğlunun da içine kapanık bir davranış sergilediği ve bazı tehlikeler konusunda endişeli olduğu gözlemlendi. Anne ve oğlun birbirinden izole bir şekilde tedavilerine başlandı ve 10 ay boyunca düzenli takip edildi.[2]

Bir diğer vaka da 30 yaşında eşinden boşanmış anne ve 8 yaşındaki oğlu arasındaydı. Anne, boşandığı eşinin, çocuğuna fiziksel saldırılar uyguladığı ve ona kötü davrandığını iddia ederken, oğlu, babasının ve adamlarının onu ciple kaçırıp saldırdıklarını düşünüyordu. Anne, oğlunun vücudunda bulunan normal kırışıkların darp izi olduğunun ve oğlunun böbreğinin kocası tarafından çıkarıldığını ifade ediyordu. Yatırıldıkları koğuştan kaçmayı başardıkları için tedavileri tamamlanamadı ve durumları sonradan takip edilemedi.[2]

Popüler Kültürden Bir Folie à Deux Örneği

2006 yapımı olan William Friedkin tarafından yönetilen psikolojik korku filmi Bug (Tr: "Böcek") trajik bir geçmişe sahip garson kadın (Agnes) ile eski bir askerin (Peter) bir ilişkiye başlaması çerçevesinde gelişir. Peter'in bizlere sunduğu geçmişi, ikilemler ve garip ayrıntılarla doludur; ancak göze çarpan ana yanılsama, Peter'in derisinde sürünen böceklerin, Agnes ile kaldıkları otel odasını istila etmesidir. Agnes ise yavaş yavaş gerçek ve yanılsamayı birbirine karıştırır. Agnes ve Peter'in yaşadığı durum, paylaşılan psikotik bozukluğun Folie imposée alt alanı olarak incelenir; yani sanrı, ikinci partnere empoze edilmiştir. Eş zamanlı psikozun aksine ,bağımsız olarak aynı sanrılar geliştirilmiştir.[3]

Toplu Histeri

Toplu histeri bir dizi fiziksel semptomun herhangi bir tanımlanabilir hastalık etkeni, organik bir bozukluk olmaksızın bir salgının ortaya çıkması durumu olarak tanımlanabilir. Histeri salgını, Orta Çağ'dan bu yana tanımlanmaktadır ve bugüne kadar bu salgına örnek teşkil ettiği iddia edilen çeşitli vakalar ileri sürülmüştür.[4]

Bir toplu histeri vakası olarak kabul edilen Tanganyika gülme salgını (İng: "Tanganyika laughter epidemic"), anlatılara göre, kızlara özel bir yatılı okulda küçük bir öğrenci grubu ile başlayan, başka birtakım sendromu da içeren gülme sendromunun, okula ve bazı köylere yayılması şeklinde gerçekleşmiştir. Bu salgın sonucunda okulun kapatılması kararı alınmıştır. Salgının nedeninin, toplumun içinde bulunduğu bazı ortak stres faktörleri olduğuna inanılmaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
20
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 15
  • Tebrikler! 12
  • İnanılmaz 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Üzücü! 3
  • Güldürdü 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Korkutucu! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 15:36:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10399

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Z. Sorkun, et al. Paylaşılan Psikotik Bozukluk (Folie à Deux): Psikolojik Sorunlarımızı Bizimle Paylaşan Dostlardan, Toplu Histeriye.... (4 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10399
Sorkun, Z., Bakırcı, Ç. M. (2021, May 04). Paylaşılan Psikotik Bozukluk (Folie à Deux): Psikolojik Sorunlarımızı Bizimle Paylaşan Dostlardan, Toplu Histeriye.... Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10399
Z. Sorkun, et al. “Paylaşılan Psikotik Bozukluk (Folie à Deux): Psikolojik Sorunlarımızı Bizimle Paylaşan Dostlardan, Toplu Histeriye....” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 04 May. 2021, https://evrimagaci.org/s/10399.
Sorkun, Zülal. Bakırcı, Çağrı Mert. “Paylaşılan Psikotik Bozukluk (Folie à Deux): Psikolojik Sorunlarımızı Bizimle Paylaşan Dostlardan, Toplu Histeriye....” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 04, 2021. https://evrimagaci.org/s/10399.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close